قصرسازی (قرآن)در آیات قرآن به ساختن قصر توسط برخی افراد و اقوام اشاره شده است. فهرست مندرجات۲ - قصرسازی در زمان سلیمان ۳ - قصرسازی فرعون ۳.۱ - فرمان به قصرسازی ۳.۲ - هدف فرعون از قصرسازی ۳.۲.۱ - کشف راههای آسمان ۳.۲.۲ - آگاهی به خدا ۴ - قصرسازی قوم ثمود ۴.۱ - از نعمتهای الهی ۵ - قصرسازی قوم عاد ۵.۱ - سرزنش قصرسازان ۶ - نعمت بودن قصرسازی ۶.۱ - توجه به نعمت قصرسازی ۷ - پانویس ۸ - منبع ۱ - قصرسازی اقوام ستمگرساختن قصرهاى محكم و استوار از سوى برخى اقوام ستمگر، در گذشته: «فَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْناها وَ هِيَ ظالِمَةٌ فَهِيَ خاوِيَةٌ عَلى عُرُوشِها وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ؛چه بسيار اهل شهرها و آباديهايى كه آنها را نابود و هلاک كرديم در حالى كه ستمكار بودند، و ديوارهاى آن بر روى سقفهايش فرو ريخت! و چه بسيار چاه پر آب و قصرهاى محكم و مرتفع كه بىصاحب ماند!» ۲ - قصرسازی در زمان سلیمانقصرسازى، در زمان سلیمان علیهالسلام: «قِيلَ لَهَا ادْخُلِي الصَّرْحَ فَلَمَّا رَأَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةً وَ كَشَفَتْ عَنْ ساقَيْها قالَ إِنَّهُ صَرْحٌ مُمَرَّدٌ مِنْ قَوارِيرَ ...؛به او گفته شد: داخل قصر شو! هنگامى كه نظر به آن افكند، پنداشت نهر آبى است و ساق پاهاى خود را برهنه كرد تا از آب بگذرد....» ۳ - قصرسازی فرعونرواج قصرسازى، از جانب فرعون و قوم وى: «... وَ دَمَّرْنا ما كانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَ قَوْمُهُ وَ ما كانُوا يَعْرِشُونَ؛... و آنچه فرعون و فرعونیان از كاخهاى مجلّل مىساختند، و آنچه از باغهاى داربستدار فراهم ساخته بودند، در هم كوبيديم!» «ما كان يصنع» يعنى آنچه از ابنيه و قصور مىساختند. ۳.۱ - فرمان به قصرسازیفرمان فرعون به هامان، براى ساختن قصر: ۱. «وَ قالَ فِرْعَوْنُ يا أَيُّهَا الْمَلَأُ ما عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يا هامانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحاً لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلى إِلهِ مُوسى وَ إِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكاذِبِينَ؛فرعون گفت: اى گروه اشراف! من خدايى جز خودم براى شما سراغ ندارم. امّا براى تحقيق بيشتر، اى هامان، برايم آتشى بر گل بيفروز (و آجرهاى محكم بساز)، و براى من برج بلندى ترتيب ده تا از خداى موسى خبر گيرم؛ هر چند من گمان مىكنم او از دروغگویان است.» «صرح» به معناى قصر و ساختمان عالى است. ۲. «وَ قالَ فِرْعَوْنُ يا هامانُ ابْنِ لِي صَرْحاً لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبابَ؛و فرعون گفت: اى هامان! براى من برج بلندى بساز، شايد به وسايلى دست يابم.» ۳.۲ - هدف فرعون از قصرسازیهدف فرعون از قصرسازی عبارت است از:۳.۲.۱ - کشف راههای آسمانراه پيدا كردن به راههاى آسمان، هدف قصرسازى فرعون: «وَ قالَ فِرْعَوْنُ يا هامانُ ابْنِ لِي صَرْحاً لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبابَ • أَسْبابَ السَّماواتِ فَأَطَّلِعَ إِلى إِلهِ مُوسى ...؛و فرعون گفت: اى هامان! براى من برج بلندى بساز، شايد به وسايلى دست يابم، وسايل دست يافتن به آسمانها تا از خداى موسى آگاه شوم....» ۳.۲.۲ - آگاهی به خداآگاهى پيدا كردن از خداى موسی علیهالسلام، بهانه قصرسازى فرعون: ۱. «وَ قالَ فِرْعَوْنُ يا أَيُّهَا الْمَلَأُ ما عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يا هامانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحاً لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلى إِلهِ مُوسى ...؛فرعون گفت: اى گروه اشراف! من خدايى جز خودم براى شما سراغ ندارم. امّا براى تحقيق بيشتر، اى هامان، برايم آتشى بر گل بيفروز (و آجرهاى محكم بساز)، و براى من برج بلندى ترتيب ده تا از خداى موسى خبر گيرم....» ۲. «وَ قالَ فِرْعَوْنُ يا هامانُ ابْنِ لِي صَرْحاً لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبابَ • أَسْبابَ السَّماواتِ فَأَطَّلِعَ إِلى إِلهِ مُوسى ...