روضه ورود به کربلا
روضه ورود به کربلا، از جمله روضه‌های مربوط به عزاداری برای امام حسین (ع) است که در دهه اول محرم خوانده می‌شود. این روضه که معمولا در شب و روز دوم محرم خوانده می‌شود، درباره ماجرای ورود امام حسین(ع) به کربلا است. روضه خوان در این مجلس به سخنان امام حسین(ع) هنگام رسیدن به کربلا اشاره می‌کند که در آن امام حسین(ع) از وقایع روزهای آینده و مصائب اهل بیت خبر می‌دهد. همچنین با بیان چگونگی پیاده شدن بانوان از مرکب‌ها به کمک جوانان بنی هاشم، گریزی به تنها شدن حضرت زینب(س) پس از شهادت امام حسین(ع) هنگام سوار شدن بر مرکب زده می‌شود.
نقل تاریخی
امام حسین(ع) روز پنج‌شنبه، دوم محرم سال ۶۱ق وارد کربلا شد. برخی نیز ورود وی را غیر از پنج‌شنبه نقل کرده‌اند.
بنابر پاره‌ای از روایات آن حضرت هنگام توقف در کربلا گفت: «اینجا کرب(رنج) و بلا است. اینجا، جای مرکب‌ها و بار و بنه ما است. اینجا قتلگاه مردانمان و جای ریخته شدن خونمان است.»
محتوای روضه
موضوع این روضه، ماجرای غم‌انگیز ورود امام حسین(ع) به کربلا و سخنان آن حضرت در مواجهه با این رویداد است. معمولا روضه ورود به کربلا را در شب و روز دوم محرم می‌خوانند.
روضه خوان در این روضه ماجرای حرکت امام حسین(ع) از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا را باز می‌گوید و سپس به سخنان امام حسین(ع) هنگام پیاده شدن از مرکب در کربلا و بیان مصائب روزهای آینده می‌پردازد. در این مجلس ضمن بیان این سخن امام حسین(ع) «اللهم انی اعوذبک من الکرب و البلاء» اشعاری از شاعران آئینی و مرثیه سرا خوانده می‌شود. روضه خوان پس از بیان چگونگی پیاده شدن بانوان اهل بیت با کمک جوانان بنی هاشم از مرکب، به تنهایی حضرت زینب(س) هنگام سوار شدن بر مرکب پس از شهادت امام حسین(ع) اشاره کرده و این دو مطلب با هم مقایسه می‌شود.
نمونه‌ای از اشعار
| دیوان جودی | ||
| آه! از آن ساعت که سبط مصطفی | گشت وارد بر زمین کربلا | |
| پس به یاران کرد رو، سلطان دین | گفت کای یاران! مقام ماست این | |
| بار بگشایید، خوش‌منزل‌گهی است | تا به جنّت زین مکان، اندک رهی است | |
| بار بگشایید کاین‌جا از عتاب | می‌شود لب‌ها کبود از قحط آب | |
| بار بگشایید کاین‌جا از جفا | امّ لیلا گردد از اکبر، جدا | |
| بار بگشایید کاین‌جا بی‌درنگ | بر گلوی اصغرم آید خدنگ | |
| الغرض؛ در آن دیار پُرمحن | کرد چون سلطان مظلومان، وطن | |
| گفت: در این سرزمین، جای من است | این زمین تا حشر، مأوای من است | |
| چون در اینجا من به جسم چاک‌چاک | از سر زین، سرنگون گردم به خاک | |
| من، تن تنها و دشمن، صد هزار | پیکرم، مجروح و زخمم، بی‌شمار | |
| «جودیا»! دم درکش از این داستان | خون مکن زین بیش، قلب دوستان | |
| خزائن الاشعار | ||
| شه فرود آمد به دشت کربلا | گفت پس با آن زمین پُربلا: | |
| ای زمین!ای تربت عنبرسرشت! | ای به رتبت، برتر از خاک بهشت! | |
| بعد از این، خاک تو باشد مدفنم | تا قیامت در تو باشد مسکنم | |
| خرّمی کن،ای زمین! شاهت رسید | فخر کن بر آسمان، ماهت رسید | |
| سوی تو از مکه، تازان آمدم | خود نه تنها با جوانان آمدم | |
| آمدم تا در تو جان، فانی کنم | در تو هفتاد و دو قربانی کنم | |
| این من و این اکبر و این اصغرم | قاسم و عبّاس و عون و جعفرم | |
| حالیا برگو مرا مدفن کجاست | مدفن قربانیان من کجاست | |
| راست برگو،ای زمین! اندر کجا | دست عبّاسم شود از تن، جدا | |
| در کجا بر جان من، آذر زنند | تیر بر حلق علی‌اصغر زنند | |
| بس کن،ای «ذاکر»! مگو دیگر سخن | که زدی آتش به جان مرد و زن | |
پانویس
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۸۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۸.
- ↑ ری شهری، شهادت‌نامه امام حسین(ع)، ج۱، ص۷۱۱.
- ↑ ابن شهر آشوب، المناقب، نشر علامه، ج۴، ص۹۷؛ ری شهری، شهادت نامه امام حسین(ع)، ج۱، ص۷۰۷.
- ↑ حسینی عارف، چهارده روضه صحیح، ۱۳۸۹ش، ص۲۳-۲۷.
- ↑ میهن‌دوست، گریزهای مداحی، ۱۳۸۷ش، ص۳۰۲.
- ↑ جودی خراسانی، دیوان جودی، ص۵۰.
- ↑ جوهری، خزائن‌الاشعار، ۱۳۵۴ق، ص۷۳.
منابع
- ابن شهر آشوب، محمد بن علی مازندرانی، مناقب آل ابی‌طالب، قم، نشر علامه، بی‌تا.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، سهیل زکار و ریاض زرلکی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق.
- جودی خراسانی، عبدالجواد، دیوان جودی، به قلم محمد صالحی خوانساری، تهران، انتشارات اسلامیه، بی‌تا.
- جوهری، سید عباس حسینی، خزائن الاشعار، کتابفروشی طهرانی، ۱۳۵۴ق.
- حسینی عارف، سیدعلیرضا، چهارده روضه صحیح، قم، سنابل، ۱۳۸۹ش.
- شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، قم، موسسه آل البیت، ۱۴۱۳ق.
- محمدی ری‌شهری، شهادت نامه امام حسین علیه‌السلام، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۱ش.
- میهن‌دوست، محمدهادی، گریزهای مداحی، قم، انتشارات صبح پیروزی، ۱۳۸۷ش.