آرامش در قیامت (قرآن)

---

افرادی مانند مجاهدان، مؤمنان، متقین، محسنان و ... در قیامت از آرامش بهره‌مند هستند. در این مقاله آیات مرتبط با آرامش در قیامت معرفی می‌شوند.

۱ - آرامش‌یافتگان در قیامت

---

افرادی که در قیامت احساس آرامش می‌کنند عبارتند از:

۱.۱ - پرهیزگاران

احساس آرامش در قیامت، پاداش پرهیزکاران:
«و يوم القيمة ترى الّذين كذبوا على اللَّه وجوههم مسودّة ...• و ينجّى اللَّه الّذين اتّقوا بمفازتهم لا يمسّهم السوء و لاهم يحزنون؛ و روز قيامت كساني را كه بر خدا دروغ بستند مي‌بيني كه صورتهايشان سياه است... و خداوند كساني را كه تقوي پيشه كردند با رستگاري رهائی مي‌بخشد هيچ بدي به آنها نمي‌رسد و هرگز غمگين نخواهند شد.»

۱.۲ - متقین

تقواپیشگان، انسان‌هايى آرامش يافته در قيامت:
«... فمن اتّقى‌ و أصلح فلا خوف عليهم و لاهم يحزنون؛... زيرا آنها كه پرهيزگاري پيشه كنند و عمل صالح انجام دهند (و در اصلاح خويش و ديگران بكوشند) نه ترسي بر آنها هست و نه غمناك مي‌شوند.»

۱.۳ - شفاعت‌كنندگان

تحقّق آرامش براى شفاعت كنندگان در صحنه قيامت:
«ولاتنفعُ الشَّفعةُ عندهُ الّا لِمن أَذِن لَه حتّى أذا فُزّع عن قُلوبِهم قالوا ماذَا قال ربُّكم قالوا الحقَّ ...؛ هيچ شفاعتي نزد او جز براي كساني كه اذن داده سودي ندارد، (در آن روز همه در اضطرابند) تا زماني كه اضطراب از دلهاي آنها زايل گردد (و فرمان از ناحيه او صادر شود، در اين هنگام مجرمان به شفيعان) مي‌گويند: پروردگارتان چه دستوري داده ؟ مي‌گويند: حق را (بيان كرد و اجازه شفاعت درباره مستحقان داد) ....»
در اين‌كه مرجع ضمير «قلوبهم» چيست، احتمالاتى وجود دارد كه به قرينه سياق، مرجع ضمير، «شفعاء» هستند.

۱.۴ - مجاهدان

خوشحالی و سرور شهیدان به آرامش داشتن مجاهدان در قيامت:
«و لاتحسبنّ الّذين قتلوا فى سبيل اللَّه أموتا ...• فرحين بما ءاتيهم اللَّه من فضله و يستبشرون بالذين لم يلحقوا بهم من خلفهم ألّا خوف عليهم و لاهم يحزنون؛ (اي پيامبر) هرگز گمان مبر آنها كه در راه خدا كشته شده‌ اند مردگانند... آنها بخاطر نعمتهاي فراواني كه خداوند از فضل خود به آنها بخشيده است خوشحالند و بخاطر كساني كه (مجاهداني كه) بعد از آنها به آنان ملحق نشدند (نيز) خوش وقتند (زيرا مقامات برجسته آنها را در آن جهان مي‌بينند و ميدانند) كه نه ترسي بر آنها است و نه غمي خواهند داشت.»

۱.۵ - نیکوکاران

فارغ بودن نيكوكاران مخلص از هر نگرانی و اندوه در قيامت:
«... من أسلم وجهه للَّه‌و هو محسن فله أجره عند ربّه و لاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛... آري كسي كه در برابر خداوند تسليم شود، پاداش او نزد پروردگارش ثابت است، نه ترسي بر آنها است و نه غمگين خواهند شد (بنا بر اين بهشت خداوند در انحصار هيچ طايفهاي نيست).»

۱.۶ - مؤمنان

مؤمنان برخوردار از وعده نيكوى الهى، غرق در آرامش در قيامت:
«إنّ الّذين سبقت لهم منّا الحسنى‌ ...• لايحزنهم الفزع الأكبر ...؛ (اما) كساني كه وعده نيك از قبل به آنها داده‌ايم (يعني مؤ منان صالح)... وحشت بزرگ آنها را اندوهگين نمي‌كند....»

۱.۷ - هدايت يافتگان

هدایت يافتگان، برخوردار از آرامش در قيامت:
«... فمن تبع هداى فلاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛... هرگاه هدايتي از طرف من براي شما آمد كساني كه از آن پيروي كنند نه ترسي بر آنهاست و نه غمگين مي‌شوند.»

