پیشینه تجوید قرآنیکى از مباحث عمده در علوم قرآن، تجوید قرآن کریم است. این بحث از دیرباز مورد توجه علما و دانشمندان علم قرائت بوده است. شاید بتوان تجوید قرآن را از قدیمی‌ترین دانش‌هاى مربوط به علوم قرآنی، و در حقیقت زاییده علم قرائت دانست. ۱ - تجوید قرآنیکی از مباحث عمده در علوم قرآن، تجوید قرآن کریم است. این بحث از دیرباز مورد توجه علما و دانشمندان علم قرائت بوده است. شاید بتوان تجوید قرآن را از قدیمی‌ترین دانش‌های مربوط به علوم قرآنی دانست و در حقیقت تجوید را باید زائیده علم قرائت دانست، که ریشه در قرن اول دارد. قاریان برجسته برای راحتی قرائت قرآن قواعدی را از قراء سبعه (هفت‌گانه) انتزاع کرده و به تدوین و نشر آن‌ها همت گماشته‌اند. گرچه اولین کسی که در فن تجوید مستقلاً کتاب نگاشته است، شخصی است به نام ابومزاحم موسی بن عبیدالله (متوفای ۳۲۵ ق)، ولی تاریخچه علم تجوید به زمان رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) پیوند خورده است. ۱.۱ - حدیثی از پیامبردر آن زمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) بر شیوه قرائت مردم تأکید داشته و می‌فرمودند: «هر کس مایل است قرآن را آن‌گونه که نازل شده است، شیوا بخواند، پس به قرائت ام عبد (ابن‌مسعود) اقتدا کند». ۱.۲ - سخن خداوند متعالقرآن نیز بر این امر تأکید داشته و می‌فرماید: «و رتل القرآن ترتیلا»؛ یعنی قرآن را با صوتی زیبا (ترتیل) تلاوت کنید. ۱.۳ - دیدگاه امام علیحضرت علی (علیه‌السلام) در تفسیر آیه فوق فرموده‌اند: «الترتیل اداء الحروف و حفظ الوقوف»؛ [۴]
نقی پورفر، ولی‌الله، پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، ص۴۰۱، اسوه، چاپ چهارم، تهران، ۱۳۸۱.
یعنی «ترتیل عبارت است از: درست ادا کردن حروف و شناخت مواضع وقف».۱.۴ - زمان آشنایی با علم تجویدامت اسلامی نیز آن‌گونه که به فهم معانی قرآن و اقامه حدود آن تعبد داشته و همت گماشته‌اند، در راه درست خواندن آن نیز کوشا و پرتلاش بوده‌اند؛ و این امر را می‌توان از فراوانی تألیفات دانشمندان علوم قرآنی در این زمینه متوجه شد؛ اما تقریباً تا قرن چهارم هجری، اصطلاح «تجوید» به معنای علمی که به بررسی مخارج حروف و صفات آن‌ها و احکام حاصل شده از ترکیب حروف در کلام گفتاری بپردازد، شناخته نشده بود. هم‌چنین هیچ کتابی در این علم (به طور مستقل) را قبل از این قرن نمی‌شناسیم. ۱.۵ - نکته پایانیالبته ناگفته نماند، قواعد تجویدی به صورت قانونی نانوشته در هر زبانی وجود دارد؛ اما به تدریج و با پیشرفت دانش زبان‌شناسی ، این قواعد به صورت مکتوب درمی‌آیند. ۲ - پانویس
۳ - منبعپایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تجوید قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۲۲. |