مفهوم النص (کتاب)کتاب مفهوم النص تالیف نصر حامد ابو زید کتاب پیرامون مسائل علوم قرآن نوشته شده که در آن مؤلف بعضی از موضوعات مهم علوم قرآنی را همچون: مفهوم وحی مکی و مدنی ، نسخ ، اعجاز ، عام و خاص و... را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهند. ۱ - معرفی کتابآنچه که در این کتاب به چشم می‌خورد، دیدگاههای مؤلف است که پیرامون موضوعات ارائه شده است وی با دیدگاهی جدید و از زاویه‌ای نو، مسائل را مورد بررسی قرار داده و به عبارت دیگر وی کوشیده است مباحث علوم قرآنی را از منظری تازه و با نگرشی امروزی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و لذا این اثر در بیان موضوعات علوم قرآنی، اثری نو و جدید به شمار می‌رود. نویسنده کتاب معتقد است که متن قرآن با واقعیت پیوندی اساسی دارد. لذا برای شناخت مفاهیم قرآنی، شناخت واقعیت‌های (زمان نزول) امری لازم و ضروری است. وی در بخش پایانی کتاب افکار و عقاید غزالی را (در کتاب جواهر القرآن ) مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. ۲ - ساختار کتابکتاب دارای ۳ بخش می‌باشد که بخش اول و دوم آن دارای ۵ فصل است مطالب آن به قرار زیر است: بخش اول: شکل گیری و شکل دهی متن در فرهنگ فصل اول: مفهوم وحی شامل: وحی عملی ارتباطی است، ارتباط بشر یا جن وحی قرآن ، قرآن و کتاب، رسالت. فصل دوم: نخستین گیرنده وحی شامل: حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و حنیفیت ، آیین ابراهی م، نخستین ارتباط فصل سوم: مکی و مدنی شامل: معیارهای تفکیک، معیار اسلوب روش تلفیق میان روایات، فرض تکرار نزول، تفکیک میان متن قرآنی و حکم آن فصل چهارم: اسباب نزول شامل: علت پاره پاره بودن نزول، کیفیت تبخیم ، تعیین سبب نزول تکرار نزول یک آیه به اسباب مختلف فصل پنجم: ناسخ و منسوخ شامل: مفهوم نسخ ، کارکرد نسخ ، گونه‌های نسخ ، نسخ و ازلی بودن قرآن بخش دوم: ساز و کارهای متن شامل: فصل اول: اعجاز شامل: قرآن و شعر ، قرآن و سجع ، جنبه‌های برون متنی اعجاز جنبه‌های درون متنی اعجاز، اعجاز در زبان متن قرآن . ۳ - ویژگی‌ها۱- بخش اول- فصل اول- در این فصل پس از تعریف وحی و اقسام آن پیرامون کیفیت ارتباط خدا با فرشته وحی از یک طرف و ارتباط فرشته وحی با انبیاء از طرف دیگر، توضیحاتی را ارائه می‌نماید. [۱]
مفهوم النص، نصر حامد ابو زید ، ص۳۱.
۲- بخش اول- فصل چهارم ( اسباب نزول ) - در این فصل پس از بیان اسباب نزول، بحث تعدد نزول را مطرح نموده و معتقد است که قبول روایات تعدد نزول مستلزم فراموشی آیه از طرف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌باشد و لذا قابل قبول نیست. [۲]
مفهوم النص، نصر حامد ابو زید ، ص۹۷.
۳- بخش دوم- فصل اول: اعجاز در این فصل تفاوت‌های متن قرآن با شعر شاعران و نیز تشابه آن دو را بررسی می‌نمایند ۴- بخش دوم- فصل پنجم: در این فصل پس از بیان معنای لغوی و اصطلاحی تاویل و تفسیر ، کاربردهای مختلف تاویل را همراه با نمونه‌ای از آیات بیان نمود. در ادامه تفاوت بین تاویل و تفسیر را ذکر می‌نماید فصل دوم: مناسبت میان آیات و سوره‌ها. فصل سوم: غموض و وضوح شامل: مفهوم و منطوق ، مجمل ، اختلاف‌های موهم تناقض، حروف مقطعه. فصل چهارم: عام و خاص شامل: ساز و کارهای عموم، ساز و کارهای خصوص، مطلق و مقید. فصل پنجم: تفسیر و تاویل شامل: معنای لغوی تفسیر و تاویل، معنای اصطلاحی تفسیر و تاویل، ساز و کارهای تاویل. بخش سوم: تغییر مفهوم و کارکرد متن شامل: علوم قشر و صدف، علوم لباب (طبقه علیا)، علوم لباب (طبقه سفلی) جایگاه فقیهان و متکلمان، تاویل از قشر به لب، تاویل از مجاز به حقیقت عوام و خواص، تفاوت لایه‌های متن . ۴ - نسخه شناسیکتاب یک جلد، متن آن عربی و دارای ۳۱۷ صفحه است که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: اعلا. ۲- چاپ آن کامپیوتری ۳- جلد آن شومیز ۴- نوبت چاپ: پنجم ۵- تاریخ انتشار: ۱۹۸۷ میلادی ۶- ناشر: المرکز الثقافی العربی- مغرب ۷- تیراژ: ۲ هزار نسخه ۸- دارای فهرست: الف: منابع و مآخذ ب: موضوعات تذکر: این کتاب با عنوان: «معنای متن پژوهشی در علوم قرآن» توسط مرتضی کریمی نیا ترجمه شده است . ۵ - نسخه شناسی ترجمهکتاب یک جلد، متن آن فارسی (ترجمه)، دارای ۵۷۱ صفحه و مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: اعلا ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد آن: شومیز ۴- نوبت چاپ: اول ۵- تیراژ: ۳ هزار نسخه ۶- ناشر: انتشارات طرح نو ۷- تاریخ چاپ و انتشار: ۱۳۸۰ هجری شمسی ۸- دارای فهرست: ۱- مصادر کتاب ۲- مراجع ترجمه و تحقیق ۳- فهرست معادل‌ها (عربی- فارسی) ۴- آیات ۵- اشخاص ۶- نمایه‌های کتاب ۷- نمایه‌های مکان‌ها ۸- اقوام- فرقه‌ها و وقایع ۹- نمایه موضوعات کتاب ۱۰- موضوعات کتاب ۱۱- مولف: نصر حامد ابو زید ۱۲- مترجم: مرتضی کریمی نیا ۱۳- ترجمه: معنای متن پژوهش در علوم قرآنی ۹- در پایان کتاب خلاصه‌ای از زندگی مؤلف توسط مترجم، ذکر شده ۱۰- گفتگوی مترجم با مؤلف. ۶ - پانویس
۷ - منبعنرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب علوم قرآن
|