تقاضاتقاضا از اصطلاحات علم اقتصاد به معنای تمایل، توانایی و خواست یک فرد برای خرید کالا و یا خدمتی را نشان می‌دهد و عموماً به صورت ریاضی نمایش داده می‌شود. به این صورت که تقاضای یک خریدار برای یک کالای معین را بررسی کرده و از آن جدولی استخراج می‌کنند مبنی بر این که در هر واحد از پول چه مقداری از کالا توسط فرد خریداری می‌شود سپس این فهرست مقادیر که از قیمت‌های متفاوت خریداری می‌شود بر روی نمودار هندسی نمایش داده می‌شود. [۱]
مریدی، سیاوش، نوذری، علیرضا، فرهنگ اقتصادی، تهران، نگاه، ۷۳، ص۲۷۰.
۱ - تعریفتمایل به خرید و کسب کالایی (خدمتی) خاص، به طوری که تقاضاکننده ابزار مناسب و لازم جهت انتقال مالکیت (پول) را در اختیار داشته باشد؛ به عبارت دیگر تنها زمانی تقاضا کننده توان دستیابی به کالای موردنظر را خواهد داشت، که پول در اختیار داشته باشد. اصطلاح تقاضا (demand) مبین کل وضعیت امکانات فردی است که وی را قادر به خرید کالاها در قیمت‌های متفاوت می‌نماید و با فرض ثابت بودن سایر شرایط، بیان می‌کند که چه ارتباطی میان جهت و مقدار درخواستی کالا وجود دارد. [۲]
قره‌باغیان، مرتضی، فرهنگ اقتصاد و بازرگانی، تهران، رسا، ۷۶، چاپ دوم، ص۱۷۳.
۲ - عوامل مؤثر بر تقاضاعوامل مؤثر بر تقاضای یک کالا عبارتند از: قیمت خود کالا، درآمد مصرف‌کننده، تعداد مصرف‌کنندگان در بازار، سلیقه و ترجیحات مصرف‌کنندگان، دامنه انتخاب و تعداد مصرف‌کننده، انتظارات قیمیتی و قیمت سایر کالاهای مرتبط می‌باشد. ۳ - تابع و منحنی تقاضابه بیان جبری به همه عوامل اثرگذار برتقاضا تابع تقاضا گفته می‌شود. محنی تقاضا هم به نمایش هندسی تابع تقاضا گفته می‌شود که اولا بجز قیمت خود کالا، بقیه عوامل اثرگذار را ثابت فرض می‌کنیم و ثانیا از معکوس ریاضی تابع تقاضا استفاده می‌کنیم. با این دو ویژگی با تغییر مقادیر تقاضای هر مصرف‌کننده (مصرف‌کنندگان)، در سطح قیمت‌های مختلف، جدول تقاضای مصرف‌کننده (مصرف‌کنندگان یا تقاضای بازار) بدست می‌آید. از این جدول می‌توان منحنی‌ای را استخراج نمود که به آن منحنی تقاضا گفته می‌شود و بیانگر تقاضاهای متفاوت در قیمت‌های متفاوت است. منحنی تقاضا دارای سه ویژگی است. اولا نزولی است یعنی رابطه معکوس بین قیمت کالا و مقدار تقاضای همان کالا وجود دارد. رابطه معکوس بین قیمت و مقدار هم بیانگر شیب منفی منحنی تقاضاست. ثانیا حداکثر قیمتی را نشان می‌دهد که مصرف‌کننده مایل به پرداخت است و ثالثا حداکثر مقداری را نشان می‌دهد که مصرف‌کننده قادر به خرید آن است. ۴ - حرکت روی منحنی تقاضا و جابجایی آندر این منحنی دو نوع تغییر داریم: حرکت روی منحنی تقاضا که از تغییر در قیمت همان کالا ناشی می‌شود و در این صورت گفته می‌شود که مقدار تقاضا تغییر کرده است اما خود تقاضا ثابت است؛ جابجایی منحنی تقاضا که از تغییر سایر عوامل موثر بر تقاضا بجز قیمت همان کالا ناشی می‌شود. در این صورت گفته می‌شود که تقاضا تغییر کرده است. تغییر در تقاضا موجب انتقال و جابجائی منحنی تقاضا می‌شود؛ به این معنی که اگر عوامل فوق غیر از قیمت تغییر کنند هم روی قیمت و هم روی مقدار اثر گذاشته و موجب انتقال منحنی به سمت راست یا چپ خواهد شد و تغییر در مقدار تقاضا حرکت روی منحنی تقاضا خواهد بود. ۵ - قانون تقاضاقانونی که بیان می‌کند همگام با افزایش سطح قیمت‌ها مصرف‌کننده از میزان تقاضای خود خواهد کاست.(رابطه معکوس بین قیمت و مقدار تقاضا) ۶ - منحنی تقاضای بازارنمایش نموداری مجموع مقادیر یک کالا را که مصرف‌کنندگان در قیمت‌های مختلف، در طی یک دوره زمانی معین، مایل و قادر به خرید آن هستند، با فرض ثابت بودن بقیه شرائط، منحنی تقاضای بازار را به ما می‌دهد. شیب منحنی تقاضای بازار یک کالا، عموماً منفی است که نشان‌گر مقدار خرید بیشتر در قیمت‌های پائین‌تر است. [۳]
سالواتوره، دومینیک و ا. دیولیو، یوجین، اصول علم اقتصاد، ضیائی بیگدلی، محمد.
[۴]
مهدی‌پور، نوذر علی، تهران، موسسه بانکداری ایران، ۷۴، چاپ دوم، ص۵۱.
۷ - پانویس
۸ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «تقاضا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۱۱/۲۴. |