محمدخلیل بن محمداشرف قائنی اصفهانیمحمدخلیل بن محمداشرف قائنی اصفهانی، عالم فاضل محقّق، از افاضل علماء قرن دوازدهم هجری اصفهان می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیمحمّد خلیل بن محمّد اشرف قائنی، عالم فاضل محقّق، از افاضل علماء قرن دوازدهم هجری. از اهالی قائن خراسان است و در اصفهان ساکن گردیده و به تحصیل پرداخته است. و آقارضی‌الدّین محمّد خوانساری از اساتید اوست. وی در اغلب علوم زمان خود خصوصاً فقه، حدیث، کلام و حکمت استاد بوده و عمر را به تحقیق و تالیف گذرانیده است. پس از حمله افغان‌ها به اصفهان و سقوط صفویه در سال ۱۱۳۴ق به قزوین پناه برد و در پنج‌شنبه ۲۶ رجب ۱۱۳۶ق در آنجا وفات یافت. ماده تاریخ وفات او این است: «الفِیضُ عَلی قبرِ خلیل ممطال ••••• فی لَیلَهِ مبعثِ النّبی المِفضال الظُّهرُ لعامُ فُقِدِه تاریخ ••••• اِذ زال بِهِ شمسُ سَماءِ الافضال ۲ - تالیفاتکتب زیر از تالیفات اوست: ۱. «اثبات البداء» ۲. «الرِّسالَه الاِلهیه» در شرح رساله نفی جبر و تفویض از حضرت امام هادی (علیه‌السّلام) ۳. «حاشیه شرح اشارات» ۴. «شرح حدیث عمران صابی» منقول از کتاب «عیون اخبار الرضا (علیه‌السلام)» که نسخه‌ای از آن ضمن مجموعه‌ای به شماره ۱۹۹۵ در کتابخانه مجلس شورای ملّی، و نسخه‌ای دیگر به شماره ۹۷۷ در کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد و نسخه‌ای در کتابخانه حسینیه تستری در نجف اشرف و بالاخره نسخه‌ای در کتابخانه سیّدعلی شبّر در نجف اشرف (با حواشی مؤلف با امضای «منه مدّ ظِلّه») وجود دارد. تاریخ تالیف کتاب ۲۱ محرّم ۱۱۲۳ق می‌باشد. ۵. «نور البصر بِحَلِّ مساَلَهِ الجَبرُ وَ القَدَر»، به عربی، که نسخه‌ای از آن در کتابخانه آیت‌الله گلپایگانی و نسخه‌ای دیگر در کتابخانه وزیری یزد به شماره ۱۱۴۹ موجود است. ۶. «رساله ردّ النصرانی». [۱]
بهارستان، ص۲۵۲-۲۵۳.
[۲]
بغیة الطّالب، ص۱۵۱.
[۴]
قمی، شیخ عباس، فواید الرضویّه، ج۱، ص۱۷۴.
[۵]
جعفریان، رسول، علل برافتادن صفویان، ص۳۰۶.
[۶]
جمعی از نویسندگان، دانشمندان خوانسار، ص۲۷۲-۲۷۳.
[۱۱]
منزوی، احمد، فهرست عکسی دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۲۲۷.
[۱۲]
صدرائی خوئی، علی و ابوالفضل حافظیان بابلی، فهرست کتابخانه آیت‌اللَّه گلپایگانی، ج۱، ص۵۲.
[۱۳]
مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، فهرست مجلس، ج۹، بخش دوم، ص۷۰۲.
[۱۴]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص۵۸۷-۵۸۸.
۳ - پانویس
۴ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۸۷۵. |