اجزای صناعی مغالطهاجزای صناعی مغالطه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای عوامل زمینه‌ساز مغالطه واقع در نفس قضایا است. ۱ - توضیح اصطلاحدر کتاب‌های منطق سنتی، اسباب مغالطه در تقسیم اولی بر دو قسم است: ۱. اسباب یا اجزای صناعی مغالطه؛ یعنی اموری که در خود تبکیت (استدلال مغالطی) واقع شده، منشا اشتباه و غلط می‌شود؛ ۲. اسباب مغالطه خارج قیاس (یا اجزای خارجی مغالطه)؛ یعنی عوامل واسبابی که خارج از استدلال مغالطی است و در عین حال، سبب مغالطه و افتادن در غلط می‌شود. مغالطه قسم اول یا لفظی است یا معنوی. مغالطات لفظی یا بسیط است یا مرکب. مغالطات مرکب یا در نفس ترکیب است یا در ترکیب مفصل و یا در تفصیل مرکب، و مغالطات بسیط یا در نفس ذات الفاظ است یا در هیئت و احوال الفاظ، چه هیئت ذاتی لفظ و چه حالات عرَضی آن. مغالطات معنوی یا در یک قضیه رخ می‌دهد که شامل مغالطات ایهام انعکاس، اخذ غیر ذاتی به جای ذاتی و سوء اعتبار حمل می‌شود و یا در قضایای مرکب که مشتمل بر چهار مغالطه است: سوء تالیف، مصادره به مطلوب، غیر علت را علتْ شمردن، و جمع چند مسئله در یک مسئله. [۱]
ابوالبركات، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة، ص۲۶۸.
[۲]
قطب‌الدین شیرازى، محمود بن مسعود، درة التاج، ص۶۲.
[۳]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۶.
[۴]
خندان، على‌اصغر، مغالطات، ص۲۴-۳۳.
۲ - پانویس
۳ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اجزای صناعی مغالطه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۶. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|