آرزوکنندگان در قیامت (قرآن)در قرآن کریم گروه های مختلفی ذکر شده است که در قیامت آرزو می کنند. فهرست مندرجات۲ - انسان‌ها ۳ - ظالمان ۳.۱ - پیروی از پیامبر اسلام ۳.۲ - دوستی نگرفتن گمراه‌کنندگان ۳.۳ - فرار از عذاب ۳.۴ - فاصله با شیطان ۴ - فراموش‌کنندگان قیامت ۴.۱ - بازگشت به دنیا ۴.۲ - بهره‌مندی از شفاعت ۵ - کافران ۵.۱ - بازگشت به دنیا ۵.۱.۱ - ایمان به خدا ۵.۱.۲ - نیکوکار شدن ۵.۱.۳ - مسلمان شدن ۵.۲ - فرورفتن در زمین ۵.۳ - عدم حشر ۶ - گمراهان ۷ - گناه‌کاران ۷.۱ - فاصله طولانی با نامه اعمال ۷.۲ - رهایی از عذاب ۸ - مشرکان ۹ - مکذبان ۱۰ - منکران ۱۰.۱ - بازگشت به دنیا ۱۰.۲ - یافتن شفیع ۱۱ - پانویس ۱۲ - منبع ۱ - اعراضکنندگاناعراض کنندگان از یاد خدا، آرزومند داشتن فاصله‌ای طولانی بین خود و شیطان در قیامت: «و من یعش عن ذکر الرحمن نقیض له شیطنا فهو له قرین ، حتی اذا جاءنا قال یلیت بینی و بینک بعد المشرقین...؛هر كس از ياد خدا رويگردان شود شيطاني را به سراغ او مي‌فرستيم و همواره قرين او باشد.تا زماني كه نزد ما حاضر شود مي‌گويد: ايكاش ميان من و تو فاصله مشرق و مغرب بود....» ۲ - انسانهاانسانها در قیامت، آرزومند انجام عمل صالح در دنیا برای حیات آخرتی خود: «و جیء یومئذ بجهنم یومئذ یتذکر الانسن و انی له الذکری ؛ یقول یلیتنی قدمت لحیاتی؛و در آن روز جهنم را حاضر كنند (آري) در آن روز انسان متذكر مي‌شود، اما چه فايده كه اين تذكر براي او سودي ندارد.مي گويد: ايكاش براي اين زندگي چيزي فرستاده بودم.» ۳ - ظالمانآرزوهای ظالمان در قیامت عبارتند از: ۳.۱ - پیروی از پیامبر اسلامآرزوی ستمگران در قیامت مبنی بر پیروی از پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله در دنیا : «و یوم یعض الظالم علی یدیه یقول یلیتنی اتخذت مع الرسول سبیلا؛و به خاطر بياور روزي را كه ظالم دست خويش را از شدت حسرت به دندان مي‌گزد و مي‌گويد: اي كاش با رسول خدا راهي برگزيده بودم.» ۳.۲ - دوستی نگرفتن گمراهکنندگانستمگران در قیامت، آرزومند دوست نگرفتن از گمراه کنندگان: «و یوم یعض الظالم علی یدیه... ؛ یویلتی لیتنی لم اتخذ فلانا خلیلا ؛ لقد اضلنی عن الذکر بعد اذ جاءنی...؛و به خاطر بياور روزي را كه ظالم دست خويش را از شدت حسرت به دندان مي‌گزد...اي واي بر من! كاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نكرده بودم!او مرا از ياد حق گمراه ساخت، بعد از آنكه آگاهي به سراغ من آمده بود....» ۳.۳ - فرار از عذابستمگران در قیامت، آرزومند یافتن راهی برای گریز از عذاب : «... و تری الظلمین لما راوا العذاب یقولون هل الی مرد من سبیل؛... و ظالمان را (روز قيامت) مي‌بيني كه وقتي عذاب الهي را مشاهده مي‌كنند، مي‌گويند: آيا راهي به سوي بازگشت (و جبران) وجود دارد؟!» ۳.۴ - فاصله با شیطانستمگران، آرزومند داشتن فاصله‌ای طولانی بین خود و شیطان در قیامت : «و من یعش عن ذکر الرحمن نقیض له شیطنا فهو له قرین ، حتی اذا جاءنا قال یلیت بینی و بینک بعد المشرقین... ، ولن ینفعکم الیوم اذ ظلمتم انکم فی العذاب مشترکون؛هر كس از ياد خدا رويگردان شود شيطاني را به سراغ او مي‌فرستيم و همواره قرين او باشد.تا زماني كه نزد ما حاضر شود مي‌گويد: ايكاش ميان من و تو فاصله مشرق و مغرب بود... هرگز اين گفتگوها امروز به حال شما سودي ندارد، چرا كه ظلم كرديد، و همه در عذاب مشتركيد.» ۴ - فراموش‌کنندگان قیامتآرزوهای فراموش کنندگان قیامت، پس از برپایی قیامت عبارتند از: ۴.۱ - بازگشت به دنیافراموش کنندگان قیامت، پس از برپایی قیامت، آرزومند بازگشت به دنیا: «... یوم یاتی تاویله یقول الذین نسوه من قبل... فهل لنا من شفعاء فیشفعوا لنا او نرد...