استحاضهاستحاضه: خون بیرون آمده از رحم زن، که غیر از خون‌هاى حیض و نفاس است. فهرست مندرجات۲ - زن مستحاضه ۳ - کاربرد فقهی ۴ - اقسام استحاضه ۴.۱ - استحاضه ی قلیله ۴.۲ - استحاضه ی متوسّطه ۴.۳ - استحاضه ی کثیره ۵ - اقوال فقها در اقسام استحاضه ۶ - احکام مشترک ۶.۱ - وارسی ۶.۲ - آمیزش ۶.۳ - دخول در مسجد ۶.۴ - قرائت سور عزائم ۶.۵ - نمازآیات ۶.۶ - روزه ۶.۷ - تحفّظ ۶.۸ - قطع خون ۶.۹ - عفوخون در نماز ۷ - پانویس ۸ - منبع ۱ - نشانه های خون استحاضهخون استحاضه، بیشتر، زرد، سرد وروان است وبدون فشار وسوزش از رحم خارج مى‌شود. گاهى نیز ویژگى‌هاى خون حیض را دارد. ۲ - زن مستحاضهبه زنى كه خون استحاضه دیده، مستحاضه گفته مى‌شود. ۳ - کاربرد فقهیازعنوان استحاضه در باب طهارت بحث شده است؛ گرچه به مناسبت در باب هاى صلاة و صوم نیز از آن سخن رفته است. . ۴ - اقسام استحاضهبه قول مشهور، استحاضه به قلیله، متوسّطه وكثیره تقسیم مى‌شود. ۴.۱ - استحاضه ی قلیلهاستحاضه ی قلیله خونى است كه به روى پنبه رسیده، ولى از طرف دیگر آشكار نشده است؛ هر چند در درون پنبه نفوذ كرده باشد. وظیفه: به قول مشهور، وظیفه ی مستحاضه در این نوع استحاضه، تعویض پنبه و وضو براى هر نماز است. ۴.۲ - استحاضه ی متوسّطهاستحاضه ی متوسطه خونى است كه در پنبه نفوذ كرده وبه طرف دیگر آن رسیده، لیكن از آن تجاوز نكرده است. وظیفه : به قول مشهور، وظیفه ی زن در این قسم، علاوه بر وظیفه ی قسم اول ، تبدیل پارچه ی روى پنبه ویك غسل براى نماز صبح در هر روز است. ۴.۳ - استحاضه ی كثیرهاستحاضه ی کثیره خونى است كه از پنبه گذشته وبه پارچه نیز رسیده است. وظیفه :زن در این نوع استحاضه علاوه بر عوض كردن پنبه وپارچه، باید براى هر یك از نماز صبح، ظهر و عصر و مغرب و عشا غسل كند. در این كه جمع بین نماز ظهر وعصر ونیز مغرب وعشا واجب است یا مى‌تواند بین هر یك از آن دوفاصله بیندازد وبراى هر كدام یك غسل نماید، ونیز در این كه علاوه بر غسل، براى هر نماز، وضو نیز واجب است یا با هر غسل- در صورت جمع بین دو نماز- یك وضو کفایت مى‌كند ویا در هیچ صورت واجب نیست، اختلاف است. قول به وجوب وضو براى هر نماز به مشهور نسبت داده شده است. ۵ - اقوال فقها در اقسام استحاضهبرخى فقها، منكر استحاضه ی قلیله شده وبعضى دیگر، متوسّطه را داخل در كثیره دانسته‌اند. ۶ - احكام مشتركموارد ذیل احکام مشترك بین اقسام استحاضه است: ۶.۱ - وارسیبه تصریح برخى، وارسی بر زن جهت تشخیص نوع استحاضه واجب است. در فرض عدم امكان وارسى، در این كه واجب است به قدر متیقّن عمل شود- مانند صورت احتمال بین قلیله ومتوسّطه كه به احکام قلیله عمل شود- ویا شدیدترین احتمالات اخذ وبدان عمل مى‌شود- مانند آن كه در مورد یاد شده به احكام متوسطه عمل نماید- اختلاف است. [۷]
خمینی، روح الله، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص۵۱.
. ۶.۲ - آمیزشدر این كه جواز آمیزش با مستحاضه متوقّف بر انجام اعمالى است كه براى نماز اولازم است؛ یا تنها متوقّف بر غسل در متوسّطه وكثیره است ودر قلیله مطلقا جایز مى‌باشد؛ ویا بر هیچ كدام متوقّف نیست، اختلاف است. ۶.۳ - دخول در مسجددر جواز دخول مستحاضه ی متوسّطه وكثیره در مسجد الحرام و مسجد النّبی صلّى اللّه علیه وآله ونیز درنگ كردن در دیگر مساجد پیش از غسل، اختلاف است. ۶.۴ - قرائت سور عزائمحکم قرائت عزائم براى مستحاضه، حكم دخول ومكث در مسجد است، لیكن مسّ قرآن پیش از وضو یا غسل، جایز نیست. ۶.۵ - نمازآیاتنماز آیات بر مستحاضه واجب است وهمان وظایفى را كه براى نمازهای یومیه انجام مى‌داد، باید براى نماز آیات نیز انجام دهد. ۶.۶ - روزهصحّت روزه ی مستحاضه ی متوسّطه وكثیره متوقّف بر غسل است ودر صورت ترك غسل، روزه اش باطل است. در این كه صحّت روزه تنها متوقّف بر غسل هاى روزانه است، یا علاوه بر آن تنها غسل شب قبل ویا تنها غسل شب بعد ویا غسل هر دوشب لازم است اقوال مختلفى مطرح است. ۶.۷ - تحفّظبر مستحاضه تحفّظ ونگهدارى خود از خروج خون پس از وضو و غسل واجب است. از راه‌هاى آن، استثفار است. ۶.۸ - قطع خونچنانچه خون پیش از انجام وظایف استحاضه قطع شود، در این كه انجام دادن اعمال استحاضه (وضو و غسل) براى نماز، واجب است یا مى تواند تنها به وضو اكتفا كند، اختلاف است. همچنین اگر خون در بین نماز قطع شود، در اتمام نماز یا وجوب تجدید طهارت و اعاده ی نماز، واگر پس از طهارت وپیش از نماز قطع شود، در وجوب تجدید طهارت وعدم آن، اختلاف است. ۶.۹ - عفوخون در نمازخون استحاضه همچون خون حیض و نفاس، حتى اگر كمتر از یك درهم باشد، در نماز، بخشوده نیست. ۷ - پانویس۸ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۳۹۱ تا۳۹۳ |