عبدالله انباری (رویدادهای‌تاریخ‌اسلام‌ترمانینی)

---

عبدالله بن محمد انباری، ملقب به ناشئ اکبر و معروف به ابن شرشیر، شاعری چیره‌دست و هم‌طراز ابن رومی و بحتری در قرن سوم قمری بود. وی مردی تیزهوش و ماهر بود که در چندین علم از جمله منطق و کلام متبحر و مسلط بود.

۱ - معرفی اجمالی

---

ابوالعباس، عبدالله بن محمد انباری، معروف به ابن شرشیر، شاعری چیره‌دست و هم‌طراز ابن رومی و بحتری بود. برای بازشناسی او از ناشئ اصغر و ابوالحسین علی بن عبدالله بن وصیف (متوفای ۳۶۵ق) ناشئ اکبر لقب گرفت. او مردی تیزهوش و ماهر بود که در چندین علم از جمله منطق و کلام متبحر و مسلط بود. در شهر «انبار» زاده و مدتی در بغداد مقیم شد. سپس به مصر رفت و همان‌جا درگذشت.

۲ - آثار

---

او قصیده‌ای در رشته‌های گوناگون علم سروده که حدود چهار هزار بیت دارد. تفضیل السودان علی البیض، کتاب المفاخر بین الذهب و الزجاج و کتاب تفضیل الشعر، از آثار او است.

۳ - نمونه‌ای از اشعار

---

قطعه ذیل در تغزل از او است: «هیچ چیز بیش از این چشم‌های بیمار و گونه‌های گلرنگ او که سرخی آن با سپیدیِ زیبایی درآمیخته است.
و نگاه خیره و اشاره ابروی یار، هنگام بازداشتن و دور کردن و کوتاه آمدن یار در شب و درگذشتن آن‌گاه که شب زنده‌داران نشسته‌اند، خون عاشق را به جوش نمی‌آورد.»
همچنین در تغزل، قطعه ذیل را سرود که به آواز خوانده می‌شد:
«بر کرسی قضا نشستی، اما از روی جهل، عادلانه داوری نکردی. و گفتی، امّا گفتارت عملی درپی نداشت و وعده کردی، اما وفا نکردی. مرا از خود راندی و زبان حسودانم را بر من دراز کردی و کاری کردی که نکوهش گرانم نیز بر من دل سوزاندند.
اگر بامدادان سراغ شرابی خنک و آمیخته با آب زلال نروم، و شرابی که اگر مرا از حق دور کند و خردم را باز گیرد، به راه میانه و درست بازخواهم گشت.
شرابی که اگر آزاد مردی از آن‌جا می‌بنوشد، به کارهای نیکو برمی‌خیزد.
می‌بینی نفر آخر که وارد این مجلس می‌شود، توسط ندیمان و ساقیان آن‌چنان شراب نوشانده می‌شود که با نخستین کسان برابر می‌شود. شرابی که آلوده به آن، به راه و کار خیر روی می‌آورد و بدون پرسش، بخشش‌های کلان می‌کند.
ندیمان، شراب را به گِردش درمی‌آورند و ناچارم از آن مست شوم و بهانه‌ای ندارم. ما را خبر دادند که هنگام رفتن است؛ پس اگر مرا دوست داری، تو نیز با ما بیا!»

۴ - پانویس

---