۲ - عوامل آرامش در قيامت‌

---

عوامل آرامش در قیامت عبارتند از:

۲.۱ - احترام به نيازمندان‌

رعايت شخصيت نیازمندان هنگام كمك به آنان، سبب آرامش در قيامت:
«الّذين ينفقون أمولهم فى سبيل اللَّه ثمّ لايتبعون ما أنفقوا منّا و لا أذى ... و لاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛كساني كه اموال خود را در راه خدا انفاق مي‌كنند، سپس به دنبال انفاقي كه كرده‌ اند، منت نميگذارند و آزاري نميرسانند... و نه ترسي دارند، و نه غمگين مي‌شوند. »

۲.۲ - استقامت‌

استقامت در ايمان عامل آرامش در قيامت:
۱.«إنّ الّذين قالوا ربّنا اللَّه ثم استقاموا تتنزّل عليهم الملئكة ألّا تخافوا و لا تحزنوا ...؛كساني كه گفتند پروردگار ما خداوند يگانه است سپس استقامت كردند، فرشتگان بر آنها نازل مي‌شوند كه نترسيد و غمگين مباشيد....»
۲. «إنّ الّذين قالوا ربّنا اللّه ثمّ استقموا فلا خوف عليهم ولا هم يحزنون؛كساني كه گفتند پروردگار ما الله است، سپس استقامت به خرج دادند نه ترسي براي آنهاست و نه غمي دارند.»

۲.۳ - اصلاح‌

اصلاح خود و ديگران از عوامل آرامش در قيامت:
۱. «... فمن ءامن و أصلح فلاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛... آنها كه ايمان آورند و (خويشتن را) اصلاح كنند نه ترسي دارند و نه غمگين مي‌شوند.»
۲. «يا بنى ءادم إمّا يأتينّكم رسل منكم يقصّون عليكم ءايتى فمن اتّقى‌ و أصلح فلا خوف عليهم ...؛اي فرزندان آدم! اگر رسولاني از خود شما به سراغتان بيايند كه آيات مرا براي شما بازگو كنند (از آنها پيروي كنيد) زيرا آنها كه پرهيزگاري پيشه كنند و عمل صالح انجام دهند (و در اصلاح خويش و ديگران بكوشند) نه ترسي بر آنها هست....»

۲.۴ - انفاق‌

آرامش در قيامت، در پناه انفاق پنهان و آشكار:
«الّذين ينفقون أمولهم ... سرّا و علانية فلهم أجرهم عند ربّهم و لاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛آنها كه اموال خود را، پنهان و آشكار، انفاق مي‌كنند، ...مزدشان نزد پروردگارشان است، نه ترسي بر آنهاست، و نه غمگين مي‌شوند.»

۲.۴.۱ - انفاق خالصانه

انفاق خالصانه از عوامل آرامش در قيامت:
«الّذين ينفقون أمولهم فى سبيل اللَّه ثمّ لايتبعون ما أنفقوا منّا و لا أذى ... و لاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛كساني كه اموال خود را در راه خدا انفاق مي‌كنند، سپس به دنبال انفاقي كه كرده‌ اند، منت نميگذارند و آزاري نميرسانند... و نه ترسي دارند، و نه غمگين مي‌شوند.»

۲.۵ - ايمان‌

آرامش در قيامت، در سايه ايمان به ربوبیّت خدا و استقامت:
۱. «إنّ الّذين قالوا ربّنا اللَّه ثم استقاموا تتنزّل عليهم الملئكة ألّا تخافوا و لا تحزنوا ...؛كساني كه گفتند پروردگار ما خداوند يگانه است سپس استقامت كردند، فرشتگان بر آنها نازل مي‌شوند كه نترسيد و غمگين مباشيد....»
۲. «إنّ الّذين قالوا ربّنا اللّه ثمّ استقموا فلا خوف عليهم ولا هم يحزنون؛كساني كه گفتند پروردگار ما الله است، سپس استقامت به خرج دادند نه ترسي براي آنهاست و نه غمي دارند.»

۲.۶ - ایمان و عمل صالح

••• ايمان به خدا و آخرت و عمل صالح، سبب آرامش در قيامت:
۱. «... من ءامن باللَّه و اليوم الأخر و عمل صلحا فلهم أجرهم عند ربّهم و لاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛... آنها كه ايمان بخدا و روز رستاخيز آورده‌ اند و عمل صالح انجام داده‌ اند پاداششان نزد پروردگارشان مسلم است، و هيچگونه ترس و غمي براي آنها نيست (و هر كدام از پيروان اديان كه در عصر و زمان خود بر طبق وظائف و فرمان الهي عمل كرده‌ اند ماجورند و رستگار).» «خوف» و «حزن»، هر دو حالتى روانى‌اند و رفعِ آن‌ها با آرامش ملازم است. «لهم اجرهم» قرينه است كه «لاخوف» به قيامت مربوط مى‌شود؛ زيرا تجلّى پاداش الهى در آن‌جا است.
۲. «إنّ الّذين ءامنوا و عملوا الصلحت ... لهم أجرهم عند ربّهم و لاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛كساني كه ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند ... اجرشان نزد پروردگارشان است و نه ترسي بر آنهاست، و نه غمگين مي‌شوند.»
۳. «... من ءامن باللَّه و اليوم الأخر و عمل صلحا فلاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛... هر گاه ايمان به خداوند يگانه و روز جزا بياورند و عمل صالح انجام دهند نه ترسي بر آنها است و نه غمگين خواهند شد.»
۴. «... فمن ءامن و أصلح فلاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛... آنها كه ايمان آورند و (خويشتن را) اصلاح كنند نه ترسي دارند و نه غمگين مي‌شوند.»

