یاسوج
یاسوج (به لری: یاسیچ لاتین Yasiç) مرکز استان کهگیلویه و بویر احمد و شهرستان بویراحمد است. یاسوج در دامنه‌های زاگرس و قله دنا و در ارتفاع ۱۸۷۰ متری از سطح دریا قرار گرفته‌است. مردم این شهر لر هستند و به زبان لری صحبت می‌کنند. یاسوج یا یاسیج به معنای محلی است که گل‌های یاس در آن به صورت فراوان می‌رویند. یاسوج بعد از شهر رشت، دومین مرکز استان ایران از نظر بارش برف و باران بوده و در اقلیم مدیترانه‌ای قرار گرفته‌است. شهر یاسوج به علت قرار گرفتن در دامنه قله دنا (بلندترین قله زاگرس)، دارا بودن دو رودخانه بشار و مهریان، آبشار یاسوج، دریاچه سد شاه قاسم، چشمه‌های متعدد، جنگل‌های بلوط و برخورداری از آب و هوای مطبوع در طول چهار فصل، به عنوان پایتخت طبیعت ایران مشهور شده‌است.
| یاسوج یاسیچ | |
|---|---|
|
نشان شهرداری یاسوج | |
| کشور |  ایران |
| استان | کهگیلویه و بویراحمد |
| شهرستان | بویراحمد |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | تل خسرو |
| سال شهرشدن | ۱۳۴۹ خورشیدی |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۳۹٬۶۹۲ نفر (۱۳۹۹) |
| رشد جمعیت | ۲۴٪+ (۵سال) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱٬۸۷۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۸۶۵ |
| روزهای یخبندان سالانه | ۱۰ روز |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | نستهن مقدم |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۷۴ |
| وبگاه | |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۴۹ ب، ج، د |
اقتصاد
تولیدات یاسوج عمدتاً شامل خوراک دام، قالی، سبدبافی، موزائیک و آجر است. این شهر، دارای واحد تصفیه و تولید شکر و نیروگاه تولید برق با سوخت زغال‌سنگ است که برق مورد نیاز منطقه را تأمین می‌کند.
در سال ۱۳۹۳ یک واحد پتروشیمی با ارزش ۲/۲ میلیارد دلار توسط بخش خصوصی در یاسوج راه‌اندازی شد. تولیدات این واحد شامل بنزین، گازوئیل، گوگرد، آسفالت و گاز مایع است.
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۳۴٬۵۳۲ نفر (در ۵۴٬۸۵۰ خانوار) بوده‌است. جمعیت شهر یاسوج در سال ۱۳۹۵ با احتساب برخی روستاهای حومه، چیزی بیش از ۲۵۰ هزار نفر است.
| ردیف | نام شهر | شهرستان | سال ۱۳۵۵ | سال ۱۳۶۵ | سال ۱۳۷۰ | سال ۱۳۷۵ | سال ۱۳۸۵ | سال ۱۳۹۰ | سال ۱۳۹۵ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | یاسوج | بویراحمد | ۴۵۲۴ | ۲۹۹۹۱ | ۴۸۹۵۷ | ۶۹۱۳۳ | ۱۰۰۵۴۴ | ۱۰۸۵۰۵ | ۱۳۴۵۳۲ |
تاریخچه
یاسوج ییلاق دولت بزرگ تمدن ایلام بوده‌است. منطقه یاسوج از عصر برنز محل زندگی انسان‌ها بوده‌است. یافته‌های باستانی در تپه شهدا (مربوط به ۳ هزار سال پیش از میلاد)، تل خسرو، محوطه باستانی گرد از آثار تاریخی یاسوج هستند.
گردشگری
- آبشار یاسوج، اصلی‌ترین جاذبه گردشگری شهر یاسوج است. این آبشار در فاصله ۲ کیلومتری مرکز شهر و در شمال شهر یاسوج واقع است. این آبشار، ۱۰ متر ارتفاع دارد.
