پونهپونه، یا پونا، شهر و شهرستانی در استان مهاراشترای هند واقع در غرب فلات دکن می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیشهر پونه با ۹۶۸‘۹۳۵‘۲ تن جمعیت (۱۳۸۴ش/۲۰۰۵م) در ۫°۱۸ و ´ ۳۲ عرض شمالی و در °۫۷۳ و ´ ۵۲ طول شرقی در محل تلاقی دو رودخانه مولا و موتا جای دارد. ۱.۱ - ویژگی‌های طبیعیاین شهر با ۵۶۰ متر ارتفاع از سطح دریا در بخش کوهستانی فلات دکن واقع، و محصور در میان تپه‌هاست. ۱.۲ - آب و هواپونه در ناحیه‌ای خشک قرار دارد. میزان بارندگی سالیانه آن بین ۲۵-۷۰ سانتی‌متر گزارش شده است و دمای آن در تابستان بین°۲۶ و°۴۰ سانتی‌گراد و در فصل زمستان °۱۰و°۲۹ سانتی‌گراد در نوسان است. [۱]
The World Gazetteer، www world- gazetteer Com.
[۲]
Asiatica، ج۷، ص۲۵۹.
[۳]
Mackinder H J، The Subcontinent of India، ج۱، ص۲۱-۲۲، The Cambridge History of India، vol I، ed E J Rapson، Bombay، ۱۹۶۲.
[۴]
Mackinder H J، The Subcontinent of India، ج۱، ص۱۶، The Cambridge History of India، vol I، ed E J Rapson، Bombay، ۱۹۶۲.
[۵]
، Nalawade S B، Geography of Pune Urban Area، Ranwa، www ranwa org/punealive/pageog htm.
[۶]
، Nalawade S B، Pune – The Queen of Deccan، Ecopune، www ecopune com/aboutpune htm.
[۷]
، Pune، Indian Political Geography، All refer، www reference allrefer com/encyclopedia/p/pune html.
۱.۳ - بافت دینیشهرستان پونه از لحاظ دینی دارای بافت جمعیتی متنوعی است و مردمان آن شامل هندوها، مسلمانان، پارسیان و یهودیان هستند. [۸]
Asiatica، ج۷، ص۲۵۹.
۲ - تاریخچهنخستینبار از پونه در لوحه‌های مسین متعلق به سده‌های ۸ و ۱۰م به روزگار فرمانروایی راشتراکوت‌ها نام برده شده است. در لوحه‌های مربوط به سده ۸م از این شهر با نام پونایاویشایا یاد شده است؛ اما در لوحه‌های مربوط به سده ۱۰م نام این شهر به صورت‌های پوناکا و سپس پونکاوادی ضبط شده است. [۹]
Day N L، The Geographical Dictionary of Ancient and Mediaeval India، ج۱، ص۱۶۱، New Delhi، ۱۹۸۴.
[۱۰]
Faq about Pune، Pune Diary، www punediary، com/pune _ faq Htm.
۲.۱ - فرمانروایی علاء‌الدین خلجیدر دوره فرمانروایی علاء‌الدین خلجی از سلاطین دهلی (حکومت ۶۹۵-۷۱۵ق/۱۲۹۶-۱۳۱۵م) بخش‌های غربی دکن از جمله پونه به تصرف وی درآمد. [۱۱]
EI ۲، ج۸، ص۳۴۱.
[۱۲]
بازورث، ک ا، سلسله‌های اسلامی، ج۱، ص۲۷۹-۲۸۰، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، ۱۳۳۹ش.
سپس به هنگام بروز قحطـی دورگا - دِوی میـان سال‌های ۱۳۹۶-۱۴۰۷م پونه به قلمرو سلاطین بهمنی دکن افزوده شد.نیکیتین جهان‌گرد روسی که در اواخر دوره فرمانروایی بهمنیان از پونه دیدار کرده، آن را به عنوان شهری مهم توصیف نکرده است. [۱۳]
The Imperial Gazetteer of India، New Delhi، ج۲۰، ص۱۶۸، ۱۹۷۲.
[۱۴]
EI ۲، ج۸، ص۳۴۱.
۲.۲ - نظامشاهیانپس از بهمنیان، پونه به تصرف نظام‌شاهیان احمدنگر درآمد و یکی از حکام این خاندان پونه را به عنوان جاگیر به مالوجی پدربزرگ شیواجی بنیان‌گذار حکومت مراتهه‌ها که در میان مسلمانان و هندوها به یک اندازه محبوب بود، بخشید. در دوره شیواجی، پونه به عنوان مرکز حکومت وی رو به توسعه نهاد. با بالاگرفتن کار شیواجی پونه مدتی میان مراتهه‌ها و مغولان هند دست به دست گشت. در زمان حضور مغولان در پونه بر شمار مساجد و مسلمانان شهر افزوده شد. [۱۵]
Elphinstone M، The History of India، ج۱، ص۶۱۰، London، ۱۹۰۵.
[۱۶]
Sarkar J، Aurangzib (۱۶۵۸-۱۶۸۱)، ج۱، ص۲۵۷، The Cambridge History of India، vol IV، ed R Burn، Cambridge، ۱۹۳۷.
[۱۷]
The Imperial Gazetteer of India، New Delhi، ج۲۰، ص۱۶۸، ۱۹۷۲.
[۱۸]
EI ۲، ج۸، ص۳۴۱.
مدتی پس از مرگ شیواجی (د ۱۰۹۱ق/۱۶۸۰م) پیشواها که ریاست اتحادیه مراتهه‌ها را به دست گرفته بودند، بر پونه مسلط شدند. در دوره آن‌ها نیز پونه همچنان مرکز اتحادیه مراتهه باقی ماند. در درگیری‌های میان حیدرعلی و نظام‌شاهیان که بعدها به منظورجلوگیری از پیشرفت انگلیسی‌ها در دکن به اتحادیه مراتهه‌ها پیوستند، در فاصله سال‌های ۱۷۹۸-۱۸۲۰م پونه بارها دستخوش هجوم و ویرانی شد. [۱۹]
The Imperial Gazetteer of India، New Delhi، ج۲۰، ص۱۶۸، ۱۹۷۲.
[۲۰]
، Nalawade S B، Pune – The Queen of Deccan، Ecopune، www ecopune com/aboutpune htm.
[۲۱]
Faq about Pune، Pune Diary، www punediary، com/pune _ faq Htm.
[۲۲]
، Pune، City – History، ۱UP India، www lupindia com/states/maharashtra/pune/history html.
[۲۳]
، Pune، Indian Political Geography، All refer، www reference allrefer com/encyclopedia/p/pune html.
[۲۴]
Basham A L، The Wonder That Was India، ج۱، ص۴۸۰، London، ۱۹۶۷.
[۲۵]
Jacquemont V، Letters from India، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷، the British Dominions of India، London، ۱۸۳۴.
۲.۳ - مستعمره انگلیسبا تسلط انگلیس بر پونه پیشرفت آن نیز آغاز شد و توسعه آن بـا تأسیس نخستین مراکز علمی توسط انگلیسی‌ها آهنگ سریع‌تری یافت. نخستین کالج پونه به نام کالج دکن در ۱۸۳۲م و آن‌گاه مدرسه جدید انگلیسی، مدرسه دخترانه هند و کالج فِرگسن در ۱۸۸۵م تأسیس شد و پس از آن کالج‌های تخصصی مهندسی و پزشکی، و دانشکده حقوق و مدرسه کشاورزی یکی پس از دیگری گشایش یافتند و سرانجام با تأسیس دانشگاه پونه در ۱۳۲۸ش/ ۱۹۴۹م رشد فرهنگی این شهر به اوج رسید و نیز تأسیس آکادمی نظامی پونه، توان علمی این شهر را در زمینه علوم نظامی نیز بالا برد. علاوه بر آن، گشایش مرکز تحقیقات زبان سنسکریت و پارکریت با بیش از ۲۰ هزار سند باستانی و نیز مرکز تحقیقات بین‌المللی بر اهمیت فرهنگی این شهر افزود؛ تا آن‌جا که امروزه پونه به آکسفرد هند شهرت یافته است. ۲.۴ - مرکز صنایع الکترونیکی هندپونه در حال حاضر یکی از مراکز صنایع الکترونیکی هند به شمار می‌رود و به شهر کامپیوتر هند مشهور است. به علاوه، در اطراف آن مراکز صنعتی و کارخانه‌های بسیاری وجود دارد. بیشتر این کارخانه‌ها در مسیر پونه به بمبئی، پونه به احمدنَگَر، شولاپور، ساتارا واقع‌انـد. [۲۶]
Britannica، ۱۹۸۹، ج۹، ص۷۹۹-۸۰۰.
[۲۷]
Britannica، ۱۹۸۹، ج۲۱، ص۱۴۶.
