یکشنبه

یِکشَنْبِه ، دومین روز هفته در گاهشماری هجری شمسی و آخرین روز هفته در گاهشماری میلادی است. یکشنبه پس از شنبه و پیش از دوشنبه قرار دارد. یکشنبه در کشورهای غربی و بیشتر کشورهای جهان، روز تعطیل است. برای یکشنبه، اعمال و ذکرهایی در مکتب اهل بیت علیهم السلام، توصیه شده است.

واژه یکشنبه

یکشنبه، عبارتی دو بخشی از یک و شنبه است. شنبه یا شنبد و شنبذ یا همان شامپت و شانپت در ایران باستان یا شبات در زبان عبری که معرب آن سبت است، روز هفتم هفته مسیحیان به شمار می‌رود و در فرهنگ اسلامی، روز دوم هفته و پس از شنبه قرار دارد. برای همین با شماره یک نام گذاری شده است.

این روز در عربی «یوم الأحد»، در انگلیسی «Sunday» خوانده می‌شود. همچنین در گاهشماری آریایی،‌ شبنه «مهرشید» نام داشته است.

یکشنبه در فرهنگ اسلامی

یکشنبه در فرهنگ اسلامی، روز کاری است و بیشتر کشورهای مسلمان، به این فرهنگ پایبند هستند اما برخی دیگر مانند پاکستان و ترکیه روزهای یکشنبه را به تبعیت از تقویم کشورهای غربی، روز تعطیل هفته اعلام کرده‌اند.

در پاره‌ای از روایات به آفرینش برخی از موجودت توسط خداوند در روزهای مختلف هفته اشاره شده است به عنوان نمونه بر اساس روایتی ابوهریره از رسول خدا (ص)نقل کرده است که پيغمبر خدا دست‌ مرا گرفت‌ و گفت‌: خداوند خاك‌ را در روز شنبه‌ آفريد، و کوهها را در آن‌ در روز يکشنبه‌ آفريد، و درخت‌ را در روز دوشنبه‌ آفرید، و ناملایمات‌ را در روز سه‌شنبه‌ آفرید، و نور را در روز چهارشنبه‌ آفرید، و جنبندگان‌ را در آن‌ در روز پنجشنبه‌ منتشر کرد، و آدم‌ علیه السلام را پس‌ از عصر روز جمعه‌ در آخرین‌ رتبۀ آفريدگانش‌ در ساعتی از ساعات‌ جمعه‌ در مابين‌ عصر تا شب‌ آفريد.برخی از محققان بر این باورند که این روایات، علاوه بر برخی ناهمخوانی‌هایی که میان آنها مشاهده می‌شود، به دلیل عدم ذکر سند نیز ضعیف شمرده می‌شوند؛ اما با فرض پذیرش، می‌توان گفت که شاید نوعی تشبیه آن مراحل به روزهای دنیایی باشد. علامه طهرانی نیز این گونه روایات را مجعول و ساختگی دانسته و به نقل قول از مقریزی در کتاب «النزاع والتخاصم فیما بین بنی امیه و بنی هاشم» نقل می کند که جعل حدیث حربه ای بوده بر ای غلبه بنی امیه و آنان با نقشه‌ها وحیله‌ها و برنامه های حساب شده واموالی که در اختیار داشتند با کسانی که به ظاهر از دینداران بودند ولی کارشان جعل حدیث بود همکاری وهمدلی داشتند تا بتوانند با احادیث جعلی عقاید پاک مسمانان را خراب کنند ونمونه اش همین‌گونه روایات است.

یکشنبه در فرهنگ‌های غیر اسلامی

یکشنبه در فرهنگ کشورهای غربی و بیشتر کشورهای جهان و در مسیحیت، روز عبادت و استراحت و تعطیلی است و مسیحیان مذهبی در این روز برای عبادت به کلیسا می‌روند.

هم‌چنین در سنت مسیحی، یکشنبه پیش از عیدپاک، یکشنبه نخل نام دارد که انجیل‌نویسان، از ورود عیسی به اورشلیم در این روز خبر داده‌اند و پیشواز مردم با شاخه‌های نخل از آن حضرت.

اعمال

  • دعای مخصوص یکشنبه
  • نماز شب دوشنبه : از پیامبر (ص) روایت شده : «أَرْبَعاً بِالْحَمْدِ سَبْعاً وَ الْقَدْر مَرَّةً وَ يَقُولُ بَعْدَ التَّسْلِيمِ مِائَةَ مَرَّةٍ» چهار رکعت در هر رکعت هفت مرتبه سوره حمد و یک مرتبه سوره قدر خوانده شود بعد از سلام صد مرتبه بگوید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» و صد مرتبه بگوید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى جِبْرِيلُ»

