اختلاف‌انگیزی جنیان (قرآن)برخی از جنیان در میان انسانها اختلاف انگیزی می‌کنند. ۱ - اختلاف گری جنیان... ولـکن الشیـطین کفروا یعلمون الناس السحر وما انزل علی الملکین ببابل... فیتعلمون منهما ما یفرقون به بین المرء وزوجه... «.... ولی شیاطین کفر ورزیدند و به مردم سحر آموختند. و (نیز یهود) از آنچه بر دو فرشته بابل «هاروت» و «ماروت»، نازل شد پیروی کردند. (آن دو، راه سحر کردن را، برای آشنایی با طرز ابطال آن، به مردم یاد می دادند. و) به هیچ کس چیزی یاد نمی دادند، مگر اینکه از پیش به او می گفتند: «ما وسیله آزمایشیم کافر نشو! (و از این تعلیمات، سوء استفاده نکن!)» ولی آنها از آن دو فرشته، مطالبی را می آموختند که بتوانند به وسیله آن، میان مرد و همسرش جدایی بیفکنند ولی هیچ گاه نمی توانند بدون اجازه خداوند، به انسانی زیان برسانند. آنها قسمتهایی را فرا می گرفتند که به آنان زیان می رسانید و نفعی نمی داد. و مسلما می دانستند هر کسی خریدار این گونه متاع باشد، در آخرت بهره ای نخواهد داشت. و چه زشت و ناپسند بود آنچه خود را به آن فروختند، اگر می دانستند!» ۱.۱ - تعلیمات شیاطین"ولی شیاطین کافر شدند، و به مردم تعلیم سحر دادند" (و لکن الشیاطین کفروا یعلمون الناس السحر). "آنها (یهود) همچنین از آنچه بر دو فرشته بابل، هاروت و ماروت نازل گردید پیروی کردند" (و ما انزل علی الملکین ببابل هاروت و ماروت). آری آنها از دو سو دست به سوی سحر دراز کردند، یکی از سوی تعلیمات شیاطین در عصر سلیمان، و دیگری از سوی تعلیماتی که بوسیله هاروت و ماروت دو فرشته خدا در زمینه ابطال سحر به مردم داده بودند. ۱.۲ - شیطان جندلیل بر اینکه مراد از شیطانها طائفه ای از جن است، این است که می‌دانیم این طائفه در تحت سیطره سلیمان قرار گرفته، و شکنجه می‌شدند، و آن جناب بوسیله شکنجه آنها را از شر و فساد باز می‌داشته، چون در آیه: (و من الشیاطین من یغوصون له، و یعملون عملا دون ذلک، و کنا لهم حافظین) فرموده: بعضی از شیطانها برایش غواصی می کرده اند، و بغیر آن اعمالی دیگر انجام می‌دادند، و ما بدین وسیله آنها را حفظ می کردیم، که از آن بر می آید مراد به شیطانها جن است و منظور از بکار گیری آنها حفظ آنها بوده: و نیز در آیه: (فلما خر تبینت الجن ان لو کانوا یعلمون الغیب، ما لبثوا فی العذاب المهین همین که جنازه سلیمان بعد از شکسته شدن عصایش بزمین افتاد، آن وقت جن فهمید که اگر علمی بغیب می داشت، می فهمید سلیمان مدتهاست از دنیا رفته، در این همه مدت زیر شکنجه او نمی ماند، و این همه خواری نمی‌کشید، که از آن فهمیده می شود قوم جن در تحت شکنجه سلیمان علیه‌السلام بودند. ۲ - طاغیان جن و انسولو شاء ربک لجعل الناس امة وحدة ولا یزالون مختلفین• الا من رحم ربک ولذلک خلقهم وتمت کلمة ربک لاملان جهنم من الجنة والناس اجمعین. «و اگر پروردگارت می خواست، همه مردم را یک امت (بدون هیچ گونه اختلاف) قرار می داد ولی آنها همواره مختلفند... • مگر کسی را که پروردگارت رحم کند! و برای همین (پذیرش رحمت) آنها را آفرید! و فرمان پروردگارت قطعی شده که: جهنم را از همه (سرکشان و طاغیان) جن و انس پر خواهم کرد!» ۲.۱ - پر شدن جهنم از جن و انسدر ذیل آیه اخیر، فرمان مؤکد خداوند دائر به پر کردن جهنم از جن و انس می خوانیم ولی بدیهی است که این فرمان حتمی تنها یک شرط دارد و آن بیرون رفتن از دایره رحمت الهی و پشت پا زدن به هدایت و راهنمایی فرستادگان او است، و به این ترتیب این آیه نه تنها دلیل بر مکتب بر جبر نخواهد بود، بلکه تاکید مجددی است بر اختیار. ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۵۳۱، برگرفته از مقاله «اختلاف انگیزی جنیان». |