ببشتربُبَشْتر/بُبَشْتْرُو، بُبَشْتْروُ (گاه نیز بُوبْشتر، بابْشتر و از قرن پنجم به بعد اغلب به صورت بَشتر یا بُشتر) قلعه ای کوهستانی، پایگاه نظامی مشهور عمر بن حفصون (ابن حفصون) رهبر مقاومت اَندُلس بر ضّد امویان (خصوصاً در جنوب قُرطُبه) از ۲۶۷ تا زمان مرگ او (۳۰۵) و سپس در روزگار پسرانش تا ۳۱۵ است. ۱ - موقعیت جغرافیاییتعیین موضع دقیق ببشترو (که اغلب با بَرْبَسْتُرو/بَرْبَشْتُرو در ایالت وَشقه اشتباه می‌شود) سخت دشوار است. دوزی به اشتباه آن را همان کاستیلیون نزدیک تِبا (ایالت مالاگا= مالَقَه)، و سیمونه آن را واقع در شش کیلومتری شرق آردال در فلاتهای ویلاورده (ایالت مالاگا) دانسته است، و این نظر همچنان غلبه داشت تا این‌که در ۱۳۳۸/۱۹۲۰ محل آن را بر بالای هویو دو چورو نزدیک خط آهن قرطبه ـ بوبادیلا ـ مالاگا شناسایی کردند. این تعیین محل، که لوی پرووانسال [۱]
لوی پرووانسال، ج۱، ص۳۰۳.
نیز آن را قبول دارد، هنوز معتبر است، امّا والوه برمخو با آن موافق نیست.او بعد از مطالعه دقیق شواهد کهن و برخی اطلاعات تازه مؤکداً استدلال می‌کند که سلسله نبردهای ببشترو، چنانکه در مآخذ ما آمده است، به محلی نزدیکتر به جنوب شرقی اشاره دارد و از نظر او باید آن را در جایی نزدیک شهرامروزی کورتیگو د اوتا در سیرا دل ری و شمال رئوگوردو (ایالات مالاگا) جستجو کرد. نام ببشترو با نام پُستُوئِرو که در یکی از مآخذ قرن نهم/ پانزدهم آمده و همان کورال دل اِنثینا ی (بخش قُمارِش) امروزی است، قابل قیاس است. این نام که به صور مختلف در اسپانیا باقی مانده، به احتمال بسیار ریشه ایبری دارد. ۲ - پیشینهدر دوران شورشهای ضداموی، ببشترو اغلب صحنه فعالیتهای نظامی بود و همان‌جا امیر مُنْذِر در ۲۷۵، هنگام محاصره قلعه، درگذشت. در ۲۷۸ جانشین او عبداللّه سعی کرد آن را تصرف کند، اما ناکام ماند. کوششهایی که پسرانش مُطَّرِف در ۲۸۱ و آبان در ۲۹۱ و ۲۹۴ در همین راه کردند، نیز بی ثمر ماند. ببشترو، عاقبت در ۳۱۶ پس از ده سال اعمال سیاست تدریجی اما مطمئنِ عبدالرحمان سوم، تسلیم شد. اگر اطلاعات پراکنده ای را که از گوشه و کنار جمع آوری شده است، مبنای داوری قرار دهیم، شاید بتوانیم بگوییم که ببشترو همچنان پایگاه نظامی مهم امویان بود، تا این‌که در ۴۰۰ بربرها پس از شکست دادن سپاه محمد دوّم در کناره گوادیارو، آن را تصرف کردند. در ۴۳۰ و ۴۳۸ اطلاعات مختصری از ببشترو در زمان سلطه ملوک الطوایف حمّودیانِ مالاگا در دست است. در ۵۴۲ «برادران مهدی» چون در سِویل (اِشبیلیّه) بر موحدون، که خود بتازگی بر آن شهر چیره شده بودند، خروج کردند، در ببشترو پناه گرفتند. در قرن هفتم این قلعه ویران شده بود. ۳ - فهرست منابع(۱) لوی پرووانسال. ۴ - پانویس
۵ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ببشتر»، شماره۴۵۹. رده‌های این صفحه : آثار تاریخی و باستانی | جغرافیای اسلامی
|