صیحه آسمانی (قرآن)صياح (مصدر صَيَحَ) يعنى صدا، صداى شديد. صيحه در اصل به معناى صدايى است كه از شكستن چوب يا پاره شدن پارچه حاصل شود. اين واژه به عذاب نيز معنا شده است؛ «صيح» شايد از اين جهت باشد كه سبب عذاب است؛ از باب نام مسبّب بر سبب. در اين مقاله همين معناى اخير مراد است و آیاتی که در آنها واژگان «صيحه»، «رجفة»، «زجرة» و «صاخّة» استفاده شده است، معرفی می‌شوند. فهرست مندرجات۱.۱ - صیحه در حال گفتگو ۱.۲ - حتمی بودن صیحه ۱.۳ - وقوع زلزله با صیحه ۱.۴ - ناتوانی از وصیت هنگام صیحه ۱.۵ - عدم فاصله بین مرگ و صیحه ۱.۶ - حشر بعد از صیحه ۱.۷ - پایان زندگی با صیحه ۲ - صیحه آسمانی و نفخ صور ۳ - کیفر با صیحه آسمانی ۴ - منافقان و صیحه آسمانی ۵ - عناوین مرتبط ۶ - پانویس ۷ - منبع ۱ - صيحه آسمانى قيامتوقوع صيحه‌اى رعدآسا، در آستانه قیامت: ۱. ما يَنْظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ يَخِصِّمُونَ. ۲. إِنْ كانَتْ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ جَمِيعٌ لَدَيْنا مُحْضَرُونَ. ۳. أَ إِذا مِتْنا وَ كُنَّا تُراباً وَ عِظاماً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ قُلْ نَعَمْ وَ أَنْتُمْ داخِرُونَ فَإِنَّما هِيَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ فَإِذا هُمْ يَنْظُرُونَ. «زجرة» صيحه‌اى است كه از سوى اسرافیل ايجاد مى‌شود. ۴. يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ. ۵. يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ. «راجفه» صيحه‌اى (صدايى) بزرگ و وحشت‌آور است كه در آن لرزشى همچون رعد وجود دارد. ۱.۱ - صیحه در حال گفتگوگرفتارى انسانها در حال گفتگو و چانه‌زنى به صيحه (صدايى مهيب) در آستانه قيامت: وَ يَقُولُونَ مَتى هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ما يَنْظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ يَخِصِّمُونَ. مقصود از اين صيحه، نفخ صور اوّل هنگام برپايى قيامت است. «يخصمون» در اصل «يختصمون» و به معناى مجادله و مخاصمه است. ۱.۲ - حتمی بودن صیحهصداى سهمگين آسمانى، در آستانه رستاخیز، امرى حتمى و تخلّف‌ناپذير: يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ. ۱.۳ - وقوع زلزله با صیحهوقوع زلزله شديد در جهان با صيحه آسمانى، در آستانه برپایی قیامت: ۱. يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ. ۲. فَإِذا جاءَتِ الصَّاخَّةُ يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ. «صاخّه» يعنى صيحه قيامت. وجه نامگذارى صيحه به صاخّه بدين جهت است كه صداى فوق‌العاده آن در حدّى است كه نزديك است گوشها را كر كند. ۱.۴ - ناتوانی از وصیت هنگام صیحهناتوانى انسانها از وصیّت و مراجعه به كسان خود، با فرارسيدن صيحه قيامت: وَ يَقُولُونَ مَتى هذَا الْوَعْدُ ... ما يَنْظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ ... فَلا يَسْتَطِيعُونَ تَوْصِيَةً وَ لا إِلى أَهْلِهِمْ يَرْجِعُونَ. ۱.۵ - عدم فاصله بین مرگ و صیحهنبود هيچ فاصله‌اى ميان وقوع صيحه آسمانى و مرگ انسانها، در آستانه قيامت: ۱. وَ يَقُولُونَ مَتى هذَا الْوَعْدُ ... ما يَنْظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ ... فَلا يَسْتَطِيعُونَ تَوْصِيَةً وَ لا إِلى أَهْلِهِمْ يَرْجِعُونَ. مقصود از «صيحه» در آيه ياد شده، نفخ صور اوّل است‌كه پس از آن قيامت برپا مى‌شود. ۲. فَإِنَّما هِيَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ فَإِذا هُمْ يَنْظُرُونَ. ۱.۶ - حشر بعد از صیحهزنده شدن و حشر انسانها در قيامت، پس از صيحه‌اى بزرگ: يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي ... مقصود از «الصّيحه» در اين آيه، نفخه صور دوم است. ۱.۷ - پایان زندگی با صیحهپايان زندگی انسانها در دنیا و شروع قيامت، با يك صيحه و صداى مهيب: وَ يَقُولُونَ مَتى هذَا الْوَعْدُ ... ما يَنْظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ ... فَلا يَسْتَطِيعُونَ تَوْصِيَةً وَ لا إِلى أَهْلِهِمْ يَرْجِعُونَ. ۲ - صيحه آسمانى و نفخ صورايجاد صيحه‌اى سهمگين با نفخ صور، در آستانه برپايى قيامت و آغاز رستاخيز: وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ إِنْ كانَتْ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ جَمِيعٌ لَدَيْنا مُحْضَرُونَ. ۳ - کیفر با صیحه آسمانییکی از اسباب عذاب‌های الهی، صیحه آسمانی است. [۳۷]
به مقاله عذاب با صیحه (قرآن) رجوع شود.
۴ - منافقان و صيحه آسمانىهر صيحه و فريادى را عليه خود دانستن، پندارى باطل از سوى منافقان: إِذا جاءَكَ الْمُنافِقُونَ ... يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ ... درباره صيحه در آيه ياد شده دو احتمال بيان شده است: ۱. صيحه آسمانى كه منافقان با شنيدن آن دچار وحشت مى‌شوند و مى‌پندارند براى هلاکت آنان است؛ ۲. منافقان با شنيدن صيحه، گمان مى‌كنند آيه‌اى در شأن آنان و براى افشاى اسرارشان نازل شده است. [۴۱]
منهج الصّادقين، ج ۹، ص ۲۹۲.
۵ - عناوین مرتبطاسرافیل (قرآن)، صاعقه (قرآن)، نفخ صور (قرآن). ۶ - پانویس۷ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۸، ص۴۶۰، برگرفته از مقاله «صیحه آسمانی». رده‌های این صفحه : آسمان | موضوعات قرآنی
|