اشعار و تقلیداِشعار و تقلید از اعمال و مناسک حج قران می‌باشد. ۱ - معنای لغوی و اصطلاحیاِشعار از ریشه «ش-ع-ر» و در لغت به معنای علامت گذاشتن و خون درآوردن، [۱]
لسان العرب، ج۷، ص۱۳۵، «شعر».
و تقلید از ریشه «ق-ل-د» افکندن قلاّده بر گردن [۲]
التنقیح «الاجتهاد و التقلید»، ص۷۸.
[۳]
مجمع البحرین، «قلد».
است و در اصطلاح، اِشعار شکافتن کوهان شتر و خون‌آلود کردن آن به علامت اختصاص آن به قربانیِ [۵]
المغنی، ج۳، ص۵۷۴.
حجّ است و تقلید، آویختن ریسمان، کفش کهنه یا کمربند بر گردن شتر، گاو و گوسفند به علامت قربانی است. [۷]
روض‌الجنان، ج۱۳، ص۳۲۶.
۲ - اِشعار و تقلید در عصر جاهلیتاِشعار و تقلید ریشه در عصر جاهلیت دارد. مردمان جاهلی کفش یا قلاده‌ای بر گردن حیوانات آماده شده برای قربانی حجّ، می‌انداختند یا بر پوست و کوهان شتر جراحتی ایجاد می‌کردند تا راهزنان در آن طمع نکنند و حرمت و قداست آن‌ها را رعایت کنند و مردم نیز بدانند که این حیوان برای قربانی حجّ است. [۹]
المفصل، ج۶، ص۳۸۸.
این احترام تا آن‌جا در میان مردم رایج بود که حتی در شدت گرسنگی، دست به سوی آن‌ها دراز نمی‌کردند. [۱۰]
التفسیرالکبیر، ج۱۲، ص۱۰۱.
حاجیان نه‌تنها نسبت به حیوانات بلکه گاهی در اندام خود نیز نشانهایی می‌گذاشتند؛ آنان در هنگام رفتن به حجّ پوست درختی مخصوص و هنگام بازگشت، گردنبندی از مو یا پوست درختان حرم بر گردن می‌افکندند و بدین وسیله خود را از گزند دشمنان حفظ می‌کردند، زیرا به احترام حجّ، کسی متعرض حال مسافران خانه خدا نمی‌شد. [۱۱]
جامع البیان، مج۴، ج۶، ص۷۵-۷۶.
طبرسی از فرّاء نقل می‌کند که در دوران جاهلیت اهل حرم با پوست درختان حرم و دیگران با مو و پشم و غیر آن تقلید می‌کردند. [۱۲]
مجمع البیان، ج۳، ص۲۳۸.
۳ - فهرست منابعالتبیان فی تفسیر القرآن؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر نمونه؛ التنقیح فی شرح العروة الوثقی؛ تهذیب الاحکام؛ جامع البیان عن تاویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام؛ روض الجنان و روح‌الجنان؛ صحیح البخاری؛ الکشاف؛ لسان‌العرب؛ اللمعة الدمشقیه؛ مجمع البحرین؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ مسالک الافهام الی الآیات الاحکام؛ المعجم الوسیط؛ المغنی و الشرح الکبیر؛ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام؛ مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، سبزواری؛ النکت والعیون، ماوردی؛ الهدایة فی شرح بدایة المبتدی. ۴ - پانویس
۵ - منبعدائرةالمعارف قرآن کریم برگرفته از مقاله اِشعار و تقلید. |