براهین الحج للفقهاء و الحجج (کتاب)" براهين الحج للفقهاء والحجج" تأليف آیت الله رضا مدنی کاشانی ، در چهار جلد تدوين شده و كليه احکام و مناسک حج را با رويكردى فقهى از آيات و روايات استخراج نموده است. نگارنده در تبيين اين احكام به ديدگاه‌هاى فقهى فقهاى معروف شیعه نيز استناد كرده و اقوال آنان را مطرح مى‌نمايد. ۱ - درباره مؤلفعالم ربانى و مرجع عاليقدر تشيع حضرت آیت الله العظمی حاج آقا رضا مدنی کاشانی در محرم الحرام سال ۱۳۲۱ قمرى چشم به دنیا گشود، حضرت آيت الله مدنى دوران تحصيلات مقدماتى را در کاشان گذراند و پس از آن با ورود آيت الله العظمى حاج شیخ عبد الکریم حائری يزدى به قم و تأسيس حوزه علمیه به اين شهر عزيمت و در آنجا رحل اقامت گزيد ودر آن ايام با بزرگانى چون حضرت امام خمینی ، آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی ، آيت الله سید محمد تقی خوانساری ، آيت الله سید احمد خوانساری ، آيت الله شیخ مهدی فاضل نراقی ، آيت الله حاج آقا روح الله خرم آبادی و آيت الله آخوند ملا علی همدانی رحمه الله عليهم هم دوره و هم مباحثه بودند. ايشان از شاگردان ممتاز مرحوم آيت الله العظمى حاج شيخ عبد الكريم حائرى يزدى بودند و پس از تكميل دوران تحصيل در سن ۲۴ سالگى موفق به اخذ درجه عالى اجتهاد از علماى طراز اول و بزرگوارانى چون حضرات آيات عظام حائرى يزدى، حاج آقا ضیاء الدین عراقی ، سید ابو الحسن اصفهانی و شیخ محمد رضا اصفهانی گرديدند. معظم له از اعاظم فقهاى اصولى معاصر و صاحب تصنيفات و تأليفات متعددى به زبانهاى عربی و فارسی هستند كه نظرات بديع ايشان در مسائل فقهى و سياسى مورد توجه دوستداران علم و فضيلت مى‌باشد.. مرحوم آيت الله العظمى مدنى از مروجين تفكر عقلانى و ملازمت آن با اصول وحيانى بودند و علاوه بر آن ملازمت سیاست و شریعت را كه در نهاد فقاهت و روحانيت وجه متمايزى به اين نهاد اصيل در برابر روحانيون شرايع ديگر، همچون مسیحیت داده است قبول داشتند. و بر اين مبنى ايشان نظريه ولایت فقیه را در استوار كردن حكومت دينى در سالهاى قبل از پيروزى انقلاب شكوهمند اسلامى به طور مبسوطى در جلد سوم كتاب براهين الحج للفقهاء و الحجج بصورت مستدل بيان فرموده‌اند. تأكيد ايشان بر ضرورت تبعيت ملت ايران از رهبر كبير انقلاب حضرت امام خمينى( ره) و هميارى و همدلى با حضرت آیت الله خامنه‌ای ، رهبر عظيم الشأن انقلاب اسلامى بيانگر ژرف نگرى ايشان مى‌باشد. اين عالم فرزانه پس از عمرى خدمت به عالم اسلام براى وصول و نيل به جاودانگى و لقاى دوست سرانجام همگام ظهر روز جمعه بيست و چهارم ذی‌الحجه سال ۱۴۱۲ قمرى برابر با پنجم تیر ماه ۱۳۷۱ شمسى به نداى حق لبيك گفته و به ديدار معشوق شتافتند. ۲ - انگيزه تأليف هدف از تأليف اين نوشتار گردآورى آيات، روايات و ديدگاه‌هاى فقهى فقها در مورد احكام و مناسک حج مى‌باشد. ۳ - ساختار نگارنده به شيوه استدلالى سعى كرده است كليه ابعاد مختلف حج را بررسى نموده و پس از ذكر ادله فقها در هر مسئله‌اى از مسائل حج، ديدگاه خود را همراه با ذكر دليل فقهى آن ارائه نمايد. ۴ - گزارش محتوا۴.۱ - جلد اولدر جلد اول از اين مجموعه چهار جلدى نگارنده به وجوب حج بر مستطيع و شرايط وجوب حج و مفهوم و مصاديق استطاعت مى‌پردازد و شرايط بلوغ در حج و حج آوردن شخص مملوک و عبد را بررسى نموده است. وى همچنين ديگر شروط استطاعت از لحاظ مالى و از لحاظ امنیت راه و استطاعت بدنى را بررسى نموده و شرايط حج نيابتى [۱]
براهين الحج للفقهاء والحجج، آيت الله رضا مدنى كاشانى، ج۱، ص ۱۹۱.
و حجى كه از طريق نذر و قسم واجب مى‌شود را بيان مى‌كند. قضاى حجى كه به عهده ميت بوده و شرايط اجیر گرفتن براى آن از مباحث پايانى جلد اول است. [۲]
براهين الحج للفقهاء والحجج، آيت الله رضا مدنى كاشانى، ج۱، ص ۲۶۴ .
۴.۲ - جلد دوم و سومدر جلد دوم و سوم ادامه شرايط وجوب حج و سپس احكام و مناسك آن از جمله واجبات اعمال حج مانند احكام و فروعات فقهى مربوط به احرام و محرمات احرام و كفارات مربوط به ارتكاب محرمات در حال احرام بيان مى‌شود. [۳]
براهين الحج للفقهاء والحجج، آيت الله رضا مدنى كاشانى، ج۲، ص ۳۴۱.
سپس مكروهات و مستحبات احرام و فرق بين احكام احرام در حج و عمره تبيين مى‌گردد. وقوف در عرفات و مشعر الحرام ، رمی جمره و قربانی كردن و احكام آن از ديگر مباحث ارائه شده در جلد سوم مى‌باشد. [۴]
براهين الحج للفقهاء والحجج، آيت الله رضا مدنى كاشانى، ج۳، ص ۲۱۴ .
۴.۳ - جلد چهارمدر جلد چهارم كتاب برخى از اعمال ديگر حج مانند حلق و تقصیر ، احكام طواف ، نماز طواف، طواف نساء ، سعی بين صفا و مروه و بيتوته كردن در عرفات احكام زياده و نقصان در طواف و سعى و انجام دادن اعمال حج به ترتيب خاص و عدم تقدم و تأخر آنها بر يكديگر مورد بحث قرار گرفته و فروعات فقهى آنها بيان گرديده است. در بيان هر يك از اين مسائل و احكام نگارنده نخست ديدگاه فقهى علماى امامیه را منعكس كرده و پس از آن ادله فقهى آنها را بيان و در ادامه ديدگاه‌هاى خود را مطرح مى‌كند. وى در برخى از موارد اشكالاتى بر قول بعضى از فقهاى اماميه وارد مى‌كند و تبصره‌ها و تكمله‌هايى به آنها اضافه مى‌نمايد و در برخى از موارد نيز به صحت استناد روايات وارده ايراداتى گرفته و از لحاظ سند و دلالت به بررسى روايات نيز مى‌پردازد و در پاورقى كتاب آدرس روايات مورد استناد را مى‌آورد. [۵]
براهين الحج للفقهاء والحجج، آيت الله رضا مدنى كاشانى، ج۴، ص۲۴.
۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی |