اتماماتمام به معنی تمام کردن می‌باشد. از «اتمام نماز» در باب صلات و از «اتمام عمل» در بابهایی همچون صوم و حج سخن رفته است. ۱ - نحوه کاربرد واژه اتمام در فقهواژه اتمام در فقه به صورت اضافه به «نماز» و «عمل» به کار رفته است. ۲ - تعریف اتمام نمازمراد از «اتمام نماز»، تمام گزاردن نمازهای چهار رکعتی در مقابل قصر می‌باشد. ۳ - اقسام اتمام نمازاتمام نماز بر حسب موارد به واجب و مستحب و حرام تقسیم می‌شود. ۳.۱ - اتمام نماز واجباتمام نماز در وطن ، در سفر معصیت و برای کسی که شغل او مسافرت است و نیز مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند یا سی روز با تردید در محلی اقامت کرده است،واجب می‌باشد. ۳.۲ - اتمام نماز مستحبمسافر مخیر است در اماکن اربعه نمازهای چهار رکعتی را شکسته یا تمام بخواند، لیکن تمام خواندن افضل است. ۳.۳ - اتمام نماز حراماتمام نماز در سفر به جز موارد یاد شده از روی علم و عمد، حرام و موجب بطلان نماز است و اعاده نماز در وقت و قضای آن در خارج وقت، واجب است و اگر بر اثر جهل به حکم سفر تمام خوانده است، بنابر قول مشهور، اعاده و قضا واجب نیست، ولی چنانچه از روی فراموشی بوده بنا بر مشهور تنها در صورت بقای وقت اعاده واجب است. ۴ - تعریف اتمام عملمقصود از «اتمام عمل»، به پایان رساندن عمل آغاز شده و رها نکردن آن در اثنا است و مراد، اتمام عمل عبادی است. ۵ - اقسام عمل عبادیعمل عبادی بر دو قسم است: یا واجب است و یا مستحب. ۵.۱ - اتمام عمل عبادی واجباتمام عمل عبادی واجب مانند نماز، روزه واجب معین (روزه ماه رمضان و روزه نذری) و حج که به تدریج وجود پیدا می‌کند، واجب و رها کردن آن در اثنا یا انجام کاری که موجب بطلان آن گردد جایز نیست. ۵.۲ - اتمام عمل عبادی مستحباتمام عمل عبادی مستحب -جز در مواردی خاص مانند اعتکاف پس از سپری شدن دو روز آن و حج و عمره مستحبی پس از محرم شدن- واجب نیست. ۶ - پانویس۷ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۲۴۵-۲۴۶. |