طسوجی بزرج سابوربُزُرْج سابور، طَسّوجی (ناحیه‌ای) قدیمی که آثارِ آن در ده فرسخی شمال بغداد در ساحل شرقی رود دجله، در منطقه سواد قرار دارد. ۱ - موقعیت جغرافیاییبُزُرْج سابور، طَسّوجی (ناحیه‌ای) قدیمی که آثارِ آن در ده فرسخی شمال بغداد در ساحل شرقی رود دجله، در منطقه سواد (یا دل ایرانشهر) قرار دارد. ۱.۱ - ابن خرداذبهبه نوشته ابن خرداذبه، بزرج سابور یکی از طسّوج‌ها هفت گانه حوزه استان شاذهُرمُز و جزو آبریز سمت شرقی دجله بوده، و نُه روستاق و ۲۶۳ خرمن‌گاه، با محصولی حدود ۵۰۰، ۲ کُر گندم (۲،۹۲۵ کیلوگرم) و ۲۰۰، ۲ کُر جو داشته و درآمد پولی آن به ۰۰۰، ۳۰۰ درهم می‌رسیده است. ۱.۲ - قدامة بن جعفرقدامة بن جعفر بزرج سابور را یکی از هفت طسّوج استان شاذقباد دانسته است. ۱.۳ - حمزه اصفهانیحمزه اصفهانی [۵]
حمزه اصفهانی، حمزة بن حسن، تاریخ سنی ملوک الارض والانبیاء علیهم‌الصلاة‌والسلام، ج۱، ص۴۷، بیروت، بی‌تا.
در نیمه اول قرن چهارم، نخستین کسی است که بزرج سابور (در متن عربی: بَرزَخ شاپور) را همان شهر عُکبَرا دانسته که شاپور ذوالاکتاف آن را ساخته است. ظاهراً عکبرا یکی از آبادی‌ها طسّوج بُزرج سابور بوده است در همان زمان.۱.۴ - مسعودیمسعودی یکی از دهکده‌ها معروف بزرج سابور را، به نام العَلْث، در سمت شرقی دجله نام برده است. ۱.۵ - لسترنجبه نوشته لسترنج [۷]
لسترنج، گی، جغرافیای تاریخی سرزمین‌ها خلافت شرقی، ج۱، ص۵۶، ترجمه محمود عرفان، تهران ۱۳۶۴ ش.
امروز نیز به همان نام در نقشه‌ها دیده می‌شود.۱.۶ - یاقوت حمویبه نوشته یاقوت بزرج سابور، معرّبِ وزرک شافور است که به سریانی عُکبَرا گفته می‌شود. ۱.۷ - نولدکهنولدکه [۹]
نولدکه، تئودور، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۳۱، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).
آن را وزرگ شَه پوهر ذکر کرده است. ۲ - فهرست منابع(۱) ابن خرداذبه، کتاب المسالک والممالک، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷. (۲) حمزة بن حسن حمزه اصفهانی، تاریخ سنی ملوک الارض والانبیاء علیهم الصلاة والسلام، بیروت (بی‌تا). (۳) قدامة بن جعفر، کتاب الخراج، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷. (۴) گی لسترنج، جغرافیای تاریخی سرزمین‌ها خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، تهران ۱۳۶۴ ش. (۵) علی بن حسین مسعودی، کتاب التنبیه و الاشراف، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷. (۶) تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش). (۷) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵. ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۷۴، برگرفته از مقاله «بُزُرْج سابور طَسّوجی». |