ابواسحاق اصطخریابو اسحاق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری، کرخی نویسنده کتاب مسالك الممالك، می‌باشد. ۱ - درباره مؤلفابو اسحاق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری، معروف به کرخی، جغرافی‌دان پرآوازه سده ۴ ق. وی از اهالی استخر فارس بود. سال تولدش مشخص نیست ولی سال درگذشتش با اختلاف پس از ۳۴۰ ق نوشته شده است. اصطخری پس از ابو زید احمد بن سهل بلخی (متوفای ۳۲۲ ق) از پایه، گذاران دانش جغرافیا در جهان اسلام است. ۲ - آثاراز کتاب‌های اصطخری دو کتاب به نام‌های «صور الاقالیم» و «المسالک و الممالک» برجا مانده است. ظاهرا وی ابتدا صور الاقالیم را تصنیف کرده، سپس آن را با شرح و تفصیل بیشتری تدوین نموده و بر پایه سنت کهن «المسالک و الممالک» نام نهاده است. از کتاب‌های «المسالک و الممالک» به خوبی آشکار می‌شود که این رشته تالیفات جغرافیایی با نوشته ابو زید بلخی پایه گرفت، سپس اصطخری از او سرمشق گرفته و ابن حوقل به تکمیل نوشته وی پرداخت. هر یک از این حلقه‌های سه‌گانه به نقشه‌ای پیوسته است و تعدادی مؤلفات مشابه ادبی دارد. سزاوار است که به این سلسله از نقشه‌ها که این کتاب‌ها بر آن‌ها پایه‌گذاری شده، نام اطلس اسلام بنهد، اطلسی که نمایش‌گر اوج کار نقشه کشی در اسلام است. ۳ - تفاوت دو اثرهر دو اثر اصطخری از نظر فهرست مطالب مشابه یکدیگرند ولی «المسالک و الممالک» از کتاب «صور الاقالیم» مشروح‌تر است. ۴ - عناوین مرتبطالمسالک و الممالک ۵ - منبعنرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |