پارت

پارت یا پَهلَو (پارسی باستان: 𐎱𐎼𐎰𐎺 پَرثَوه،پارتی: 𐭐𐭓𐭕𐭅 پَرثَو، پارسی میانه: 𐭯𐭫𐭮𐭥𐭡𐭥 پَهلَو) یا پارته، یکی از مناطق تاریخی ایران باستان و از ساتراپ‌نشین‌های هخامنشی بود. در سنگ‌نوشته‌های هخامنشی از ایالت پارت به عنوان یکی از ساتراپ‌های هخامنشی نام برده شده‌است. ایالت پارت از شمال به داها و از مشرق به هریوه (هرات امروزی) در غرب افغانستان و از جنوب به کارامانی (کارامانیا - کرمان امروزی در جنوب ایران) و از مغرب به ایالت ماد محدود بوده‌است. پارتها که از اقوام ایرانیان شرقی بودند، هنگامی که شاهنشاهی تشکیل دادند و به فلات ایران آمدند، به پیروی از ادیان باستانی ادامه دادند، اما به تدریج تحت تأثیر فرهنگ ایرانیان غربی در شهرها ساکن شدند. تا اینکه در دوره ساسانیان پیرو دین زرتشتی و با ایرانیان غربی ادغام شدند. در سال‌های ۵۴۹ تا ۵۴۸ پیش از میلاد سرزمین‌های پارت، گرگان و احتمالاً ارمنستان توسط کوروش بزرگ تسخیر می‌گردد. پس از هجوم اسکندر و سپس مرگ ناگهانی او، بلخ تحت سلطه استاسَندر از فرماندهان سلوکوس قرار گرفت و او به عنوان فرمانده پارت نیز گمارده شد. وی تا رستاخیز اشک اول فرمانده آن سرزمین‌ها بود.

پهلَو 𐭐𐭓𐭕𐭅 (پَرثَو)
منطقه تاریخی ایران
سرزمین پارت در سال ۲۰۰ پیش از میلاد
مرکز	نِسا
تاریخچه
امروزه بخشی از	ایران

در زمان سلوکیان، دولت محلی اشکانی نخست در این ناحیه تشکیل شد و سپس بقایای نفوذ جانشینان اسکندر را از نواحی غربی ایران نیز برانداخت. نخستین پایتخت اشکانیان برای مدتی در شهر نسا در جنوب شهر عشق آباد ترکمنستان و در نزدیکی مرز شیروان ایران بود. پایتخت‌های بعدی شهر صد دروازه در نزدیکی دامغان امروزی از استان سمنان در شمال ایران، سپس همدان و تیسفون بودند.