تنکیلسخت کیفر دادن را تَنکیل گویند و از آن در بابهای مختلف نظیر تجارت، وقف، هبه، عتق، کفّارات و غصب سخن گفته شده است. ۱ - منظور از تَنکیلتنکیل در لغت به معنای کیفر شدید دادن است؛ بهگونهای که شخص کیفر دیده عبرتی برای دیگران بشود؛ ولی در کلمات فقها در ارتباط با عقوبت برده توسط مولا ـ به بریدن گوش، بینی و مانند آن از عقوبتهای شدید ـ به کار رفته هست. ۲ - حکم تَنکیل برده توسط مولاتنکیل برده، معصیت و حرام استو چنانچه مولا نسبت به برده خویش مرتکب چنین عملی شود، بنابر مشهور، برده به طور قهری از ملک وی خارج و آزاد میگردد. چنانکه آزاد کردن برده تنکیل شده به عنوان کفّاره مجزی نیست. ۳ - حکم تَنکیل برده توسط غاصبدر اینکه تنکیل برده توسط غیر مولا همچون غاصب ـ که این عمل را نسبت به بردهای که غصب کرده مرتکب شده ـ موجب آزادی وی میگردد یا حکم، اختصاص به مولا دارد، اختلاف است. بنابر قول اوّل، غاصبِ مرتکب چنین عملی ضامن قیمت برده است که باید به مالک آن بپردازد. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۶۴۵. |