فقه (اصول)فقه، علم به احکام شرعی فرعی از دلایل تفصیلی می باشد. ۱ - معنای لغویفقه، در لغت به معنای فهم ، فطانت و فهم عمیق و دقیق به کار رفته است. ۲ - در قرآناین واژه در قرآن و احادیث کاربرد گسترده‌ای دارد که از همه آنها مفهوم تعمق و فهم عمیق به دست می‌آید، مانند آیه کریمه: ﴿فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَة مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ﴾ «چرا از هر گروهی یک دسته کوچ نمی‌کنند تا در امر دین بصیرت کامل پیدا کنند». ۳ - در احادیثو مانند حدیث نبوی : «من حفظ علی امتی اربعین حدیثا بعثه الله یوم القیامة فقیها عالما» «هر کس چهل حدیث برای امت من حفظ کند، خداوند او را روز قیامت فقیه و عالم محشور می‌کند.» ۴ - در اصطلاح فقهافقه در اصطلاح فقها دانشی است که تحصیل آن، سبب دانستن احکام و قوانین فردی و اجتماعی اسلام می‌گردد؛ «هو العلم بالاحکام الشرعیة الفرعیة عن ادلتها التفصیلیة». با وجود این که در قرآن و سنت ، فقه به معنای آگاهی وسیع و عمیق از معارف و دستورهای اسلامی است و اختصاص به حوزه‌ای خاص ندارد، ولی به تدریج در اصطلاح فقها، این کلمه به « فقه الاحکام » اختصاص یافته است. ۵ - آموزه‌ها و تعالیم اسلامیآموزهها و تعالیم اسلامی به سه بخش تقسیم شده است: ا) معارف و اعتقادات که در بر گیرنده مباحث مربوط به اصول عقاید می‌باشد؛ ب) اخلاقیات و امور تربیتی که مربوط به علم تهذیب و تربیت نفس است؛ احکام و مسائل عملی ناظر بر افعال مسلمانان که دربرگیرنده قوانین و مقررات موضوعه در حوزه‌های حقوق مدنی ، جزایی ، عمومی و بین الملل می‌باشد. [۴]
فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص۱۶.
[۵]
فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص (۱۰۶-۱۰۳).
[۶]
آذری قمی، احمد، تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه، ص۱۱۳.
۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «فقه». |