بردانبَرَدان، شهری قدیم در عراقِ عصر عباسی می‌باشد. ۱ - موقعیت جغرافیایی بَرَدانبه گفته جغرافی نویسانِ مسلمان ، بَرَدان در حدود ۲۴ کیلومتری شمال بغداد ، سر راه سامرا و با فاصله‌ای اندک از کرانه شرقی دجله ، کمی بالاتر از محل تلاقی نهرالخالص و دجله، قرار داشته است. نهرالخالص، که شاخه‌ای از رود نَهرَوان (یا دیاله) بود، از کنار بردان می‌گذشت. ۲ - اقامت‌گاه منصور عباسیمنصور ، خلیفه عباسی، پیش از آن‌که مصمّم شود که پایتختی جدید در محل بغداد کنونی بسازد، بردان را مدتی کوتاه اقامت‌گاه خود قرار داد. [۱]
احمد بن اسحاق یعقوبی، البلدان، ج۱، ص۲۵۶، چاپ دخویه، لیدن ۱۸۹۲.
۳ - قبرستان برداندر نیمه شرقی بغداد، پلی و خیابانی و دروازه‌ای ، و پس از آن هم قبرستانی بود که «بردان» خوانده می‌شد و تا شهر بردان دو منزل فاصله داشت. ۴ - محل شهر بردانبه هنگام تألیف مراصدالاطّلاع (حدود ۷۰۰)، شهر بردان کاملاً ویران و ناشناخته بود. محل شهر بردان را باید در خرابه‌های واقع در بَدْران جستجو کرد که محل آن با اقوال مرجوع کنید به لفان مسلمان درباره بردان مطابقت می‌کند. ۵ - ریشه واژه بردانبه گفته منابع عربی، نام «بردان» مُعرَّب کلمه فارسی « برده دان » (جای بردگان) است، و از این اشتقاق چنین به ذهن می‌آید که شاید بُختنصر جماعتی از یهودیان را در آن‌جا سکنی داده بوده است. ۶ - فهرست منابع(۱) BGA، جاهای متعدد. (۲) عبدالمرجوع کنید به من بن عبدالحق بغدادی، مراصدالاطّلاع، چاپ یونبول، ج ۱، ص ۱۶۸. (۳) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، ج ۱، ص ۵۵۱ به بعد. (۴) احمد بن اسحاق یعقوبی، البلدان، چاپ دخویه، لیدن ۱۸۹۲. ۷ - پانویس
۸ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بردان»، شماره۹۲۱. رده‌های این صفحه : جغرافیای اسلامی | عراق
|