؛... آنروز كه اين امر انجام گيرد (كار از كار گذشته و بيداري سودي نخواهد داشت و) آنها كه آنرا قبلا فراموش كرده بودند مي‌گويند ... آيا (امروز) شفيعاني براي ما وجود دارند كه براي ما شفاعت كنند؟ يا (امكان دارد) باز گرديم ....» ضمیر مفعولی در «نسوه» می‌تواند به «یوم یاتی تاویله» که همان روز قیامت است، برگردد. در این صورت، مفید نکته برداشت شده است. ۴.۲ - بهره‌مندی از شفاعتفراموش کنندگان قیامت، پس از برپایی قیامت، آرزومند بهره مندی از شفاعت شفیعان : «... یوم یاتی تاویله یقول الذین نسوه من قبل... فهل لنا من شفعاء فیشفعوا لنا او نرد...؛... آنروز كه اين امر انجام گيرد (كار از كار گذشته و بيداري سودي نخواهد داشت و) آنها كه آنرا قبلا فراموش كرده بودند مي‌گويند ... آيا (امروز) شفيعاني براي ما وجود دارند كه براي ما شفاعت كنند؟ يا (امكان دارد) باز گرديم....» ۵ - کافرانآرزوهای کافران در قیامت عبارت است از: ۴.۱ - بازگشت به دنیاانگیزه کافران از آرزوی بازگشتن به دنیا:۵.۱.۱ - ایمان به خداکافران، در آرزوی بازگشت به دنیا و ایمان به خدا: «... یقول الذین کفروا... ؛ و لو تری اذ وقفوا علی النار فقالوا یلیتنا نرد و لانکذب بایت ربنا و نکون من المؤمنین؛... كافران مي‌گويند ... اگر (حال آنها را) ببيني هنگامي كه در برابر آتش ايستاده اند كه مي‌گويند اي كاش (بار ديگر به دنيا) باز مي‌گشتيم و آيات پروردگارمان را تكذيب نمي‌كرديم و از مؤ منان مي‌شديم.» ۵.۱.۲ - نیکوکار شدنتقاضا و آرزوی کافران در قیامت، برای بازگشت به دنیا و نیکوکار شدن: «او تقول حین تری العذاب لو ان لی کرة فاکون من المحسنین؛يا هنگامي كه عذاب را ميبيند بگويد: آيا مي‌شود بار ديگر (به دنيا) بازگردم تا از نيكوكاران باشم؟!» ۵.۱.۳ - مسلمان شدنکافران در قیامت، آرزومند مسلمان بودن در دنیا: ۱. «... یقول الذین کفروا... ؛ و لو تری اذ وقفوا علی النار فقالوا یلیتنا نرد و لانکذب بایت ربنا و نکون من المؤمنین؛... كافران مي‌گويند ... اگر (حال آنها را) ببيني هنگامي كه در برابر آتش ايستاده اند كه مي‌گويند اي كاش (بار ديگر به دنيا) باز مي‌گشتيم و آيات پروردگارمان را تكذيب نمي‌كرديم و از مؤ منان مي‌شديم.» ۲. «ربما یود الذین کفروا لو کانوا مسلمین؛كافران (هنگامي كه آثار شوم اعمال را ببينند) چه بسا آرزو مي‌كنند مسلمان بودند!» ۳. «الملک یومـئذ الحق للرحمـن وکان یوما علی الکـفرین عسیرا ؛ و یوم یعض الظالم علی یدیه یقول یلیتنی اتخذت مع الرسول سبیلا؛حكومت در آن روز از آن خداوند رحمان است و آنروز روز سختي براي كافران خواهد بود.و به خاطر بياور روزي را كه ظالم دست خويش را از شدت حسرت به دندان مي‌گزد و مي‌گويد: اي كاش با رسول خدا راهي برگزيده بودم.» ۵.۲ - فرورفتن در زمینکافران در قیامت، آرزومند فرو رفتن در زمین و یک سان شدن با خاک : «یومئذ یود الذین کفروا و عصوا الرسول لو تسوی بهم الارض...؛در آن روز، آنها كه كافر شدند و با پيامبر (ص) بمخالفت برخاستند، آرزو مي‌كنند كه اي كاش (خاك بودند، و) خاك آنها نيز با زمينهاي اطراف يكسان مي‌شد (و بكلي محو و فراموش مي‌شدند)....» ۵.۳ - عدم حشرکافران در قیامت، آرزومند خاک بودن و محشور نشدن برای حسابرسی : «... یوم ینظر المرء ما قدمت یداه و یقول الکافر یلیتنی کنت تربا؛... اين عذاب در روزي خواهد بود كه انسان آنچه را از قبل با دستهاي خود فرستاده ميبيند، و كافر مي‌گويد: «اي كاش خاك بودم!» » ۶ - گمراهانآرزوی گمراهان مشرک برای بازگشت به دنیا، جهت ایمان آوردن به خدا : «و برزت الجحیم للغاوین؛ و قیل لهم این ما کنتم تعبدون؛ من دون الله... ؛ فلو ان لنا کرة فنکون من المؤمنین؛و دوزخ براي گمراهان آشكار مي‌گردد.