باب التوسلباب التوسل از درهای اصلی دیوار شمالی مسجد النبی به شمار میرود. ۱ - زمان ساخت بابهنگام گسترش حرم نبوی در دوران عثمانی که به درخواست داود پاشا شیخ الحرم و بزرگان مدینه و به دستور سلطان عبدالمجید عثمانی (حک: ۱۲۵۵-۱۲۷۷ق.) صورت گرفت، نخست مکتب خانههایی در بیرون دیوار شمالی مسجد ساخته شد. [۱]
مرآة الحرمین، ابراهیم رفعت پاشا، ج۱، ص۴۷۷.
[۲]
مسجد شریف نبوی، ناجی محمد حسن الانصاری، ص۱۴۹.
[۳]
مکه و مدینه، عبیدالله محمد امین کردی، ص۲۶۶.
سپس با طراحی مهندس رائف پاشا به سال ۱۲۶۷ق. دری در همین دیوار و میان مکتب خانهها به مسجد گشوده شد [۴]
مرآة الحرمین، ابراهیم رفعت پاشا، ج۱، ص۴۴۸، ۴۷۷-۴۷۸.
[۵]
مدینه شناسی، سید محمد باقر نجفی، ص۱۱۴.
[۶]
مسجد شریف نبوی، ناجی محمد حسن الانصاری، ص۱۵۱-۱۵۲.
که باب التوسل نام گرفت. [۷]
تاریخ معالم المدینه، احمد یاسین الخیاری، ص۶۴.
این در بعدها به باب عبدالمجیدی یا باب المجیدی شهرت یافت. [۸]
مدینه شناسی، سید محمد باقر نجفی، ص۱۱۴.
[۹]
تاریخ و آثار اسلامی، اصغر قائدان، ص۲۱۵.
۲ - تغییر مکان بابدر گسترش نخست دوران سعودی (۱۳۶۸-۱۳۷۵ق.) جای این در تغییر یافت و در میان دو در شمالی تازه بنا شده، قرار گرفت. اما نام آن همچنان باب عبدالمجیدی یا باب المجیدی ماند. [۱۰]
تاریخ معالم المدینه، احمد یاسین الخیاری، ص۶۴.
[۱۱]
مدینه شناسی، سید محمد باقر نجفی، ص۱۱۴.
[۱۲]
مکه و مدینه، عبیدالله محمد امین کردی، ص۱۵۲.
۳ - تعبیر باب التوسل به در دیگربر پایه برخی گزارشها، یکی از دروازههای ورودی مدینه نیز به باب المجیدی معروف بوده است. [۱۳]
سفرنامه حجاز، محمد لبیب البتنونی، ص۴۲۱.
به در تعبیه شده در بخش رکن شامی از ارکان کعبه نیز باب التوسل گفته میشود. [۱۴]
تفسیر عیاشی، العیاشی، ج۱، ص۳۹.
[۱۵]
جامع احادیث الشیعه، اسماعیل معزی، ج۱۰، ص۶۲.
[۱۶]
الحج و العمره، ری شهری، ص۸۱.
۴ - منابعتاریخ معالم المدینة المنوره: احمد یاسین الخیاری، به کوشش کردی، السعودیه، دار العلم، ۱۴۱۲ق؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره: اصغر قائدان، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش؛ تفسیر العیاشی: العیاشی (م. ۳۲۰ق.)، قم، البعثه، ۱۴۲۱ق؛ جامع احادیث الشیعه: اسماعیل معزی، قم، المطبعة العلمیه، ۱۳۹۹ق؛ الحج و العمرة فی الکتاب و السنه: الری شهری ، قم، دار الحدیث، ۱۳۷۶ش؛ سفرنامه حجاز: محمد لبیب البتنونی، ترجمه: انصاری، تهران، مشعر، ۱۳۸۱؛ مدینه شناسی: سید محمد باقر نجفی، ۱۳۶۴ش؛ مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا (م. ۱۳۵۳ق.)، قم، المطبعة العلمیه، ۱۳۴۴ق؛ مسجد شریف نبوی: ناجی محمد حسن الانصاری، ترجمه: آیتی، تهران، مشعر، ۱۳۸۱ش؛ مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی: عبیدالله محمد امین کردی، ترجمه: صابری، مشعر، ۱۳۸۲ش. ۵ - پانویس
۶ - منبعحوزه نمایندگی ولی فقه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله «باب التوسل». |