زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

ابن ابی رباح




ابومحمد عطاء بن اسلم بن صفوان جَنَدی (۲۷ـ۱۱۴ق)، معروف به ابن ابی رباح، از فقهای بزرگ حجاز، مفسر قرآن، مفتی اهل مکه، از محدثان مورد اعتماد و از اصحاب و یاران حضرت علی (علیه‌السّلام) و جزء تابعین قرن اول و دوم هجری قمری بود. شیخ طوسی وی را مخلط، خوانده است.


۱ - معرفی اجمالی


ابومحمد عطاء بن اسلم بن صفوان جندی فهری مکی قرشی، معروف به ابن ابی رباح، او در سال ۲۷ق در جَنَد، از شهرهای یمن متولد شد و در مکه پرورش یافت.
[۱] ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۵، ص۱۹۸-۱۹۹.    
ابومحمد از موالی آل خیثم، قریش
[۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۷۸-۷۹.    
و از اصحاب و یاران حضرت علی (علیه‌السّلام)
[۳] بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۶، ص۴۶۳.    
و جزء تابعین به شمار می‌رفت
[۴] شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۵۱.    
و از افرادی مانند ابن عباس، زید بن خالد جهنی، جابر بن عبدالله، ابوهریره و ابوسعید خدری حدیث شنید. او از فقهای بزرگ حجاز،
[۵] ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۵، ص۱۹۹.    
مفسر قرآن،
[۶] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۰، ص۳۶۶-۳۶۸.    
مفتی اهل مکه و از محدثان مورد اعتماد بود و بزرگانی همچون ابن جریج، زُهری، مالک بن دینار، اعمش و ایوب سختیانی از او بهره برده‌اند.
[۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۳.    
شیخ طوسی وی را مخلط، کسی که از افکار و عقاید صحیح برخوردار نیست، خوانده است.
[۸] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۰، ص۳۶۶.    
[۹] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۰، ص۳۷۱.    
او مدتی به تعلیم کاتبان اشتغال داشت و از راه زنبیل‌بافی امرار معاش می‌کرد. در جریان جنگ بین حجاج و عبدالله بن زبیر دستش قطع شد و در پایان عمر نابینا شد.
[۱۰] شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۵۱.    
کتاب تفسیر القرآن اثر اوست.
[۱۱] خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۲۶۶.    
در رمضان سال ۱۱۴ق در مکه درگذشت.
[۱۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۴.    
زمان فوتش را به اختلاف ذکر کرده‌اند.
[۱۳] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۷، ص۱۶۸.    
[۱۴] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۰، ص۳۷۲.    
[۱۵] ابن منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۱۷، ص۷۴.    
[۱۶] علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۳۸۰.    
[۱۷] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۱، ص۲۹.    
[۱۸] اعلمی، محمدحسین، المعارف، ص۴۴۴.
[۱۹] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۱۷۹.    
[۲۰] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۷۰.    
[۲۱] شیخ مفید، الامالی، ص۱۴۰.    
[۲۲] شیخ مفید، الامالی، ص۲۵۲.    
[۲۳] ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، ج۳، ص۳۲۵.    
[۲۴] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۴۶۷.    
[۲۵] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۹، ص۳۰۶.    
[۲۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۳۵.    
[۲۷] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۶۹.    
[۲۸] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ص۷۳۵.    
[۲۹] ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۶، ص۳۳۰.    


۲ - پانویس

 
۱. ↑ ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۵، ص۱۹۸-۱۹۹.    
۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۷۸-۷۹.    
۳. ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۶، ص۴۶۳.    
۴. ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۵۱.    
۵. ↑ ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۵، ص۱۹۹.    
۶. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۰، ص۳۶۶-۳۶۸.    
۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۸۳.    
۸. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۰، ص۳۶۶.    
۹. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۰، ص۳۷۱.    
۱۰. ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۵۱.    
۱۱. ↑ خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۲۶۶.    
۱۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۴.    
۱۳. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۷، ص۱۶۸.    
۱۴. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۰، ص۳۷۲.    
۱۵. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، مختصر تاریخ دمشق، ج۱۷، ص۷۴.    
۱۶. ↑ علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۳۸۰.    
۱۷. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۱، ص۲۹.    
۱۸. ↑ اعلمی، محمدحسین، المعارف، ص۴۴۴.
۱۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۱۷۹.    
۲۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۷۰.    
۲۱. ↑ شیخ مفید، الامالی، ص۱۴۰.    
۲۲. ↑ شیخ مفید، الامالی، ص۲۵۲.    
۲۳. ↑ ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء، ج۳، ص۳۲۵.    
۲۴. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۴۶۷.    
۲۵. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۹، ص۳۰۶.    
۲۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۲۳۵.    
۲۷. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۶۹.    
۲۸. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ص۷۳۵.    
۲۹. ↑ ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۶، ص۳۳۰.    


۳ - منبع


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۱۶-۵۱۷، برگرفته از مقاله «عطاء جَنَدی».


رده‌های این صفحه : اصحاب امام علی | تابعین | درگذشتگان سال 114 (قمری) | راویان قرن 1 (قمری) | راویان قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 1 (قمری) | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | فقیهان مکه | مؤلفان قرن 1 (قمری) | مؤلفان قرن 2 (قمری) | محدثان مکه | مفتی | مفسران تابعی مکه | مفسران سده دوم(قمری) | مفسران قرن 1 (قمری)




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.