و به آنها گفته مي‌شود كجا هستند معبوداني كه آنها را پرستش مي‌كرديد؟معبودهائي غير از خدا... اگر بار ديگر (به دنيا) بازگرديم از مؤ منان خواهيم بود.» ۷ - گناهکارانآرزوهای گناه‌کاراندر قیامت عبارتند از: ۷.۱ - فاصله طولانی با نامه اعمالآرزوی گناه کاران در قیامت برای داشتن فاصله طولانی بین خویش و اعمالشان : «یوم تجد کل نفس ما عملت من خیر محضرا و ما عملت من سوء تود لو ان بینها و بینه امدا بعیدا...؛روزي كه هر كس، آنچه را از كار نيك انجام داده، حاضر ميبيند، و آرزو مي‌كند ميان او، و آنچه از اعمال بد انجام داده، فاصله زماني زيادي باشد....» ۷.۲ - رهایی از عذابآرزوی گناه کاران برای رهایی از عذاب در قیامت با پرداخت فدیه: «... یود المجرم لویفتدی من عذاب یومئذ ببنیه؛... گنهكار دوست مي‌دارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا كند.» ۸ - مشرکانآرزوی مشرکان در قیامت برای بازگشت به دنیا جهت تبری از رهبرانشان است. «اذ تبرا الذین اتبعوا من الذین اتبعوا و راوا العذاب و تقطعت بهم الاسباب ؛ و قال الذین اتبعوا لو ان لنا کرة فنتبرا منهم کما تبرءوا منا...؛در آن هنگام رهبران (و معبودهاي انساني و شيطاني) از پيروان خود بيزاري مي‌جويند و كيفر خدا را مشاهده مي‌كنند و دستشان از همه جا كوتاه مي‌شود.و (در اين موقع) پيروان مي‌گويند كاش بار ديگر ما به دنيا برميگشتيم تا از اين پيشوايان گمراه بيزاري جوئيم آنچنان كه آنها (امروز) از ما بيزاري جستند....» ۹ - مکذبانتکذیب کنندگان آیات الهی در قیامت، آرزومند بازگشت به دنیا برای جبران عمل خویش : «و لو تری اذ وقفوا علی النار فقالوا یلیتنا نرد و لانکذب بایت ربنا و نکون من المؤمنین؛اگر (حال آنها را) ببيني هنگامي كه در برابر آتش ايستاده اند كه مي‌گويند اي كاش (بار ديگر به دنيا) باز مي‌گشتيم و آيات پروردگارمان را تكذيب نمي‌كرديم و از مؤ منان مي‌شديم.» ۱۰ - منکرانآرزوهای منکران قیامت در قیامت عبارتند از: ۴.۱ - بازگشت به دنیامنکران قرآن در قیامت، آرزومند بازگشت به دنیا برای جبران عمل خویش : «... یوم یاتی تاویله یقول الذین نسوه من قبل قد جاءت رسل ربنا بالحق فهل لنا من شفعاء فیشفعوا لنا او نرد فنعمل...؛... آنروز كه اين امر انجام گيرد (كار از كار گذشته و بيداري سودي نخواهد داشت و) آنها كه آنرا قبلا فراموش كرده بودند مي‌گويند فرستادگان پروردگار ما به حق آمدند، آيا (امروز) شفيعاني براي ما وجود دارند كه براي ما شفاعت كنند؟ يا (امكان دارد) باز گرديم....» برداشت فوق بر این اساس است که ضمیر «نسوه» به کتاب در آیه پیش برمی گردد. ۱۰.۲ - یافتن شفیعآرزوی منکران قیامت برای یافتن شفیع در آن روز : «... یوم یاتی تاویله یقول الذین نسوه من قبل قد جاءت رسل ربنا بالحق فهل لنا من شفعاء فیشفعوا لنا او نرد فنعمل...؛... آنروز كه اين امر انجام گيرد (كار از كار گذشته و بيداري سودي نخواهد داشت و) آنها كه آنرا قبلا فراموش كرده بودند مي‌گويند فرستادگان پروردگار ما به حق آمدند، آيا (امروز) شفيعاني براي ما وجود دارند كه براي ما شفاعت كنند؟ يا (امكان دارد) باز گرديم و اعمالي غير از آنچه انجام داديم انجام دهيم؟! ....» ضمیر مفعولی در «نسوه» می‌تواند به کتاب در آیه پیش و نیز به «یوم یاتی تاویله» برگردد که مقصود همان روز قیامت است و برداشت، طبق احتمال دوم است. ۱۱ - پانویس
۱۲ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۲۴۳، برگرفته از مقاله «آرزوکنندگان در قیامت» |