عذاب پلید (قرآن)عذاب به معنای شکنجه و عقوبت است. ۱ - عذاب تلاش کنندگان بر ضد آیات خداعذاب تلاش کنندگان بر ضد آیات خدا ، بس بد و پلید است. «والذین سعو فی ءایـتنا معـجزین اولـئک لهم عذاب من رجز الیم»؛ و کسانی که سعی در ( تکذیب ) آیات ما داشتند و گمان کردند می‌توانند از حوزه قدرت ما بگریزند، عذابی بد و دردناک خواهند داشت! (در احتمالی «رجز» به معنای پلیدی است. ) ۱.۱ - معانی بعضی کلماتکلمه ((سعى)) به معناى دویدن ، یا دوندگى است ، و کلمه ((معاجز)) مبالغه در اعجاز است ، و بعضى گفته اند به معناى مسابقه است ، و اساس این کلام بر استعاره به کنایه است گویا آیات خدا را مسافتى فرض کرده ، که افراد نامبرده در آن مسافت ، سعى و دوندگى مى کنند، تا بلکه بتوانند خدا را به ستوه بیاورند، و بر او غلبه کنند، و کلمه ((رجز)) مانند ((رجس)) به معناى پلیدى است ، و شاید مراد از آن اعمال زشت باشد، که در این صورت آیه شریفه اشاره اى مى شود به تبدل عمل به عذاب الیم ، و یا به اینکه عمل آنان سبب عذاب الیم آنان شده . بعضى دیگر در معناى ((رجز)) گفته اند: به معناى عذاب زشت است . و در این آیه تعریض و طعنه به کفار است که اصرار دارند در انکار معاد . ۲ - گرفتاری به عذاب پلیدتلاش بر ضد آیات خداوند ، زمینه گرفتاری به عذاب پلید می‌شود. والذین سعو فی ءایـتنا معـجزین اولـئک لهم عذاب من رجز الیم. ۲.۱ - محدودیت نسبى((رجز)) (بر وزن کذب ) در اصل به ((معنى )) اضطراب و عدم قدرت بر حفظ تعادل است ، لذا هنگامى که شتر بیمار و ناتوان مى شود و مجبور است به هنگام حرکت گامهاى خود را کوتاه بر دارد تا بتواند تعادل خود را کمى حفظ کند عرب به این حالت رجز مى گوید، سپس به هر گونه گناه و پلیدى اطلاق شده است . اطلاق کلمه ((رجز)) (بر وزن مرض ) به اشعار مخصوص جنگى نیز بخاطر آن است که مقطعهاى کوتاه و نزدیک به هم دارد. به هر حال منظور از ((رجز)) در اینجا بدترین انواع عذاب است که با ذکر کلمه الیم نیز تاکید شده است ، و انواع مجازاتهاى دردناک جسمانى و روحانى را شامل مى شود. بعضى به این نکته توجه کرده اند که در اینجا قرآن به هنگام بیان نعمتهاى بهشتیان کلمه ((من )) را بیان نکرده ، تا دلیل بر وسعت آن باشد، ولى این کلمه در مورد عذاب آمده تا نشانه محدودیت نسبى و بیان رحمت او باشد. ((سعوا)) از ماده ((سعى )) به معنى هر گونه تلاش و کوشش است ، و در اینجا منظور کوشش براى تکذیب و انکار آیات حق و باز داشتن مردم از گرایش به آئین پروردگار است . ((معاجزین )) از ماده ((معاجزه )) به معنى عاجز کردن است و در اینگونه موارد به کسانى اطلاق مى شود که از دست کسى بگریزند به طورى که او نتواند بر آنها سلطه یابد، بدیهى است این توصیف براى مجرمان بخاطر پندارى است که آنها عملا نشان مى دادند، کار آنها به کسانى شباهت داشت که تصور مى کردند مى توانند هر جنایتى مى خواهند بکنند و سپس از حوزه قدرت خداوند فرار نمایند. ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷،ص۲۳۳، برگرفته از مقاله «عذاب پلید». |