وقایع تاریخی

پانویس

  1. ↑ لغتنامه دهخدا، شنبه
  2. ↑ فلسفه تقسیم و نامگذاری روزهای هفته، دكتر محمدتقی یونسی رستمی،
  3. ↑ ، اسلام‌کوئست.
  4. ↑ طهرانی، امام شناسی، ج۱۸، ۲۸۶، ۳۹۱.
  5. ↑ مرقس ۱۱:۱–۱۱، متی ۲۱:۱–۱۱، لوقا:۱۹:۲۸–۴۴، یوحنا ۱۲:۱۲–۱۹
  6. ↑ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، دعاهای ایام هغته
  7. ↑ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، نمازهای ایام هفته
  8. ↑ البلدالامین، کفعمی،ادعیه و اعمال ایام هفته
  9. ↑ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی؛ زیارات
  10. ↑ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی؛ زیارات
  11. ↑ مصباح المتهجد، شیخ طوسی، أدعية الأسبوع‏، تسبيح يوم الأحد
  12. ↑ ر.ک‍: تحقیقات و نشر معارف اهل بیت علیهم السلام
  13. ↑ ابن هشام، السیرة النبویة، ج۳، ص۱۰۷-۱۰۸؛ ابن سعد، طبقات، ج۲، ص۴۹.
  14. ↑ امین‌، اعیان الشیعه، ج ۱۰، ص۳۸۳.
  15. ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۱۳۱.
  1. ↑ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لا أَرْجُو إِلا فَضْلَهُ وَ لا أَخْشَى إِلّا عَدْلَهُ وَ لا أَعْتَمِدُ إِلّا قَوْلَهُ وَ لا أُمْسِكُ إِلّا بِحَبْلِهِ بِكَ أَسْتَجِيرُ يَا ذَا الْعَفْوِ وَ الرِّضْوَانِ مِنَ الظُّلْمِ وَ الْعُدْوَانِ وَ مِنْ غِيَرِ الزَّمَانِ وَ تَوَاتُرِ الْأَحْزَانِ وَ طَوَارِقِ الْحَدَثَانِ وَ مِنِ انْقِضَاءِ الْمُدَّةِ قَبْلَ التَّأَهُّبِ وَ الْعُدَّةِ وَ إِيَّاكَ أَسْتَرْشِدُ لِمَا فِيهِ الصَّلاحُ وَ الْإِصْلاحُ وَ بِكَ أَسْتَعِينُ فِيمَا يَقْتَرِنُ بِهِ النَّجَاحُ وَ الْإِنْجَاحُ وَ إِيَّاكَ أَرْغَبُ فِي لِبَاسِ الْعَافِيَةِ وَ تَمَامِهَا وَ شُمُولِ السَّلامَةِ وَ دَوَامِهَا وَ أَعُوذُ بِكَ يَا رَبِّ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِينِ وَ أَحْتَرِزُ بِسُلْطَانِكَ مِنْ جَوْرِ السَّلاطِينِ،فَتَقَبَّلْ مَا كَانَ مِنْ صَلاتِي وَ صَوْمِي وَ اجْعَلْ غَدِي وَ مَا بَعْدَهُ أَفْضَلَ مِنْ سَاعَتِي وَ يَوْمِي وَ أَعِزَّنِي فِي عَشِيرَتِي وَ قَوْمِي وَ احْفَظْنِي فِي يَقَظَتِي وَ نَوْمِي فَأَنْتَ اللَّهُ خَيْرٌ حَافِظا وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَبْرَأُ إِلَيْكَ فِي يَوْمِي هَذَا وَ مَا بَعْدَهُ مِنَ الْآحَادِ مِنَ الشِّرْكِ وَ الْإِلْحَادِ وَ أُخْلِصُ لَكَ دُعَائِي تَعَرُّضاً لِلْإِجَابَةِ وَ أُقِيمُ عَلَى طَاعَتِكَ رَجَاءً لِلْإِثَابَةِ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ خَيْرِ خَلْقِكَ الدَّاعِي إِلَى حَقِّكَ وَ أَعِزَّنِي بِعِزِّكَ الَّذِي لا يُضَامُ وَ احْفَظْنِي بِعَيْنِكَ الَّتِي لا تَنَامُ وَ اخْتِمْ بِالانْقِطَاعِ إِلَيْكَ أَمْرِي وَ بِالْمَغْفِرَةِ عُمْرِي إِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ.
  2. ↑ السَّلاَمُ عَلَى الشَّجَرَةِ النَّبَوِيَّةِ وَ الدَّوْحَةِ الْهَاشِمِيَّةِ الْمُضِيئَةِ الْمُثْمِرَةِ بِالنُّبُوَّةِ الْمُونِقَةِ (الْمُونِعَةِ) بِالْإِمَامَةِ وَ عَلَى ضَجِيعَيْكَ آدَمَ وَ نُوحٍ عَلَيْهِمَا السَّلاَمُ‏ السَّلاَمُ عَلَيْكَ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِكَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ‏ السَّلاَمُ عَلَيْكَ وَ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ الْمُحْدِقِينَ بِكَ وَ الْحَافِّينَ بِقَبْرِكَ‏ يَا مَوْلاَيَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ هَذَا يَوْمُ الْأَحَدِ وَ هُوَ يَوْمُكَ وَ بِاسْمِكَ وَ أَنَا ضَيْفُكَ فِيهِ وَ جَارُكَ‏ فَأَضِفْنِي يَا مَوْلاَيَ وَ أَجِرْنِي فَإِنَّكَ كَرِيمٌ تُحِبُّ الضِّيَافَةَ وَ مَأْمُورٌ بِالْإِجَارَةِ فَافْعَلْ مَا رَغِبْتُ إِلَيْكَ فِيهِ وَ رَجَوْتُهُ مِنْكَ بِمَنْزِلَتِكَ وَ آلِ بَيْتِكَ عِنْدَ اللَّهِ وَ مَنْزِلَتِهِ عِنْدَكُمْ‏ وَ بِحَقِّ ابْنِ عَمِّكَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ وَ عَلَيْهِمْ (عَلَيْكُمْ) أَجْمَعِينَ‏