[۲۸]
، Nalawade S B، Pune – The Queen of Deccan، Ecopune، www ecopune com/aboutpune htm.
[۲۹]
The Pune Economy، The Present، Punenet، www punenet com/present asp.
وجود مراکز علمی پرشمار از دیرباز در این شهر موجب آن شده است که بسیاری از رجال علمی و سیاسی هند از این شهر برآیند. [۳۰]
حکمت، علی‌اصغر، سرزمین هند، ج۱، ص۴۱۷، تهران، ۱۳۳۷ش.
[۳۱]
، Nalawade S B، Pune – The Queen of Deccan، Ecopune، www ecopune com/aboutpune htm.
[۳۲]
Britannica، ۱۹۸۹، ج۹، ص۷۹۹-۸۰۰.
۲.۵ - توسعه فرهنگی سیاسیاحداث نخستین راه‌آهن توسط انگلیسی‌ها در هند که پونه را به بمبئی و دیگر مراکز مهم هند متصل می‌ساخت، به رشد این شهر کمک بسیار کرد. پونه از دیرباز منطقه کشاورزی بود و اکنون نیز دارای ظرفیت مناسب کشاورزی است. در این منطقه برنج، غلات، سبزی و میوه به عمل می‌آید. [۳۳]
Britannica، ۱۹۸۹، ج۹، ص۷۹۹-۸۰۰.
[۳۴]
، Nalawade S B، Pune – The Queen of Deccan، Ecopune، www ecopune com/aboutpune htm.
پس از استقلال هند (۱۹۴۸م) به سبب توسعه فرهنگی و اقتصادی این شهر، عده کثیری از دیگر نقاط هند به پونه مهاجرت کردند. وجود آثار تاریخی و مذهبی، پونه را به یکی از قطب‌های سیاحتی هند بدل ساخته است. ۳ - آثارآثار تاریخی، مذهبی، موزه‌ها، پارک‌ها و هتل‌های آن موقعیت مناسبی برای پونه ایجاد کرده است. از جمله آثار دیدنی آن می‌توان از تپه‌های ساهْیادْری متعلق به دوره مراتهه‌ها، مرکز دینی بهیماشانْکار، خانه آلانیدی، غار مذهبی بودایی نزدیک مهرآباد و مهرآزاد، قصر آقاخان که گاندی و یارانش مدتی در آن زندانی بودند، و بسیاری دیگر نام برد [۳۵]
Britannica، ۱۹۸۹، ج۹، ص۷۹۹-۸۰۰.
.۴ - فهرست منابع(۱) بازورث، ک ا، سلسله‌های اسلامی، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، ۱۳۳۹ش. (۲) حکمت، علی‌اصغر، سرزمین هند، تهران، ۱۳۳۷ش. (۳) Asiatica. (۴) Basham A L، The Wonder That Was India، London، ۱۹۶۷. (۵) Britannica، ۱۹۸۹. (۶) Day N L، The Geographical Dictionary of Ancient and Mediaeval India، New Delhi، ۱۹۸۴. (۷) EI ۲. (۸) Elphinstone M، The History of India، London، ۱۹۰۵. (۹) Faq about Pune، Pune Diary، www punediary، com/pune _ faq Htm. (۱۰) The Imperial Gazetteer of India، New Delhi، ۱۹۷۲. (۱۱) Jacquemont V، Letters from India، the British Dominions of India، London، ۱۸۳۴. (۱۲) Mackinder H J، The Subcontinent of India، The Cambridge History of India، vol I، ed E J Rapson، Bombay، ۱۹۶۲. (۱۳) Nalawade S B، Geography of Pune Urban Area، Ranwa، www ranwa org/punealive/pageog htm. (۱۴) Nalawade S B، Pune – The Queen of Deccan، Ecopune، www ecopune com/aboutpune htm. (۱۵) Pune، The India Travel، www theindiatravel com/travel/ favourites/ majorcities/ pune htm. (۱۶) Pune، City – History، ۱UP India، www lupindia com/states/maharashtra/pune/history html. (۱۷) The Pune Economy، The Present، Punenet، www punenet com/present asp. (۱۸) Pune، Indian Political Geography، All refer، www reference allrefer com/encyclopedia/p/pune html. (۱۹) Sarkar J، Aurangzib (۱۶۵۸-۱۶۸۱)، The Cambridge History of India، vol IV، ed R Burn، Cambridge، ۱۹۳۷. (۲۰) The World Gazetteer، www world- gazetteer Com. ۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «پونه»، شماره۵۵۷۹. رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
|