تهدید انسانها (قرآن)از مصادیق تهدیدشدگان که در آیات قرآن معرفی شده‌اند، انسانها هستند. ۱ - تهدید از سوی شیطانابلیس، انسانها را به گمراهی تهدید کرد. ۱.۱ - سوگند تهدیدآمیزسوگند تهديدآميز ابلیس، به گمراه كردن مردم از راه مستقيم: «قالَ فَبِما اغوَيتَنى لَاقعُدَنَّ لَهُم صِرطَكَ المُستَقيم؛گفت: اکنون که مرا گمراه ساختی، من بر سر راه مستقیم تو، در برابر آنها کمین می کنم!» «لام» در «لاقعدن» توطئه برای قسم است. ۱.۲ - تهدید به گمراهیتهدید ابليس به گمراه ساختن اکثریّت انسانها: ۱. «ان يَدعونَ مِن دونِهِ الّا انثًا وان يَدعونَ الّا شَيطنًا مَريدا• لَعَنَهُ اللَّهُ وقالَ لَاتَّخِذَنَّ مِن عِبادِكَ نَصيبًا مَفروضا• ولَاضِلَّنَّهُم ولَامَنّيَنَّهُم ولَامُرَنَّهُم فَلَيُبَتّكُنَّ ءاذانَ الانعمِ ولَامُرَنَّهُم فَلَيُغَيّرُنَّ خَلقَ اللَّهِ ...؛ مشرکان به جای خدا جز جماداتی را (که هیچ اثری ندارند، و همیشه محکوم تاثیر عوامل دیگرند) نمی‌پرستند، و در حقیقت جز شیطان سرکش گمراه را اطاعت نمی‌کنند. خدا شيطان را از رحمتش دور كرد؛ و (او) گفت: سوگند مى‌خورم كه از ميان بندگانت سهمى مُعيّن (براى پيروى از فرهنگ ويرانگرم) برخواهم گرفت. و یقینا آنان را گمراه می‌کنم، و دچار آرزوهای دور و دراز (و واهی و پوچ) می‌سازم، و آنان را وادار می‌کنم که گوش‌های چهارپایان را (به نشانه حرام بودن بهره گیری از آنان) بشکافند، و فرمانشان می‌دهم که آفرینش خدایی را تغییر دهند (به این صورت که جنسیت مرد را به زن و زن را به مرد برگردانند، و فطرت پاکشان را به شرک بیالایند، و زیبایی‌های طبیعی، روحی، جسمی خود را به زشتی‌ها تبدیل کنند). و هر کس شیطان را به جای خدا سرپرست ویار خود گیرد، مسلما به زیان آشکاری دچار شده است.» ۲. «ولَقَد خَلَقنكُم ثُمَّ صَوَّرنكُم ثُمَّ قُلنا لِلمَلكَةِ اسجُدوا لِاءدَمَ فَسَجَدُوا الّا ابليسَ لَم يَكُن مِنَ السجِدين• قالَ فَبِما اغوَيتَنى لَاقعُدَنَّ لَهُم صِرطَكَ المُستَقيم• ثُمَّ لَاتِيَنَّهُم مِن بَينِ ايديهِم ومِن خَلفِهِم وعَن ايمنِهِم وعَن شَمالِهِم ولا تَجِدُ اكثَرَهُم شكِرين؛ما شما را آفریدیم؛ سپس صورت بندی کردیم؛ بعد به فرشتگان گفتیم: برای آدم خضوع کنید! آنها همه سجده کردند؛ جز ابلیس که از سجده‌کنندگان نبود. گفت: اکنون که مرا گمراه ساختی، من بر سر راه مستقیم تو، در برابر آنها کمین می کنم! سپس از پیش رو و از پشت سر، و از طرف راست و از طرف چپ آنها، به سراغشان می‌روم؛ و بیشتر آنها را شکرگزار نخواهی یافت!» ۳. «قالَ يابليسُ ما لَكَ الَّا تَكونَ مَعَ السجِدين• قالَ رَبّ بِما اغوَيتَنى لَازَيّنَنَّ لَهُم فِى الارضِ ولَاغوِيَنَّهُم اجمَعين• الّا عِبادَكَ مِنهُمُ المُخلَصين؛(خداوند) فرمود: ای ابلیس! چرا با سجده‌کنندگان نیستی؟! گفت: پروردگارا! چون مرا گمراه ساختی، من (نعمتهای مادی را) در زمین در نظر آنها زینت می‌دهم، و همگی را گمراه خواهم ساخت، مگر بندگان مخلصت را.» ۴. «واذ قُلنا