پرسش:آیا اسلام به رعایت سفارش‌های پزشکی، توصیه کرده است؟
روایات اسلامی به رعایت توصیه‌های پزشکی تاکید دارند. در برخی روایات، به رعایت بهداشت فردی و اجتماعی و در برخی دیگر، مراجعه به پزشک در هنگام بیماری، توصیه شده است. در سخنی از پیامبر اکرم(ص) آمده است که خداوند اسلام را بر اساس نظافت بنا كرده است و جز انسان پاكيزه، وارد بهشت نمی‌شود. در روایتی دیگر امام صادق(ع) نبود طبیب آگاه و مطمئن را در هر شهری سبب نابسامانی اوضاع آن شهر می‌داند.
توصیه به رعایت بهداشت در اسلام
رعایت بهداشت، اهميت فوق العادهاى در حيات و سلامتی افراد دارد؛ از این رو هم در علم پزشکی و هم در روایات اسلامی بر آن تاکید شده است. برخی روایات، نظافت و پاكيزگى را به عنوان بخشى از ایمان ياد می‌کنند؛ يعنى مسلمانى كه طهارت، نجاست و نظافت را رعايت نمی‌كند ايمانش كامل نيست.
در روايات از هر عاملى كه موجب ناپاكى و كثيفى شود، نهى شده و به هر امرى كه باعث پاكيزگى و بهداشت فردی شود، تأكيد شده است. به عنوان نمونه:
- پیامبر اکرم(ص) توصیه‌های فراوانی نسبت به رعایت نظافت می‌کند چرا که در بیان او خداوند، اسلام را بر اساس نظافت بنا كرده است و جز انسان پاكيزه، وارد بهشت نمی‌شود. او آدم کثیف و ژولیده را آدم بدی می‌داند.
- پیامبر اکرم(ص) دندان چند نفر از مسلمانان را زرد ديد، و آن‌ها را توبیخ کرد که چرا مسواک نمیزنيد. در روایت دیگر او توصیه به کوتاه کردن سبیل می‌کند چرا که سبیل بلند، کمین‌گاه شیطان است. پيامبر‌اكرم(ص) براى فهماندن مطلب به مردم عصرش، به جاى ميكروب، از شيطان نام برده، چرا كه شيطان در اصل به معناى هر موجود موذى است.
- دستور پيامبر(ص) بر اينکه تا گرسنه نشده‌ايد غذا نخوريد و تا كاملا سير نشده‌ايد دست از غذا بكشيد؛ نمونه دیگری از توصیه‌های او در باب حفظ سلامتی است.
- امام باقر(ع) نیز توصیه به گرفتن ناخن‌ها می‌کند به این دلیل که محل تجمع شیطان (میکروب) است. بر طبق روايات فراوان، پرداختن به نظافت در روز جمعه، مورد تاکید قرار گرفته است. در روایتی داشتن هواى پاک و سالم یکی از شرايط محل سكونت پسندیده شمرده شده است.
علاوه بر این توصیه‌های بهداشتی در روایات، حتی نمازها و نيايشها و راز و نياز با خدا می‌تواند در کنار آثار اخلاقى و معنوى و روحانى که دارد، به خاطر اثرات مفيد «روان تنى» و وسيله‌اى براى ایجاد آرامش و تسکین اضطراب مورد توجه قرار گیرد.
توصیه در مورد مراجعه به پزشک
در روایات، وجود طبيب ماهر براى هر جامعهاى ضرورى دانسته شده است. امام صادق(ع) نبود طبیب آگاه و مطمئن را در هر شهری سبب نابسامانی اوضاع آن شهر می‌داند.
پیامبر اسلام(ص) برای کسانی که جراحت سختی برمی‌داشتند دستور می‌داد براى او طبيب بیاورند و می‌گفت خداوند برای هر دردی درمانی فرستاده است. در نقل‌های تاریخی آمده است که روزى پیامبر به عيادت سعد بن ابی‌وقاص رفت و به او توصیه کرد که سراغ حارث بن كلده (طبیب معروف زمان پیامبر(ص)) برود تا وى را درمان کند.
اين امر نشان می‌دهد كه رسول خدا(ص)، دارو و درمان بيمار را به قضا و قدر الهى و مانند آن واگذار نمی‌كرد؛ و به طب و طبیب اهمیت می‌داد.
در سخنی از امام صادق(ع) آمده است که حضرت موسی(ع) بیمار شد، درمان بیماری او شناخته شده بود اما گفت درمان نمی‌کنم تا خداوند بدون دارو مرا شفا دهد. خداوند به او وحی فرستاد که تو را شفا نمی‌دهم مگر به خوردن دارو، چرا که من منافع و فوائد را در داروها قرار داده‌ام.
نظر فقهای معاصر شیعه
امام خمینی به برادر خود که گرفتار احتیاط بیش از اندازه شده بود و به سفارش‌های پزشک اعتنایی نمی‌کرد، نامه‌ای نوشت و به او هشدار داد که چنین شیوه‌ای مورد رضایت خدا نیست و باید بر اساس دستورات پزشکی عمل کند.
آیت الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، افزون بر توجه دادن به دعا و توسل، بارها به مردم سفارش کرده است که توصیه‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی و پزشکی را مراعات کنند و افزوده است که یقیناً هر چیزی که به سلامت جامعه کمک کند، یک حَسنه است.
آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه معتقد است اسلام علاوه بر رعایت بهداشت، دستور داده است اگر بيمار شديد به سراغ پزشك و دارو برويد، حتى اگر طبيب كافر باشد، چنانکه به هنگام ضربت خوردن امام على(ع) طبيب مسیحی براى او آوردند. او بیان می‌کند از جمله مسائلی که بر هر انسانی واجب است، حفظ جان و سلامت است و اگر انسان در این زمینه کوتاهی کند، در پیشگاه خداوند مسئولیت دارد.
آیت الله شبیری زنجانی، از مراجع تقلید شیعه نیز در پاسخ به استفتایی درباره کسانی که به توصیه‌های بهداشتی و از جمله لزوم تعطیل کردن کلاس‌های درس، مراسم و مجالس مذهبی و غیرمذهبی توجه نمی‌کنند، رعایت ضوابط بهداشتی و پزشکی را بر همگان لازم دانست.
آیت الله نوری همدانی هم در این زمینه تاکید کرده است که رعایت نکات بهداشتی و آن چرا که متخصصین مربوط به امر پزشکی بیان می‌کنند برهمگان لازم است.
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، اهمیت بهداشت فردی و اجتماعی در اسلام، روزنامه کیهان، ۲۷ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۹، ص ۲۹۱.
- ↑ مکارم شیرازی، رساله احكام بانوان، ۱۳۸۰ش، ص۲۷.
- ↑ مکارم شیرازی، اهمیت بهداشت فردی و اجتماعی در اسلام، روزنامه کیهان، ۲۷ اسفند ۱۳۹۸ش.
- ↑ محمدی ری‌شهری، ميزان الحكمه، موسسه دارالحديث العلميه والثقافيه، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۹۳.
- ↑ کلینی، الكافى، ۱۳۶۳ش، ج۶، ص۴۳۹، ح ۶؛ مکارم شیرازی، دائرهالمعارف فقه مقارن، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۲۱۶.
- ↑ کلینی، الكافى، ۱۳۶۳ش، ج۶، ص۴۹۵.
- ↑ کلینی، الكافى، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۴۴۸.
- ↑ مکارم شیرازی، اهمیت بهداشت فردی و اجتماعی در اسلام، روزنامه کیهان، ۲۷ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۹، ص۲۹۰.
- ↑ مکارم شیرازی، اهمیت بهداشت فردی و اجتماعی در اسلام، روزنامه کیهان، ۲۷ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ طبرسی، مكارم‌الاخلاق، ۱۳۷۷ش، ص۷۲.
- ↑ کلینی، الكافى،۱۳۶۳ش، ج۳، ص۴۱۸.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۲۳۴.
- ↑ مکارم شیرازی، پاسخ به پرسش‌هاى مذهبى، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۴.
- ↑ مکارم شیرازی، اهمیت بهداشت فردی و اجتماعی در اسلام، روزنامه کیهان، ۲۷ اسفند ۱۳۹۸ش.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۲۳۵.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۹، ص۶۸؛ مکارم شیرازی، دائرهالمعارف فقه مقارن، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۲۱۸.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح والتعديل، ۱۲۷۱ق، ج۳، ص۸۷.
- ↑ مکارم شیرازی، دائرهالمعارف فقه مقارن، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۲۱۸.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۹، ص۶۶؛ مستغفری، طب النبی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۱.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۹، ص۶۶؛ محمدی ری شهری، دانشنامه احادیث پزشکی، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۷۹ش، ج۲۰، ص۳۰.
- ↑ پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) - مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
- ↑ مکارم شیرازی، اخلاق اسلامى در نهج‌البلاغه (خطبه متقين)، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۰۷.
- ↑ روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ ۱۱ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ ۱۱ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ ۱۱ اسفند ۱۳۹۸.
منابع
- ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، بيروت، دار إحياء التراث العربی، ۱۲۷۱ق.
- امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹ش.
- پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) - مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
- روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ ۱۱ اسفند ۱۳۹۸ش.
- طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، ۱۳۷۷ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، فروع الکافی، قم، دار الحدیث، ۱۳۶۳ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه احادیث پزشکی، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحديث، ۱۳۸۵ش.
- محمدی ری شهری، محمد، ميزان الحكمه، قم، موسسه دارالحديث العلميه والثقافيه، ۱۳۴۳ق.
- مستغفری، ابوالعباس، طب النبی، قم، رضی، ۱۳۶۲ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق اسلامى در نهج البلاغه(خطبه متقين)، قم، نسل جوان، ۱۳۸۵ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، اهمیت بهداشت فردی و اجتماعی در اسلام، روزنامه کیهان، ۲۷ اسفند ۱۳۹۸ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، پاسخ به پرسشهای مذهبی، قم، مدرسه امام علی بن ابی طالب(ع)، ۱۳۷۷ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، دائره المعارف فقه مقارن، قم، مدرسه الامام على بن ابى طالب(ع)، ۱۴۲۷ق.
- مكارم شيرازی، ناصر، رساله احکام بانوان، قم، مدرسه امام علی بن ابيطالب(ع)، ۱۳۸۰ش.
| آیا می‌دانستید که... | جدیدترین پرسش‌ها |
| درگاه:پرسش/آیا می‌دانستید |
|