- پیست اسکی کاکان در دامنه قله دنا در ۱۸ کیلومتری شهر یاسوج نزدیک به دهستان کاکان واقع شده‌است. پیست اسکی کاکان یاسوج تنها پیست اسکی کشور بوده که از گاز شهری بهره‌مند است. این پیست با نخستین بارش برف در اواخرفصل پاییز و تداوم بارش برف در زمستان یکپارچه پوشیده از دانه‌های سفید رنگ برف می‌شود.
- پارک ساحلی رود بشار، پارک ساحلی بر روی رود بشار که در ورودی شهر یاسوج در قسمتی بنام ترمینال قرار دارد یکی از متنوع‌ترین و زیباترین اماکن تفریحی موجود در شهر یاسوج است. این پارک تفریحی و گردشگری با مساحت فاز ۱۴ هکتار، برآورد اولیه فاز یک ۲۰ میلیارد ریال، سطح فضای سبز ۱۰هکتار، تعداد اصله ۲۰۰۰ نهال بوده و مجری این طرح، شهرداری شهر یاسوج است.
- تنگه مهریان، محل رفت‌وآمد علاقه‌مندان به اسکی است، این تنگه در این فصل زمستان، شاهد تشکیل یخی بزرگ بر روی صخره‌ای مقابل بارگاه امامزاده حسن است که این توده یخ روز شصتم زمستان شکسته شده و روز هفتادم (حدود دهم اسفندماه) با صدایی که کیلومترها شنیده می‌شود، از صخره فرو می‌ریزد. آب رودخانه مهریان که بخشی از آن از چشمه‌های تنگ معروف به کبوتری است پس از طی مسیر به رودخانه بشار یاسوج و رودخانه کارون در استان خوزستان می‌ریزد.
- گوشه شاه قاسم در کیلومتر شش جاده یاسوج به اصفهان منطقه خوش آب و هوای گوشه قرار دارد که شهرت آن به علت وجود امام زاده شاه قاسم که گفته می‌شود از نوادگان امام چهارم شیعیان ملقب به سجاد است.
- شیخ سرکه (شیخ صدوق): منطقه‌ای سردسیری با پوشش گیاهی متنوع از جمله بیلهر، کنگر، قارچ، ریواس و چویل
- آبشار تنگ تامرادی در ۲۶ کیلومتری جاده یاسوج به بابامیدان بعد از گذشتن از روستای دشتروم واقع است. در این تنگه جنگ تنگ تامرادی اتفاق افتاده‌است.
رسانه‌ها
صدا وسیمای کهگیلویه و بویراحمد شامل شبکه دنا و «رادیو یاسوج» فعالیت خود را به عنوان دفتر خبری درسال ۱۳۶۱ آغاز کرد و تا سال ۱۳۶۵ بیشتر به صورت تهیه و ارسال خبرو گزارش برای شیراز و تهران فعالیت می‌کرد. برنامه‌های تولید صدای مرکز درسال ۱۳۶۵ با شش عنوان برنامه تهیه و پخش می‌شد تا این که در اردیبهشت ماه ۱۳۸۲ صدای استانی شبکه دنا به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز نمود.
وضعیت طبیعی
اقلیم
بررسی وضعیت جوی شهر یاسوج طی دوره بیست و چهار سالهٔ آماری از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۸۷ حاکی از آنست که متوسط دمای سالانه یاسوج ۱۵ درجه سانتیگراد بوده‌است. یاسوج در منطقه اقلیمی معتدل مدیترانه ای از نوع کوهستانی واقع شده‌است که از ویژگی‌های بارز و عمده آن تابستانهای معتدل و خنک و زمستانهای سرد و پر برف و باران است. بارندگی خوب و مناسب سبب پیدایش چشمه‌های متعدد گردیده است، مضاف بر آن وجود توپوگرافی کوهستانی آبشارهای متعددی را با چشم‌اندازهای بی‌نظیر سبب شده‌است.
