حسن بن عبدالله جوهری

---

حسن بن عبدالله جوهری (متوفای ۳۱۵ق)، یکی از ثروتمندان و تاجران مصر بود که ثروت خود را از طریق خاندان طولونیان به‌دست آورد. وی در جریان ازدواج قطر الندی با معتضد عباسی که مأمور انتقال قطر الندی به بغداد بود، آنجا ماندگار شد.

۱ - معرفی اجمالی

---

ابوعبدالله، حسن بن عبدالله بن جصّاص جوهری، توانگر بود و ثروت بسیاری داشت که آن را از خاندان طولونیان (امیران مصر) به‌دست آورده بود. وی جواهرفروش بود و هرچه جواهر نفیس و ارزشمند در مصر یافت می‌شد، خریده، به امیر احمد بن طولون می‌فروخت و از این طریق، ثروت بسیاری‌ اندوخت. همراه شاهزاده قطر الندی دختر خمّارویه که به عقد معتضد عباسی درآمده بود، به بغداد رفت تا آن دو را دست به‌دست هم بدهد و خود در بغداد ماندگار شد.
هنگامی که عبدالله بن معتز در سال ۲۹۶ق از خلافت یک روزه‌اش برکنار شد، به خانه ابن جصّاص گریخت و از او پناه خواست. مقتدر او و هرکه نزدش بود را دستگیر کرد و اموال او را مصادره کرد. از او جز آنچه از اموال و اشیای موجود در خانه‌اش مصادره کرده بود، معادل شش میلیون دینار گرفت. با این‌حال، اموال بسیاری نزد ابن جصّاص ماند. می‌گفتند که بیشتر ثروت ابن جصّاص متعلق به قطرالندی بود که ابن جصّاص او را قانع کرده بود اموال را برای روز مبادا و به‌عنوان ذخیره نزد او نگه دارد، و قطر الندی نیز پذیرفته بود. سپس قطر الندی در سال ۲۸۷ق درگذشت و ابن جصّاص همه آن اموال امانتی را تصاحب کرد.

۲ - پانویس

---