محمد افندی بالدیرزادهمحمد افندی بالدیرزاده، از مؤلفان ترک در قرن یازدهم که مدرس، قاضی و شاعر نیز بوده است. ۱ - مشخصات بالْدیرزادهدر بورسه متولد شد. پدرش مصطفی افندی خطیب مسجد آن شهر بود. پس از پایان تحصیلات، بیش از سی سال در شهرهای بورسه، استانبول و اُسکُدار به تدریس پرداخت و در اواخر ۱۰۴۴ به سمت قضای اسکدار منصوب، و یک سال بعد قاضی مکه شد. او در ۱۲ رجب ۱۰۶۰ درگذشت. ۲ - شعر سرودن بالْدیرزادهبالدیرزاده شعر هم می‌سروده و سلیسی تخلّص می‌کرده است، اما از اشعار او، که گویا در دیوانی گردآوری شده بود، تاکنون نسخه‌ای به دست نیامده است. ۳ - آثار بالْدیرزادهمهمترین تألیفات وی در زمینه فقه، تاریخ و طبقات از این قرار است : ۱) روضه اولیا در شرح احوال بیش از دویست تن از علما و مشایخ و شعرای بورسه. بر این اثر، که از بهترین تواریخ ادب ترک به شمار می‌رود و «وفیات بالدیرزاده» نیز خوانده می‌شود، ذیل‌هایی نوشته‌اند که نخستین و مهمترین آن‌ها گلدسته ریاض عرفان و وفیات دانشوران نادره دان، اثر اسماعیل بلیغ بورسه‌ای است؛ ۲) حاشیه علی شرح السیّد علی المفتاح که تحشیه‌ای بر شرح سیدشریف جرجانی بر قسم بلاغت مفتاح العلوم سکّاکی است؛ ۳) تاریخ مکه که حین اقامت او در فاصله ۱۰۴۶ـ۱۰۴۷ در مکه تألیف شده است؛ ۴) فضائل مکه مکرمه؛ ۵) فضائل مدینه منوّره (نسخه خطی دو اثر اخیر با نام «فضایل حرمین» در کتابخانه سلیمانیه موجود است؛ ۶) کتاب الصک (یا صکوک). آثار دیگری مانند «حاشیة الاشباح»، «بنای کعبه، یه دائر رساله» (رساله‌ای درباره بنای کعبه)، «جوامع المشایخین» به اسم او ثبت کرده‌اند که از هیچ‌یک نسخه‌ای در دست نیست. [۱]
محمدافندی بالدیرزاده، روضه اولیاء، کتابخانه آثار خطی و چاپی قدیمی بورسه، کتاب‌های اورخان، ش ۱/۱۰۱۸.
[۲]
اسماعیل بلیغ، گلدسته ریاض عرفان و وفیات دانشوران نادره دان، بورسه ۱۳۰۲، ص۳۴۶ـ ۳۴۹.
[۳]
محمد ثریا، سجل عثمانی، استانبول ۱۳۰۸ـ۱۳۱۵، ج۴، ص۱۶۴.
[۴]
شیخی، وقایع الفضلاء، ج۱، ص۱۸۷ـ۱۸۸.
[۵]
بروسه لی محمد طاهربک، عثمانلی مؤلفلری، استانبول ۱۳۳۳ـ۱۳۴۲، ج۱، ص۲۵۷ـ۲۵۸.
۴ - فهرست منابع(۱) محمدافندی بالدیرزاده، روضه اولیاء، کتابخانه آثار خطی و چاپی قدیمی بورسه، کتاب‌های اورخان، ش ۱/۱۰۱۸. (۲) اسماعیل بلیغ، گلدسته ریاض عرفان و وفیات دانشوران نادره دان، بورسه ۱۳۰۲. (۳) محمد ثریا، سجل عثمانی، استانبول ۱۳۰۸ـ۱۳۱۵. (۴) شیخی، وقایع الفضلاء، ج۱، ص۱۸۷ـ۱۸۸. (۵) بروسه لی محمد طاهربک، عثمانلی مؤلفلری، استانبول ۱۳۳۳ـ۱۳۴۲. ۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بالدیرزاده»، شماره۳۲۳. |