| داده‌های اقلیم یاسوج، ایران | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F) | ۱۸٫۸ (۶۶) | ۲۰٫۶ (۶۹) | ۲۴ (۷۵) | ۲۹٫۶ (۸۵) | ۳۴٫۴ (۹۴) | ۳۹٫۶ (۱۰۳) | ۴۰٫۴ (۱۰۵) | ۳۹٫۵ (۱۰۳) | ۳۶٫۵ (۹۸) | ۳۱ (۸۸) | ۲۵ (۷۷) | ۲۳ (۷۳) | ۴۰٫۴ (۱۰۵) |
| میانگین بیش‌ترین °C (°F) | ۸٫۳ (۴۷) | ۱۰٫۵ (۵۱) | ۱۴٫۴ (۵۸) | ۲۰٫۷ (۶۹) | ۲۶٫۹ (۸۰) | ۳۲٫۶ (۹۱) | ۳۵٫۱ (۹۵) | ۳۴٫۸ (۹۵) | ۳۱٫۱ (۸۸) | ۲۴٫۷ (۷۶) | ۱۷٫۳ (۶۳) | ۱۱٫۸ (۵۳) | ۲۲٫۳۵ (۷۲٫۲) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | −۲ (۲۸) | −۰٫۵ (۳۱) | ۲٫۹ (۳۷) | ۷٫۳ (۴۵) | ۱۱٫۱ (۵۲) | ۱۴٫۹ (۵۹) | ۱۸٫۶ (۶۵) | ۱۷٫۷ (۶۴) | ۱۳٫۵ (۵۶) | ۸٫۵ (۴۷) | ۳٫۷ (۳۹) | ۰٫۵ (۳۳) | ۸٫۰۲ (۴۶٫۳) |
| سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) | −۱۹ (−۲) | −۱۲٫۴ (۱۰) | −۵٫۵ (۲۲) | −۲٫۸ (۲۷) | ۳٫۶ (۳۸) | ۸٫۸ (۴۸) | ۱۲٫۶ (۵۵) | ۱۱٫۴ (۵۳) | ۵٫۸ (۴۲) | ۲٫۶ (۳۷) | −۴٫۴ (۲۴) | −۱۱ (۱۲) | −۱۹ (−۲) |
| بارندگی میلیمتر (اینچ) | ۱۷۸٫۳ (۷٫۰۲) | ۱۵۵٫۹ (۶٫۱۴) | ۱۶۵٫۸ (۶٫۵۳) | ۶۵ (۲٫۵۶) | ۱۴٫۷ (۰٫۵۸) | ۰٫۶ (۰٫۰۲) | ۱٫۲ (۰٫۰۵) | ۱٫۸ (۰٫۰۷) | ۰٫۴ (۰٫۰۲) | ۱۱٫۱ (۰٫۴۴) | ۶۵ (۲٫۵۶) | ۲۰۵٫۱ (۸٫۰۷) | ۸۶۴٫۹ (۳۴٫۰۶) |
| میانگین روزهای بارندگی (≥ ۱.۰ mm) | ۱۰٫۲ | ۸٫۷ | ۹٫۶ | ۶٫۱ | ۱٫۸ | ۰٫۲ | ۰٫۴ | ۰٫۴ | ۰٫۱ | ۱٫۵ | ۵٫۱ | ۸٫۶ | ۵۲٫۷ |
| درصد رطوبت | ۷۱ | ۶۴ | ۵۷ | ۵۱ | ۳۸ | ۲۷ | ۲۶ | ۲۶ | ۲۶ | ۳۶ | ۵۲ | ۶۴ | ۴۴٫۸ |
| میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب | ۱۸۳٫۹ | ۱۸۹٫۲ | ۲۱۲٫۷ | ۲۴۰٫۲ | ۳۲۰٫۶ | ۳۵۸٫۵ | ۳۴۳٫۵ | ۳۲۹٫۷ | ۳۱۴٫۲ | ۲۸۶٫۱ | ۲۱۸٫۹ | ۱۹۳٫۳ | ۳٬۱۹۰٫۸ |
| منبع: Synoptic Stations Statistics | |||||||||||||
- بارندگی
شهر یاسوج یکی از پر بارش‌ترین شهرهای ایران است و جایگاه دوم در مراکز ایران از نظر بارش دارد. متوسط مجموع بارش سالیانه مراکز استان‌های ایران از بدو تأسیس ایستگاه هواشناسی آن شهرها تا سال ۲۰۱۰. منبع این آمار، آرشیو اطلاعات هواشناسی در تارنمای سازمان هواشناسی ایران است.
