فرات
فرات نام نهرى است در سرزمین کربلا، که حادثه عاشورا نزدیک آن اتفاق افتاد و امام حسين علیه السلام و یارانش لب تشنه در کنار آب، شهید شدند. از این رو در فرهنگ شیعه نام این نهر یادآور تشنگى ابا عبداللَّه الحسین علیه السلام و یاران ایشان در روز عاشورا است.
موقعیت جغرافیایی
فرات شطى است در مغرب کشور عراق و متشکل است از دو شعبه «قره سو» و «مراد چاى» که سرچشمه آنها نزدیک رود «ارس» در ارمنستان ترکیه است. موقعى که دو شعبه قره سو و مراد چاى به هم مى‌رسند، فرات به دجله نزدیک مى‌شود ولى مجددا دجله متوجه جنوب شرقى شده و فرات به سمت مغرب مایل مى‌شود و سپس در نزدیکى خلیج فارس به رود دجله مى‌پیوندد و از آن پس مجموع این دو رود به نام «شط العرب» خوانده مى‌شود و به خلیج فارس مى‌ریزد.
سرزمینى را که بین دو رود دجله و فرات واقع است «الجزیره» مى‌گویند. طول رودخانه فرات تقریبا ۲۹۰۰ کیلومتر است. جریان فرات در جلگه بین النهرین بسیار ملایم است و داراى بسترى عریض مى‌باشد. یگانه عامل حاصلخیزى خاک عراق و جلب جمعیت در جلگه خشک و گرم بین النهرین، دو رود فرات و دجله مى‌باشد. بابل، پایتخت قدیم کشور بابل در ساحل فرات بنا شده بود.
فضیلت‌های فرات
فرات، نهر مقدس و بافضیلتى است که طبق روایات، دو ناودان از بهشت بر آن مى‌ریزد و نهرى پربرکت است و کودکى که کامش را با آب فرات بردارند، دوستدار اهل بیت علیهم السلام مى‌شود.
در حدیث است که آب فرات، مهریه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است. مستحب است براى زیارت امام حسین علیه السلام از آب فرات غسل زیارت کنند که موجب آمرزش گناهان است. نوشیدن از آب فرات نیز مطلوب است.
امام صادق علیه السلام به سلیمان بن هارون فرمود: «ما اظن احدا یحنک بماء الفرات الا احبنا اهل البیت». و نیز فرمود: «من شرب من ماء الفرات و حنک به فانه یحبنا اهل البیت»، هر کس از آب فرات بنوشد و کام را با آن بردارد، او دوستدار ما خاندان خواهد بود. در حدیث، از فرات به عنوان نهر مؤمن و نیز نهر بهشتى یاد شده است: «نهران مؤمنان و نهران کافران، فالمؤمنان: الفرات و نیل مصر...». در حدیث دیگری آمده است: «اربعة انهار من الجنة: الفرات...».
فرات در واقعه عاشورا
«فرات» یادآور عظیمترین حماسه خونین و ماندگارترین صحنه وفا و صبر است. شیرمردان عاشورایى در کربلا، در محرم سال ۶۱ هجرى توسط نیروهاى «ابن زیاد» در محاصره قرار گرفتند و آب به روى اردوگاه امام حسین علیه السلام و اطفال و خیمه‌ها بسته شد. سپاه دشمن مى‌خواست با قرار دادن حسین علیه السلام در مضیقه بى آبى، او را به تسلیم وادارد اما آن حضرت مرگ شرافتمندانه و تشنه کامانه را برگزید.
حضرت عباس علیه السلام که براى آب آوردن از فرات، براى کودکان تشنه رفته بود، در کنار همین نهر علقمه دستانش قطع شد و به شهادت رسید.
«آب فرات» همچون «خاک کربلا»، هر دو آموزگار شجاعت و الهام بخش شهادتند. از این رو برداشتن کام نوزاد با آب فرات یا تربت حسینى، چشاندن طعم شجاعت و انتقال فرهنگ شهادت در دل و جان شیعه است.
پانویس
منابع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||