اوصاف امام مهدی (کتب اهل‌سنت)یکی از بهترین راه‌ها برای شناختن مدعیان دروغین و برای برملا کردن کید و حیله شیادانی که با انگیزه‌های مادی یا جلب توجه مردم، به دروغ ادعای مهدویت می‌کنند، شناخت اوصاف و ویژگی‌های حضرت مهدی (علیه‌السّلام) است که در روایات زیادی مورد تاکید قرار گرفته است، زیرا اوصافی که در آیات و روایات برای حضرت مهدی(علیه‌السّلام) ذکر شده است بر هیچ کس جزء بر خود آن حضرت قابل تطبیق نیست. ۱ - بررسی لغت مهدیمهدی (اصل مهدی، مهدوی بروزن مفعول بوده واو قلب به یاء شده و دو تا یاء با هم ادغام شدند و ضمه دال نیز تبدیل به کسرشد.) اسم مفعول، به معنی هدایت شده است که از هدی گرفته شده است، هدی ضدگمراهی است و به معنی هدایت و صلاح است. کلمه مهدی در قرآن نیامده است ولی در روایات، فراوان استعمال شده است هرچند در بعضی روایات در معنی لغوی بکار رفته است ولی بخاطر استعمال آن در اسماء مانند نام‌های معروف در آمده است چنانچه ابن‌کثیر این نکته را متذکر می‌شود و می‌گوید: بخاطر این استعمال زیادی در اسماء است که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شخصی را که به آمدن آن در آخرالزمان بشارت داده، مهدی نامیده شده است. اصطلاح «مهدی» هنگام اطلاق، همان «مهدی (علیه‌السّلام)» است که پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به ظهور آن در آخر الزمان بشارت داده است. شمایل و صفات امام غائب با دقت تمام از زبان پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و ائمه (علیهم‌السّلام) بیان شده است. شاید فلسفه این امر به خاطر این است که با ذکر این اوصاف، جلوی هر مدعی مهدویت گرفته شود و از آنجا که فراهم آمدن تمام این صفات و ویژگی‌ها، که در روایات اسلامی ذکر شده است، در شخص مدعی مهدویت امکان ناپذیر است بنابراین باعث می‌شود تا دروغ او پیش مردم فاش شود. در کتاب‌های اهل سنت روایات فراوانی وجود دارد که در برگیرنده صفات و ویژگی‌های رفتاری و جسمی حضرت مهدی(علیه‌السّلام) است. تعدادی از این روایات را به عنوان نمونه مورد بررسی قرار می‌دهیم. ۲ - شباهت امام مهدی به پیامبرهمانگونه که نام حضرت همنام جدش رسول الله(صلی الله وآله) است خلق و خوی او نیز همانند خلق و خوی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌باشد. ابن حبان از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) چنین روایت میکند که حضرت فرمود: «یخرج رجل من امتی یواطئ اسمه اسمی وخلقه خلقی.....» [۴]
ابن حبان، محمد بن حبان، صحیح ابن حبان، ج۱۵، ص۲۳۷.
کسی از اهل بیت من ظهور میکند که هم نام من و رفتارش همانند رفتار من است.۳ - پیشانی بلند و بینی کشیدهابوداود در سنن خود از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) درباره نسب و اوصاف ظاهری و عدالت حضرت مهدی (علیه‌السّلام) چنین روایت میکند که فرمودند: «المهدی منی اجلی الجبهة اقنی الانف یملا الارض قسطا وعدلا کما ملئت جورا وظلما یملک سبع سنین» مهدی از نسل من است، پیشانی فراخ و نورانی و بینیش باریک و قلمی است که زمین را از عدل و داد پر سازد؛ چنانکه از ظلم و جور پرشده باشد. [۵]
سجستانی الازدی، ابو داود سلیمان بن الاشعث السجستانی، سنن ابی داود، ج۴، ص۱۷۴.
۴ - برپاکننده عدالت در زمیندر کتاب‌های مهم اهل سنت روایات زیادی درباره عدالت محوری امام مهدی(علیه‌السّلام) به چشم می‌خورد از جمله: امام احمد بن حنبل، این چنین نقل میکند که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در روایتی فرمودند: «لا تقوم الساعة حتی یملک رجل من اهل بیتی اجلی اقنی یملا الارض عدلا کما ملئت قبله ظلما یکون سبع سنین» [۶]
ابن حنبل، احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، ج۱، ص۱۷.