لِلمَلكَةِ اسجُدوا لِأدَمَ فَسَجَدوا الّا ابليسَ قالَ ءَاسجُدُ لِمَن خَلَقتَ طينا• قالَ ارَءَيتَكَ هذا الَّذى كَرَّمتَ عَلَىَّ لَن اخَّرتَنِ الى يَومِ القِيمَةِ لَاحتَنِكَنَّ ذُرّيَّتَهُ الّا قَليلا؛(به یاد آورید) زمانی را که به فرشتگان گفتیم: برای آدم سجده کنید! آنها همگی سجده کردند، جز ابلیس که گفت: آیا برای کسی سجده کنم که او را از خاک آفریده‌ای؟! (سپس) گفت: به من بگو، این کسی را که بر من برتری داده‌ای (به چه دلیل بوده است؟) اگر مرا تا روز قیامت زنده بگذاری، همه فرزندانش را، جز عده کمی، گمراه و ریشه‌کن خواهم ساخت!» ۵. «الّا ابليسَ استَكبَرَ وكانَ مِنَ الكفِرين• قالَ فَبِعِزَّتِكَ لَاغويَنَّهُم اجمَعين؛جز ابلیس که تکبّر ورزید و از کافران بود! گفت: به عزّتت سوگند، همه آنان را گمراه خواهم کرد.» ۱.۳ - تهدید به اغوا و انحرافگمراهی شیطان، عامل تهديد شدن انسانها به اغوا و انحراف از سوى او: ۱. «قالَ فَبِما اغوَيتَنى لَاقعُدَنَّ لَهُم صِرطَكَ المُستَقيم؛گفت: اکنون که مرا گمراه ساختی، من بر سر راه مستقیم تو، در برابر آنها کمین می کنم!» ۲. «قالَ رَبّ بِما اغوَيتَنى لَازَيّنَنَّ لَهُم فِى الارضِ ولَاغوِيَنَّهُم اجمَعين؛گفت: پروردگارا! چون مرا گمراه ساختی، من (نعمتهای مادی را) در زمین در نظر آنها زینت می‌دهم، و همگی را گمراه خواهم ساخت.» ۲ - تهدید از سوی خداخداوند به انسانها هشدار داده و آنها را تهدید کرده است.هشدارهای خداوند به انسانها، عبارتند از: ۲.۱ - اعمال زشت انسانهشدار خدا به انسانها، از اعمال زشت خود: ۱. «يَومَ تَجِدُ كُلُّ نَفسٍ مّا عَمِلَت مِن خَيرٍ مُحضَرًا وما عَمِلَت مِن سوءٍ تَوَدُّ لَو انَّ بَينَها وبَينَهُ امَدَا بَعيدًا ويُحَذّرُكُمُ اللَّهُ نَفسَهُ ...؛روزی که هر کس، آنچه را از کار نیک انجام داده، حاضر می‌بیند؛ و آرزو می‌کند میان او، و آنچه از اعمال بد انجام داده، فاصله زمانیِ زیادی باشد. خداوند شما را از (نافرمانی) خودش، برحذر می‌دارد؛ و (در عین حال،) خدا نسبت به همه بندگان، مهربان است.» ۲. «واذا اذَقنَا النّاسَ رَحمَةً مِن بَعدِ ضَرّاءَ مَسَّتهُم اذا لَهُم مَكرٌ فى ءاياتِنا قُلِ اللَّهُ اسرَعُ مَكرًا انَّ رُسُلَنا يَكتُبونَ ما تَمكُرون؛هنگامی که به مردم، پس از ناراحتی که به آنها رسیده است، رحمتی بچشانیم، در آیات ما نیرنگ می‌کنند (، و برای آن نعمت و رحمت توجیهات ناروا می‌کنند)؛ بگو: خداوند سریعتر از شما مکر (چاره جویی) می‌کند؛ و رسولان (فرشتگان) ما، آنچه نیرنگ می‌کنید (و نقشه می‌کشید)، می‌نویسند!» ۲.۲ - اغواگری شیطانهشدار خداوند به انسانها، از دشمنی و اغواگری شیطان:. «الَم اعهَد الَيكُم يبَنى ءادَمَ ان لّاتَعبُدوا الشَّيطنَ انَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبين• ولَقَد اضَلَّ مِنكُم جِبِلًّا كَثيرًا افَلَم تَكونوا تَعقِلون؛آیا با شما عهد نکردم ای فرزندان آدم که شیطان را نپرستید، که او برای شما دشمن آشکاری است؟! او گروه زیادی از شما را گمراه کرد، آیا اندیشه نکردید؟!» ۲.