امتثال اجمالیامتثال اجمالی، قطع به امتثال از طریق عمل به همه احتمالات در متعلق تکلیف است. ۱ - تعریفامتثال اجمالی، مقابل امتثال تفصیلی است و به امتثالی گفته می‌شود که متعلق تکلیف برای مکلف، به اجمال، معلوم یا مظنون می‌باشد؛ به این معنا که مکلف، به طور معین نمی‌داند «مکلفٌ به» کدام است و در این باره دو یا چند احتمال می‌دهد، و برای این که علم اجمالی پیدا کند که با دستور مولا موافقت کرده، همه محتملات را انجام می‌دهد. چنین امتثالی در حقیقت، همان انجام «مکلفٌ به» از راه احتیاط است. بنابراین، در امتثال اجمالی هر چند متعلق تکلیف به طور مشخص (بعینه) برای مکلف روشن نیست، اما با انجام همه محتملات، علم پیدا می‌کند که «مکلف به» واقعی را انجام داده است. ۱.۱ - مثالبرای مثال، شخصی هنگام نماز، در جهت قبله شک می‌کند و سپس از راه احتیاط خواندن نماز به چهار طرف قطع پیدا می‌کند که «مکلفٌ به» واقعی را انجام داده است؛ به عمل این شخص «امتثال اجمالی» می‌گویند. [۵]
تحریرات فی الاصول، خمینی، مصطفی، ج۳، ص۱۵۵.
[۹]
کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۳۱۶.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۴۴، برگرفته از مقاله «امتثال اجمالی». رده‌های این صفحه : امتثال
|