| رتبه | مرکز استان | مجموع بارندگی سالیانه به میلیمتر | دورهٔ آمارگیری |
|---|---|---|---|
| ۱ | رشت | ۱۳۳۷٫۵ | ۱۹۵۶–۲۰۱۰ |
| ۲ | یاسوج | ۸۲۳٫۳ | ۱۹۸۷–۲۰۱۰ |
رودها
- بِشار
رود بِشار یکی از منابع آبی با ارزش در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده و از نظر زیست‌محیطی و اقتصادی از ارزش بالایی برخوردار است. خشی از اکوسیستم‌های مهم درجنوب غربی کشور و یکی از سرچشمه‌های اصلی رودخانه کارون محسوب شده و سالیانه بیش از یک و نیم میلیارد متر مکعب آب را به دشت‌های خوزستان و از آنجا به خلیج فارس انتقال می‌دهد. رودخانه بِشار شاید در تعریف مانند یکی از بیشمار رودخانه‌های این کشور باشد اما این رودخانه ویژگی‌هایی دارد که آن را منحصر بفرد می‌کند. بِشار شاهرگ حیاتی است که یاسوج و صدها روستا و آبادی بزرگ و کوچک در کنار آن شکل گرفته‌است. این رودخانه از تنگ سرخ و تنگ تیزاب در مرز استان فارس شروع شده و پس از گذر از یاسوج و دروهان با پیوستن به رود خرسان به کارون می‌ریزد. از آنجایی که هسته اصلی و شاکله شهر یاسوج در دو سوی این رودخانه ایجاد شده پس بستر و حریم آن کاملاً مشخص و معین است.
- مهریان
رودخانه مهریان از جمله زیست گاه‌های است که از سرشاخه‌های رودخانه بِشار در شهر یاسوج می‌باشد. آب زلال و شفاف رودخانه مهریان که بخشی از آن از چشمه‌های تنگ معروف به کبوتری است پس از طی مسیر به رودخانه بِشار یاسوج و رودخانه کارون در استان خوزستان می‌ریزد.
مراکز آموزش عالی
- دانشگاه یاسوج
- دانشگاه علوم پزشکی یاسوج
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج
- دانشگاه پیام نور مرکز یاسوج
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات کهگیلویه و بویراحمد
- دانشگاه علمی کاربردی کهگیلویه و بویراحمد
- آموزشکده سما واحد یاسوج
- مؤسسه آموزش عالی پویا
- مرکز تربیت معلم کوثر یاسوج
- مرکز تربیت معلم شهید ایزدپناه
- آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران یاسوج
- آموزشکده فنی و حرفه‌ای پسران یاسوج
شهرهای خواهرخوانده
- یاسوج با شهر حصار تاجیکستان دارای پیوند خواهرخواندگی است:
نگارخانه
نمای از شهر یاسوج
درخت بلوطی در پارک جنگلی یاسوج
منابع
- ↑ «نام قدیم یاسوج».
- ↑ «تاریخچه استان». وبگاه استانداری کهگیلویه و بویراحمد. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۸.
- ↑ یاسوج در سرور تحت شبکه نام‌های جغرافیایی و در این نشانی؛ با گزینش «Advanced Search»، نوشتن شمارهٔ «-3198290» در «Unique Feature Id» و کلیک بر «Search Database» یافت می‌شود.
- ↑ https://jas.ui.ac.ir/article_18363.html
- ↑ http://multitree.org/codes/luz.html
- ↑ «LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori». دانشنامه ایرانیکا. ۱ ژانویه ۲۰۰۰. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۱.
- ↑ کتاب همه چیز دربارهٔ یاسوج
- ↑ «آمار ۱۸۱ ایستگاه سینوپتیک کشور تا پایان سال ۲۰۱۰ میلادی». سازمان هواشناسی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۱۳.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۲.