قیامت بر پا نمی‌شود تا اینکه مردی از اهل بیت من که گشاده پیشانی و بینی باریک و قلمی، به حکومت برسد و زمین را از عدالت پر سازد؛ چنان که از ظلم پرشده باشد. و هفت سال حکومت میکند.۵ - سرور اهل بهشتابن ماجه از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌آله) نقل میکند که فرمودند: «نحن ولد عبد المطلب سادة اهل الجنة انا وحمزة. وعلی وجعفر والحسن والحسین والمهدی» [۷]
ابن ماجه، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، ج۲، ص۱۳۶۸، حدیث۴۰۸.
ما فرزندان عبدالمطلب سروران اهل بهشت هستیم: من و حمزه و علی و جعفر و حسن و حسین و مهدی.۶ - برتر از ابوبکر و عمردر بعضی از منابع اهل سنت در حدیث صحیحی تصریح شده است که حضرت مهدی(علیه‌السّلام) از ابوبکر و عمر برتر است، مانند روایت ابن ابی شیبه از محمد بن سیرین که از تابعین مشهور است، که می‌گفت «برای این امت خلیفه‌ای خواهد بود که از ابوبکر و عمر بر او برتری ندارند» [۸]
ابن ابی شیبة، عبدالله بن محمد، المصنف، ج۸، ص۶۷۹.
این حدیث را سیوطی هم از ابی شیبه نقل میکند و گوید این حدیث صحیح است. [۹]
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر، الحاوی للفتاوی فی الفقه وعلوم التفسیر والحدیث والاصول والنحو والاعراب وسائر الفنون، ج۲، ص۷۳.
۷ - گشاده دستیدرباره صفت سخاوت و بخشش فراوان امام مهدی (علیه‌السّلام، احادیث فراوانی در منابع اهل سنت آمده است. مسلم نیشابوری در صحیح خود این چنین نقل میکند: ابو سعید می‌گوید: پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) فرمودند: «من خلفائکم خلیفة یحثو المال حثیا لا یعده عددا». [۱۰]
مسلم قشیری، مسلم بن حجاج بن مسلم قشیری نیشابوری، صحیح مسلم، ج۸، ص۱۸۵.
«از خلفای شما خلیفه‌ای خواهد بودکه مال را (چون خاک) به مردم ارزانی می‌دارد بدونه اینکه آن رابشمارد». هرچند در این روایت به نام حضرت تصریح نشده است ولی وقتی در کنار روایات دیگری که همین مضمون با ذکر نام آن خلیفه سخاوتمند بطور صریح بیان شده است، قرار می‌گیرد، مشخص می‌شود که او کسی نیست جزء حضرت مهدی (علیه‌السّلام) که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) او را به امتش معرفی کرده و به ویژگی بخشندگی و سخاوت او اشاره میکند ترمذی در سنن خود از ابی سعید خدری روایت میکند که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «ان فی امتی المهدی.... فیجیء الیه رجل فیقول یا مهدی اعطنی اعطنی قال فیحثی له فی ثوبه ما استطاع ان یحمله» [۱۱]
ترمذی سلمی، محمد بن عیسی ابو عیسی، الجامع الصحیح سنن الترمذی، ج۴، ص۵۰۶، حدیث۲۲۳۲.
پیامبر فرمود: «مهدی از امت من است.... . مردی سوی او می‌آید و می‌گوید: یامهدی به من چیزی عطاءکن به من چیزی عطاء کن، بعد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «مهدی» تا آنجاکه آن مرد توان حمل مال را دارد در دامن او می‌ریزد». ۸ - چهره نورانییکی از آشکارترین ویژگی امام مهدی (علیه‌السّلام) که همگان آن را مشاهده می‌کنند، چهره‌ی زیبا و نورانی آن حضرت است که از همه زیباتر و نورانی‌تر است که این نشان از این دارد که موعود بشریت در کامل‌ترین شکل بر مردم آشکار می‌شود. جوینی از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل کرده است که فرمودند: «المهدی من ولدی.. کان وجهه کوکب دری..» [۱۲]
جوینی خراسانی، علی بن محمد، فرائد السمطین، ج۲، ص۳۱۴، ح۵۶۵.
مهدی از فرزندان من است، چهره‌اش مانند ستاره درخشان می‌باشد.۹ - ظهور درشکل چهل سالگیسن چهل سالگی سنی است که انسان از لحاظ رشد جسمی به سرحد کمال انسانی می‌رسد طبق روایات بی شماری از شیعه و سنی امام مهدی(علیه‌السّلام) در شکل مردی چهل ساله یا نزدیک به چهل سالگی ظهور میکند. قندوزی از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) این چنین نقل میکند: «المهدی من ولدی ابن اربعین سنة». مهدی از فرزندان من است در شکل چهل ساله می‌باشد. ۱۰ - پانویس
۱۱ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «اوصاف امام مهدی». |