جائفهجراحت ناشى از نفوذ آلت جرح به درون بدن را جائفه می گویند که از این عنوان در باب قصاص و دیات سخن گفته‌اند. ۱ - بیان فقهی جائفهجائفه جراحتى است که آلت جرح به بخشهاى میان تهى بدن، مانند شکم، پهلو، سینه و گودى گلو نفوذ کند. جائفه در سر با سرایت جراحت به درون مغز تحقق مى‌یابد که از آن به «دامغه» تعبیر مى‌گردد و زنده بودن شخص در این صورت بعید مى‌نماید . در تحقق جائفه- بنابه تصریح برخى- صرف نفوذ به درون، هرچند با آلتى همچون سوزنِ بلند کفایت مى‌کند. ۲ - قصاص در جائفهدر جائفه- از آن جهت که ممکن است در مقام قصاص جنایت بیشترى بر جانى وارد گردد- قصاص ثابت نیست. ۳ - دیات در جائفهدیه جائفه یک سوم دیه کامل است. اگر آلت جرح از یک طرف بدن داخل و از طرف دیگر خارج شود، مثلًا از سمت سینه داخل و از پشت بیرون رود آیا دو جائفه به شمار مى‌رود و دو دیه دارد یا یکى و یک دیه؟ مسئله اختلافى است. برخى در این فرض قائل به ۴۳۳ دینار و یک سوم دینار دیه شده‌اند. اگر کسى ابتدا بر عضوى از اعضاى دیگرى آسیبى وارد کند و سپس بر محلّ آسیب دیده، جراحت جائفه وارد سازد، دو دیه بر عهده‌اش ثابت مى‌گردد: دیه جراحت و دیه جائفه. اگر کسى بر محلّ جائفه‌اى که دیگرى وارد ساخته، آلت جرحى وارد کند، در صورت عدم گسترش جراحت، دیه‌اى بر او نیست و تنها تعزیر مى‌شود و در صورت گسترش از عمق و سطح، به گونه‌اى که جائفه جدید بر آن صدق کند، بنابر تصریح برخى، جائفه دیگرى محسوب مى‌گردد و دیه مستقل دارد و اگر گسترش تنها در سطح یا عمق باشد، جانی دوم باید ارش بپردازد. ۴ - پانویس۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد۳، صفحه۳۳. |