- ↑ https://www.mehrnews.com/news/2252999/اینجا-یاسوج-است-پایتخت-طبیعت-ایران-شهری-که-در-دل-دنا-آرمیده
- ↑ https://www.yjc.news/fa/news/6983466/پایتخت-طبیعت-ایران-را-بهتر-بشناسید-تصاویر
- ↑ Loeffler, Reinhold L. (1976-12-01). "Recent economic changes in Boir Ahmad: regional growth without development". Iranian Studies. 9 (4): 266–287. doi:10.1080/00210867608701519. ISSN 0021-0862.
- ↑ "Iran's first private refinery". Tehran Times (به انگلیسی). 2010-10-13. Retrieved 2021-07-13.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
- ↑ http://www.yjc.ir/fa/news/4054393/یاسوج-ییلاق-دولت-بزرگ-عیلامی-بوده-است
- ↑ http://tarikhirani.ir/fa/news/7257/-آریوبرزن-بزرگ-سردار-بی-آوازه-مقاومت-آریوبرزن-در-مقابل-سپاه-اسکندر-به-روایت-تاریخ
- ↑ Henry Speck, "Alexander at the Persian Gates. A Study in Historiography and Topography" in: American Journal of Ancient History n.s. 1.1 (2002) 15-234; summarized at "Persian Gates" بایگانی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine
- ↑ "Museum And National Parks" Islamic Institute of New York بایگانی‌شده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine accessed 18 August 2008
- ↑ https://www.yjc.news/fa/news/6485371/آبشار-یاسوج-اصلی-ترین-جاذبه-گردشگری-شهر-یاسوج
- ↑ https://www.irna.ir/news/84530535/پیست-اسکی-کاکان-سرمایه-ای-نهفته-در-پیشانی-یاسوج
- ↑ http://yasouj.irib.ir/-/پارک-ساحلی-یاس-1
- ↑ https://www.isna.ir/news/93111910817/تنگ-مهریان-کجاست
- ↑ https://yasouj.iqna.ir/fa/news/3475137/آشنایی-با-بقعه-امامزاده-قاسمع-روستای-گوشه-بویراحمد
- ↑ https://yasouj.iqna.ir/fa/news/3800262/بقعه-شیخ-صدوق-زیلایی-را-بیشتر-بشناسیم
- ↑ https://www.wikiwand.com/fa/دم_تنگ_شیخ_سرکه
- ↑ https://www.isna.ir/news/97122212055/شاهکار-طبیعت-در-آبشار-تنگ-تامرادی-یاسوج
- ↑ http://yasouj.irib.ir/روابط-عمومی
- ↑ http://ensani.ir/fa/article/433036/بررسی-جغرافیایی-طبیعی-و-انسانی-شهر-یاسوج
- ↑ https://www.irna.ir/news/81584192/اختلاف371-میلیمتری-بین-پربارش-و-كم-بارش-ترین-نقاط-كهگیلویه-وبویراحمد
- ↑ «آمار ۱۸۱ ایستگاه سینوپتیک کشور تا پایان سال ۲۰۱۰ میلادی». سازمان هواشناسی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۱۳.
- ↑ https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=243102
- ↑ https://civilica.com/doc/169686/
- ↑ https://www.irna.ir/news/84401909/رودخانه-بشار-یاسوج-نبضی-که-به-شماره-افتاده-است
- ↑ https://civilica.com/doc/314985/certificate/print/
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۲.
- ↑ "Yasuj University of Medical Sciences" بایگانی‌شده در ۳۰ اکتبر ۲۰۰۵ توسط Wayback Machine (in Persian)
- ↑ World Health Organization (2000) World Directory of Medical Schools: Répertoire mondial des écoles de médecine World Health Organization, Geneva, p. 199, شابک ۹۷۸−۹۲−۴−۱۵۰۰۱۰−۴
- ↑ "آموزشکده فنی و حرفه ای پسران یاسوج"
- ↑ "وزارت علوم و تحقیقات، دانشگاه فنی و حرفه ای | رییس آموزشکده فنی و حرفه ای پسران یاسوج منصوب شد"
- ↑ «خبرگزاری مهر». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۸.
- ↑ "جان دوباره سد شاه قاسم در یاسوج"