••• ايمان به آیات خدا و تسليم بودن، مايه آرامش در قيامت:
«يعباد لا خوف عليكم اليوم و لا أنتم تحزنون‌• الّذين ءامنوا بايتنا و كانوا مسلمين؛ اي بندگان من! امروز نه ترسي بر شماست و نه اندوهگين مي‌شويد.آنها كه به آيات ما ايمان آوردند و تسليم بودند.»

۲.۷ - تسليم‌

••• تسلیم محض خدا شدن، سبب آرامش در قيامت:
«... من أسلم وجهه للَّه ... فله أجره عند ربّه و لاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛آري كسي كه در برابر خداوند تسليم شود...، پاداش او نزد پروردگارش ثابت است، نه ترسي بر آنها است و نه غمگين خواهند شد (بنا بر اين بهشت خداوند در انحصار هيچ طايفهاي نيست).»

••• ايمان به آيات خدا و تسليم بودن، مايه آرامش در قيامت:
«يعباد لا خوف عليكم اليوم و لا أنتم تحزنون‌• الّذين ءامنوا بايتنا و كانوا مسلمين؛ اي بندگان من! امروز نه ترسي بر شماست و نه اندوهگين مي‌شويد.آنها كه به آيات ما ايمان آوردند و تسليم بودند.»

۲.۸ - تقوا

تقوا همراه با اصلاح خود و ديگران از عوامل آرامش در قيامت:
«يا بنى ءادم إمّا يأتينّكم رسل منكم يقصّون عليكم ءايتى فمن اتّقى‌ و أصلح فلا خوف عليهم ...؛اي فرزندان آدم! اگر رسولاني از خود شما به سراغتان بيايند كه آيات مرا براي شما بازگو كنند (از آنها پيروي كنيد) زيرا آنها كه پرهيزگاري پيشه كنند و عمل صالح انجام دهند (و در اصلاح خويش و ديگران بكوشند) نه ترسي بر آنها هست....»

۲.۹ - عمل صالح

ايمان به خدا و آخرت و عمل صالح، سبب آرامش در قيامت:
۱. «... من ءامن باللَّه و اليوم الأخر و عمل صلحا فلهم أجرهم عند ربّهم و لاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛... آنها كه ايمان بخدا و روز رستاخيز آورده‌ اند و عمل صالح انجام داده‌ اند پاداششان نزد پروردگارشان مسلم است، و هيچگونه ترس و غمي براي آنها نيست (و هر كدام از پيروان اديان كه در عصر و زمان خود بر طبق وظائف و فرمان الهي عمل كرده‌ اند ماجورند و رستگار).» «خوف» و «حزن»، هر دو حالتى روانى‌اند و رفعِ آن‌ها با آرامش ملازم است. «لهم اجرهم» قرينه است كه «لاخوف» به قيامت مربوط مى‌شود؛ زيرا تجلّى پاداش الهى در آن‌جا است.
۲. «إنّ الّذين ءامنوا و عملوا الصلحت ... لهم أجرهم عند ربّهم و لاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛كساني كه ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند ... اجرشان نزد پروردگارشان است و نه ترسي بر آنهاست، و نه غمگين مي‌شوند.»
۳. «... من ءامن باللَّه و اليوم الأخر و عمل صلحا فلاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛... هر گاه ايمان به خداوند يگانه و روز جزا بياورند و عمل صالح انجام دهند نه ترسي بر آنها است و نه غمگين خواهند شد.»
۴. «... فمن ءامن و أصلح فلاخوف عليهم و لاهم يحزنون؛... آنها كه ايمان آورند و (خويشتن را) اصلاح كنند نه ترسي دارند و نه غمگين مي‌شوند.»

۲.۱۰ - نيكوكارى‌

نیکوکاری، سبب آرامش در قيامت:
«مَن جاء بِالحسنة فله خير مِّنها و هم مّن فَزَع يومئِذ ءامنون؛كساني كه كار نيكي انجام دهند پاداشي بهتر از آن خواهند داشت و آنها از وحشت آن روز در امانند.»

۳ - پانویس

---