هدیههديه دادن هر گاه كه به قصد جلب دوستی و محبت و بزرگداشت و يا به صلاح آوردن كسی داده شود كار بسيار پسنديده‌ای است. ۱ - هدیه پیامبر به اهل مکهپیامبر خدا صلی الله عليه و آله برای جلب دوستی مردم مکه و گرايش آنان به دين مبين اسلام غنایم جنگ حنین را به آنان بخشيد. [۱]
تاریخ پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، ص۵۶۴
۲ - از موارد نکوهش هدیهاما آنگاه كه پای جلب منفعت شخصی در ميان بيايد و هديه دهنده برآوردن غرض نامشروعی را در آينده مد نظر داشته باشد، نكوهيده و ممنوع است. هديه بويژه آنگاه كه به رجال دولت، قاضی و يا کارمندان دولت داده شود خالی از غرض نمی‌تواند باشد و رسم هديه دادن به زمامداران از سوی كارگزاران چنان رواجی در تاریخ داشته است كه كسانی پنداشته‌اند حتی بزرگانی چون امیر مؤمنان علی عليه السلام را نيز با وجود آن روش عادلانه و سخت‌گيرانه‌اش با هديه می‌توان فريفت. ۳ - امتناع حضرت علی از دریافت هدیهآن حضرت داستان هديه آوردن اشعث بن قیس را نزد خود چنين نقل می‌كند: و شگفت‌انگيزتر (از سرگذشت عقیل) آن است كه شخصی شبانه نزد ما آمد، با ارمغانی در ظرف سربسته و حلوايی كه آن را ناخوش داشتم چنانكه گويی با آب دهان يا زهر مار آميخته شده بود. گفتم كه اين هديه است يا زکات يا صدقه كه گرفتن صدقه بر ما اهل بیت حرام است. گفت: نه اين است و نه آن، بلكه هديه است. گفتم: مادرت در سوگت بگريد، آمده‌ای كه مرا از دین خدا بفريبی، آيا خِرَدت آشفته است يا دیوانه‌ای يا بيهوده سخن می‌گويی؟ به خدا سوگند اگر هفت اقليم را با هر چه در زير آسمان‌های آنهاست به من دهند، برای آن كه خدا را درباره مورچه‌ای نافرمانی كنم و پوست جوی را به ناروا از او بگيرم، چنين نخواهم كرد. هر آينه دنيای شما نزد من از برگی كه ملخی در دهانش می‌جود، خوارتر و پست‌تر است. علی را چه كار با نعمتی كه از دست می‌رود و لذتی كه پايدار نمی‌ماند. به خدا پناه می‌برم از خواب عقل و از زشتی لغزش؛ و تنها از او ياری می‌جويم. ۴ - پانویس
۵ - منبعبیت المال و حقوق آن، عبدالحسین، بینش، ص۵۵-۵۶. |