هبةالله بن حسن دمشقیصائنالدین هبةالله بن حسن بن هبةالله، یکی از شخصیت‌های ابن‌عساکر می‌باشد؛ ابن‌عَساکر، نام تنی چند از دودمان بنی‌عساکر که پس از درگذشت ابوالقاسم علی بن عساکر چهره نامدار این خاندان به این عنوان خوانده شدند. ۱ - معرفی اجمالیصائنالدین هبةالله بن حسن بن هبةالله (۴۸۸-۵۶۳ق/ ۱۰۹۵- ۱۱۶۸م)، برادر بزرگ ابوالقاسم علی که کنیه‌اش را ابوالحسن [۱]
عبدالرحیم اسنوی، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۲۱۵، به کوشش جبوری، بغداد، ۱۳۹۱ق/ ۱۹۷۱م.
و ابوالحسین نوشته‌اند. وی در دمشق زاده شد و در این شهر به دانش‌اندوزی پرداخت.۱.۱ - مشایخ علوم مختلفوجوه قرائات را از ابوالحوش سُبیع بن قیراط و احمد بن محمد بن خلف اندلسی، حدیث را از ابوالقاسم نسیب، ابوطاهر حنائی و ابوالحسن موازینی و فقه را از جمال‌الاسلام ابوالحسن ابن مسلم و نصرالله مصّیصی فرا گرفت. [۳]
عبدالرحیم اسنوی، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۲۱۵، به کوشش جبوری، بغداد، ۱۳۹۱ق/ ۱۹۷۱م.
در ۵۱۰ق-۵۲۰ق (به بغداد رفت و از گروهی محدثان آنجا از جمله ابوالقاسم ابن‌المهتدی بالله، ابوطالب زینبی و جز آنان حدیث شنید و در مدرسه نظامیه از اسعد میهنی، فقه، از ابوالفتح ابن‌برهان، اصول فقه و از ابوعبدالله ابن‌کدَیه اصول دین و کلام آموخت. [۷]
عبدالرحیم اسنوی، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۲۱۵، به کوشش جبوری، بغداد، ۱۳۹۱ق/ ۱۹۷۱م.
صائن در ۵۱۱ق به حج رفت و در مکه و کوفه حدیث شنید و در دانش به پایگاهی بلند دست یافت. در بازگشت به دمشق (۵۱۴ق) نخست در مدرسه امینیه، معید درس ابوالحسن جمال‌الاسلام ابن‌مسلم شد و پس از آن در مدرسه غزالیه و نیز در مقصوره غربی جامع دمشق به تدریس و افتا پرداخت. [۱۲]
عبدالرحیم اسنوی، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۲۱۵، به کوشش جبوری، بغداد، ۱۳۹۱ق/ ۱۹۷۱م.
وی از پذیرش مناصب رسمی همچون نیابت قضا و خطابت جامع دمشق پرهیز داشت و روزگار را به تدریس و افتا و نوشتن حدیث گذراند. وی گذشته از قرائات در نحو و لغت و سرودن شعر نیز دست داشت. [۱۳]
عبدالرحیم اسنوی، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۲۱۶، به کوشش جبوری، بغداد، ۱۳۹۱ق/ ۱۹۷۱م.
۱.۲ - راویان حدیثاز جمله کسانی که از وی حدیث شنیدند و روایت کردند، باید از برادرش ابوالقاسم علی و پسر وی قاسم، قاضی شمس‌الدین ابونصر ابن‌شیرازی و عبدالرحیم سمعانی و ابوالقاسم ابن‌صصری و نیز تاج‌الامناء احمد و فخرالدین عبدالرحمان پسران برادرش محمد نام برد. [۱۶]
عبدالوهاب سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۸، ص۱۰۶، به کوشش محمود طناحی و دیگران، قاهره، ۱۳۸۳ق/ ۱۹۶۴م.
صائن‌الدین در پایان عمر مفلوج شد و چون درگذشت، در آرامگاه پدر در باب‌الصغیر دمشق به خاک سپرده شد. از وی فرزندی به جای نماند.۲ - پانویس۳ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌عساکر»، ج۴، ص۱۵۱۶. |