عباس‌علی بن محمدجعفر ادیب حبیب‌آبادی اصفهانیعباسعلی بن محمدجعفر ادیب حبیب‌آبادی اصفهانی، از علماء و مجتهدین معاصر اصفهان بوده است. ۱ - معرفی اجمالیحاج شیخ عباس‌علی ادیب حبیب‌آبادی فرزند حاج محمّدجعفر، عالم فاضل، ادیب شاعر، زاهد متّقی، از علماء و مجتهدین عالیقدر معاصر اصفهان بوده است. در روز جمعه ۱۳ جمادی‌الاولی سال ۱۳۱۵ق در قریه حبیب آباد بُرخوار متولّد شده و مقدمات علوم و ادبیات را نزد شیخ محمّدعلی معلم حبیب‌آبادی تحصیل کرد. ۲ - تحصیلاتسپس به اصفهان آمد و سطوح و خارج فقه و اصول به همراه منطق و کلام و ادبیات را نزد میرزااحمد مدرس، آخوند ملاّحسین فشارکی، شیخ محمّدرضا نجفی مسجدشاهی، میرزامحمّدصادق مدرس خاتون‌آبادی، آخوند ملاّعبدالکریم گزی، سیّدعبدالحسین سیّدالعراقین، آقا سیّدمهدی درچه‌ای، حاج آقا نوراللّه نجفی و میرزا یحیی مدرس بیدآبادی تحصیل کرد. در حکمت نیز از شیخ محمّدحکیم خراسانی بهره برد. ریاضیات و هیات را نیز با مطالعه و تحقیق فراگرفت. ۳ - اجازات اجتهادبرخی از اساتید ایشان همچون شیخ محمّدرضا نجفی و آخوند فشارکی و نیز حضرات آیات سیّدمحمّد مدرس نجف‌آبادی، آقا سیّدمهدی درچه‌ای، سیّدمحمّدحجت کوه‌کمری و میرزامحمّدرضا کلباسی به ایشان اجازه داده‌اند. اجازه اجتهاد صادره از سوی آخوند فشارکی توسط مرجع عالیقدر سیّدابوالحسن اصفهانی تنفیذ شده است. ۴ - تدریسسپس به تدریس در مدارس نیم‌آورد، ناصری، صدر، چهارباغ، جدّه بزرگ و مسجد ذوالفقار مشغول شد. او به فارسی و عربی نیکو شعر می‌گفته و سابقا «نادم» تخلّص می‌نموده و پس از آنکه نام خانوادگی خود را «ادیب» قرار داد این کلمه را نیز تخلّص خود گردانید. در فقه، اصول، کلام، منطق، حکمت، ادبیات، ریاضیات و هیات مهارت داشت. این رباعی از اوست: "یا رب تو ز اخلاق بَدَم پاک نما ••• جان طائر سیر کوی افلاک نما" "در معرفت ذات و صفات و افعال ••• یا رب تو دلم قابل ادراک نما". ۵ - فعالیت‌های مذهبی اجتماعیاو عالمی خوش محضر، خلیق و رئوف بود و به حال نیازمندان رسیدگی می‌نموده و در رفع حوائج مردم کوشا بود. از آثار او احیاء و تجدید ساختمان مسجد مقابل مقبره صاحب بن عَبّاد در محله طوقچی اصفهان و اقامه جماعت و موعظه و ارشاد و هدایت مؤمنین در این مسجد، و احیاء نماز عیدین در مصلای تخت فولاد پس از وفات مرحوم شیخ محمّدباقر زندکرمانی بوده است. ۶ - وفاتوی سرانجام در چهارشنبه ۲ ذیقعده الحرام ۱۴۱۲ق، مطابق با ۱۴ خرداد ۱۳۷۱ش، وفات یافته و در مقبره صاحب بن عَبّاد مدفون شد. استاد اعتمادی خوئی (برنا) در مادّه تاریخ وفات او گوید: برای سال وفاتش نوشت خامه برنا «فقیه بود و منجم ادیب و افهم و فاضل». ۷ - آثار و تالیفاتاین کتاب‌ها از تالیفات اوست: ۱. «احسن التقاویم» در اوقات شرعی اصفهان، طهران و کاشان، که قسمت اصفهان چندین بار به طبع رسیده است؛ ۲. «تطبیقیه» در تطبیق سال‌های قمری به شمسی و به عکس؛ ۳. «دیوان اشعار فارسی و عربی»؛ ۴. «ارث الشیعه» رساله مفصل در ارث به فارسی، مطبوع؛ ۵. «رساله در توبه»؛ ۶. «رساله در فضیلت علم»؛ ۷. «زیارات مدینه طیّبه»، مفصّل، که به ضمیمه «مناسک حج» آیت‌اللّه حکیم به طبع رسیده است؛ ۸. «وظائف الشیعه» در شرح دعای ندبه، به فارسی، مطبوع؛ ۹. «قبله البلدان» یا «معرفه القبله» در طرز تعیین قبله شهرهای ایران از روی آفتاب در طول سال؛ ۱۰. «قطبیّه» در تعیین اوقات نقاط واقع در قطبین؛ ۱۱. «ملحقات کتاب قضاوت‌های امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)»، مطبوع؛ ۱۲. «هدیه العباد» در شرح حال صاحب بن عَبّاد، مفصل، به فارسی، مطبوع؛ ۱۳. «مناسک الشیعه» در مناسک حج. [۱]
مهدوی، سید مصلح‌الدین، تذکره شعرای معاصر اصفهان، ص۲۹.
[۲]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان، ج۲، ص۳۲۲-۳۲۴.
[۳]
ریاحی، محمدحسین و دیگران، ادیب ماندگار: اغلب صفحات.
[۴]
شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، ج۸، ص۹۴.
[۵]
مشار، خان‌بابا، مؤلّفین کتب چاپی، ج۳، ص۶۹۰.
[۶]
مصاحبه غلامرضا نصراللهی با آیت اللّه ادیب در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۸ش.
۸ - پانویس
۹ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۴، ص۸۲. رده‌های این صفحه : شعرای اصفهان سده 14 (شمسی) | شعرای ایران سده 14 (شمسی) | علمای اصفهان سده 14 (شمسی) | مجتهدان اصفهان سده 14 (شمسی)
|