۳ - عذاب قیامتهشدار خدا به انسانها، از عذاب قیامت: ۱. «اعلَموا انَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ وانَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيم؛بدانید خدا دارای مجازات شدید، و (در عین حال) آمرزنده و مهربان است.» ۲. «قُل كَفى بِاللَّهِ شَهيدَا بَينى وبَينَكُم انَّهُ كانَ بِعِبادِهِ خَبيرًا بَصيرا• ... ونَحشُرُهُم يَومَ القِيمَةِ عَلى وُجوهِهِم عُميًا وبُكمًا وصُمًّا ...؛بگو: همین کافی است که خداوند، میان من و شما گواه باشد؛ چرا که او نسبت به بندگانش آگاه و بیناست! ... و روز قیامت، آنها را بر صورتهایشان محشور می‌کنیم، در حالی که نابینا و گنگ و کرند....» ۳. «يايُّهَا النّاسُ اتَّقوا رَبَّكُم انَّ زَلزَلَةَ السّاعَةِ شَى‌ءٌ عَظيم؛ای مردم! از (عذاب) پروردگارتان بترسید، که زلزله رستاخیز امر عظیمی است!» ۴. «... الَّذينَ خَسِروا انفُسَهُم واهليهِم يَومَ القِيمَةِ ...• لَهُم مِن فَوقِهِم ظُلَلٌ مِنَ النّارِ ومِن تَحتِهِم ظُلَلٌ ذلِكَ يُخَوّفُ اللَّهُ بِهِ عِبادَهُ يعِبادِ فاتَّقون؛... زیانکاران واقعی آنانند که سرمایه وجود خویش و بستگانشان را در روز قیامت از دست داده‌اند! ... برای آنان از بالای سرشان سایبانهایی از آتش ، و در زیر پایشان نیز سایبانهایی از آتش است؛ این چیزی است که خداوند با آن بندگانش را می‌ترساند! ای بندگان من! از نافرمانی من بپرهیزید!» ۵. «ولَقَد خَلَقنَا الانسنَ ونَعلَمُ ما تُوَسوِسُ بِهِ نَفسُهُ ونَحنُ اقرَبُ الَيهِ مِن حَبلِ الوَريد• اذ يَتَلَقَّى المُتَلَقّيانِ عَنِ اليَمينِ وعَنِ الشّمالِ قَعيد• ما يَلفِظُ مِن قَولٍ الّا لَدَيهِ رَقيبٌ عَتيد• وجاءَت سَكرَةُ المَوتِ بِالحَقّ ذلِكَ ما كُنتَ مِنهُ تَحيد• ونُفِخَ فِى الصّورِ ذلِكَ يَومُ الوَعيد• وجاءَت كُلُّ نَفسٍ مَعَها ساقٌ وشَهيد• لَقَد كُنتَ فى غَفلَةٍ مِن هذا فَكَشَفنا عَنكَ غِطَاءَكَ فَبَصَرُكَ اليَومَ حَديد؛ما انسان را آفریدیم و وسوسه‌های نفس او را می‌دانیم، و ما به او از رگ قلبش نزدیکتریم! (به خاطر بیاورید) هنگامی را که دو فرشته راست و چپ که ملازم انسانند اعمال او را دریافت می‌دارند؛ انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‌آورد مگر اینکه همان دم، فرشته‌ای مراقب و آماده برای انجام مأموریت (و ضبط آن) است! و سرانجام، سکرات (و بیخودی در آستانه) مرگ بحق فرامی‌رسد (و به انسان گفته می‌شود:) این همان چیزی است که تو از آن می‌گریختی! و در «صور» دمیده می‌شود؛ آن روز، روز تحقّق وعده وحشتناک است! هر انسانی وارد محشر می‌گردد در حالی که همراه او حرکت دهنده و گواهی است! (به او خطاب می‌شود:) تو از این صحنه (و دادگاه بزرگ) غافل بودی و ما پرده را از چشم تو کنار زدیم، و امروز چشمت کاملاً تیزبین است!» ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۳۲۴، برگرفته از مقاله «تهدیدشدگان (انسانها)». |