؛و فرعون گفت: اى هامان! براى من برج بلندى بساز، شايد به وسايلى دست يابم، وسايل دست يافتن به آسمانها تا از خداى موسى آگاه شوم....» ۴ - قصرسازی قوم ثمودبنا كردن خانهها و قصرها در دشتهاى متعدّد، از جانب قوم ثمود: «وَ إِلى ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحاً قالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ... • وَ اذْكُرُوا إِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفاءَ مِنْ بَعْدِ عادٍ وَ بَوَّأَكُمْ فِي الْأَرْضِ تَتَّخِذُونَ مِنْ سُهُولِها قُصُوراً وَ تَنْحِتُونَ الْجِبالَ بُيُوتاً ...؛و به سوى قوم ثمود، برادرشان صالح (را فرستاديم)؛ گفت: اى قوم من! تنها خدا را بپرستيد، ... و به خاطر بياوريد هنگامى كه شما را جانشينان قوم عاد قرار داد، و در زمين مستقر ساخت، كه در دشتهايش، قصرها براى خود بنا مىكنيد؛ و در کوهها، براى خود خانهها مىتراشيد....» ۴.۱ - از نعمتهای الهیآگاهى قوم ثمود از شيوههاى خانهسازى و قصرسازى، از نعمتهاى الهى براى آنان: «وَ إِلى ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحاً قالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ... • وَ اذْكُرُوا إِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفاءَ مِنْ بَعْدِ عادٍ وَ بَوَّأَكُمْ فِي الْأَرْضِ تَتَّخِذُونَ مِنْ سُهُولِها قُصُوراً وَ تَنْحِتُونَ الْجِبالَ بُيُوتاً فَاذْكُرُوا آلاءَ اللَّهِ ...؛و به سوى قوم ثمود، برادرشان صالح (را فرستاديم)؛ گفت: اى قوم من! تنها خدا را بپرستيد، ... و به خاطر بياوريد هنگامى كه شما را جانشينان قوم «عاد» قرار داد، و در زمين مستقر ساخت، كه در دشتهايش، قصرها براى خود بنا مىكنيد؛ و در كوهها، براى خود خانهها مىتراشيد. بنابراين، نعمتهاى خدا را متذكّر شويد....» «قصور» جمع «قصر» خانهاى را گويند كه داراى ديوار بوده، در ميان آن محصور باشد. ۵ - قصرسازی قوم عادساختن قصرهاى محكم از سوى قوم عاد، به منظور زندگى دراز مدّت و جاودانه در آنها: «كَذَّبَتْ عادٌ الْمُرْسَلِينَ • وَ تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ؛قوم عاد نيز پیامبران را تكذيب كردند، و قصرهاى محكم و قلعههاى زيبا بنا مىكنيد به اميد اينكه در دنيا جاودانه بمانيد؟!» «مصانع» يعنى حصون (ديوارهاى بلند) و قصرهاى محكم. ۵.۱ - سرزنش قصرسازانساختن قصرهاى محكم از جانب قوم عاد، به منظور زندگى جاودانه در آنها مورد سرزنش هود علیهالسلام: كَذَّبَتْ عادٌ الْمُرْسَلِينَ • إِذْ قالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ هُودٌ أَ لا تَتَّقُونَ • وَ تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ.قوم عاد نيز پيامبران را تکذیب كردند، هنگامى كه برادرشان هود به آنان گفت: آيا تقوا پيشه نمىكنيد؟! و قصرهاى محكم و قلعههاى زيبا بنا مىكنيد به اميد اينكه در دنیا جاودانه بمانيد؟!» ۶ - نعمت بودن قصرسازیآمادگى زمین براى ساختمانسازى و ساختن قصرها، از نعمتهای الهی و قابل يادآورى: «وَ اذْكُرُوا إِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفاءَ مِنْ بَعْدِ عادٍ وَ بَوَّأَكُمْ فِي الْأَرْضِ تَتَّخِذُونَ مِنْ سُهُولِها قُصُوراً وَ تَنْحِتُونَ الْجِبالَ بُيُوتاً فَاذْكُرُوا آلاءَ اللَّهِ وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ؛و به خاطر بياوريد هنگامى كه شما را جانشينان قوم «عاد» قرار داد، و در زمين مستقر ساخت، كه در دشتهايش، قصرها براى خود بنا مىكنيد؛ و در كوهها، براى خود خانهها مىتراشيد. بنابراين، نعمتهاى خدا را متذكّر شويد؛ و در زمين، به فساد نكوشيد.» ۶.۱ - توجه به نعمت قصرسازیتوجّه به خدادادى بودن نعمت خانهسازى و قصرسازى و به ياد داشتن آن، زمينهساز پرهيز از فسادانگیزی: «وَ اذْكُرُوا إِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفاءَ مِنْ بَعْدِ عادٍ وَ بَوَّأَكُمْ فِي الْأَرْضِ تَتَّخِذُونَ مِنْ سُهُولِها قُصُوراً وَ تَنْحِتُونَ الْجِبالَ بُيُوتاً فَاذْكُرُوا آلاءَ اللَّهِ وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ؛و به خاطر بياوريد هنگامى كه شما را جانشينان قوم «عاد» قرار داد، و در زمين مستقر ساخت، كه در دشتهايش، قصرها براى خود بنا مىكنيد؛ و در كوهها، براى خود خانهها مىتراشيد. بنابراين، نعمتهاى خدا را متذكّر شويد؛ و در زمين، به فساد نكوشيد.» ۷ - پانویس۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۳۱۷، برگرفته از مقاله «قصرسازی». ردههای این صفحه : قصر | موضوعات قرآنی
|