  3. ↑ اَلسَّلاَمُ عَلَيْكِ يَا مُمْتَحَنَةُ امْتَحَنَكِ الَّذِي خَلَقَكِ فَوَجَدَكِ لِمَا امْتَحَنَكِ صَابِرَةً أَنَا لَكِ مُصَدِّقٌ صَابِرٌ عَلَى مَا أَتَى بِهِ أَبُوكِ وَ وَصِيُّهُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا و أَنَا أَسْأَلُكِ إِنْ كُنْتُ صَدَّقْتُكِ إِلاَّ أَلْحَقْتِنِي بِتَصْدِيقِي لَهُمَا لِتُسَرَّ نَفْسِي‏ فَاشْهَدِي أَنِّي ظَاهِرٌ (طَاهِرٌ) بِوِلاَيَتِكِ وَ وِلاَيَةِ آلِ بَيْتِكِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ‏
  4. ↑ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم ‏ سُبْحَانَ مَنْ مَلَأَ الدَّهْرَ قُدْسُهُ سُبْحَانَ مَنْ يَغْشَى الْأَبَدَ نُورُهُ سُبْحَانَ مَنْ أَشْرَقَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ ضَوْؤُهُ سُبْحَانَ مَنْ يُدَانُ‏ بِدِينِهِ كُلُّ دِينٍ وَ لَا يُدَانُ بِغَيْرِ دِينِهِ سُبْحَانَ مَنْ قَدَرَ بِقُدْرَتِهِ كُلَّ قَدَرٍ وَ لَا يَقْدِرُ أَحَدٌ قَدْرَهُ سُبْحَانَ مَنْ لَا يُوصَفُ عِلْمُهُ سُبْحَانَ مَنْ لَا يَعْتَدِي عَلَى أَهْلِ مَمْلَكَتِهِ سُبْحَانَ مَنْ لَا يَأْخُذُ أَهْلَ الْأَرْضِ بِأَلْوَانِ الْعَذَابِ سُبْحَانَ الرَّءُوفِ الرَّحِيمِ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ مُطٌلِعٌ عَلَى خَزَائِنِ الْقُلُوبِ سُبْحَانَ مَنْ يُحْصِي عَدَدَ الذُّنُوبِ سُبْحَانَ مَنْ لَا يَخْفَى عَلَيْهِ خَافِيَةٌ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ سُبْحَانَ رَبِّي الْوَدُودِ سُبْحَانَ الْفَرْدِ الْوَتْرِ سُبْحَانَ الْعَظِيمِ الْأَعْظَم
  5. ↑ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ اسْتَوَى الرَّبُّ عَلَى الْعَرْشِ وَ قَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ بِحِكْمَتِهِ وَ زَهَرَتِ النُّجُومُ بِأَمْرِهِ وَ رَسَتِ الْجِبَالُ بِإِذْنِهِ لَا يُجَاوِزُ اسْمُهُ‏ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ الَّذِي دَانَتْ لَهُ الْجِبَالُ وَ هِيَ طَائِعَةٌ وَ انْبَعَثَتْ لَهُ الْأَجْسَادُ وَ هِيَ بَالِيَةٌ وَ بِهِ أَحْتَجِبُ عَنْ كُلِّ غَاوٍ وَ بَاغٍ وَ طَاغٍ وَ جَبَّارٍ وَ حَاسِدٍ وَ بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي جَعَلَ بِهِ‏ (بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حاجِزاً) وَ أَحْتَجِبُ بِاللَّهِ‏ (الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً وَ جَعَلَ فِيها سِراجاً وَ قَمَراً مُنِيراً) وَ زَيَّنَهَا لِلنَّاظِرِينَ وَ حَفِظَهَا (مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ رَجِيمٍ‏) وَ جَعَلَ‏ فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ‏ جِبِالًا أَوْتَاداً أَنْ يُوصَلَ إِلَيَّ بِسُوءٍ أَوْ فَاحِشَةٍ أَوْ بَلِيَّةٍ- (حم تَنْزِيلٌ مِنَ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏) ‏ (حم عسق كَذلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ‏) وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ سَلَّمَ تَسْلِيما

منابع

  • امین‌، سید محسن‌، اعیان الشیعة، به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
  • ابن‌هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری و عبدالحفیظ شلبی، [قاهره ۱۳۵۵/۱۹۳۶]، چاپ افست بیروت، بی‌تا.


برگرفته از «https://fa.wikishia.net/index.php?title=یکشنبه&oldid=731417»