گهواره (دالاهو)

در لغت‌نامه دهخدا در مورد گهواره چنین آمده‌است.

"گهواره . [ گ َهَْ رَ / رِ ] (اِخ) قصبهٔ مرکز بخش گوران شهرستان شاه آباد. واقع در ۴۸هزارگزی شمال باختری شاه آباد (از طریق راه فرعی اتومبیل رو گردنهٔ پنج سواره ۴۰ هزار گز از راه مالرو) و ۲۶هزارگزی شمال خاوری کرند و ۳۰هزارگزی جنوب باختری کوزران مرکز دهستان سنجابی در کنار رودخانه زمکان. مختصات جغرافیایی آن به شرح زیر است: طول ۴۶ درجه و ۲۵ دقیقه، عرض ۳۴ درجه و ۳۲ دقیقه ارتفاع ۱۴۶۴ گز. قصبه در باختر رودخانه بر روی بلندی و مسلط بر باغستانها و قلمستان بسیار بنا گردیده است. ارتفاعات مجاور با جنگل کوتاه و دامنه‌های مسطح خاکی و زمین‌های زراعتی منظرهٔ زیبایی به آن بخشیده است. هوای آن سردسیر و ییلاقی است. گهواره مرکز دهستان گوران است. جمعیت قصبه در حدود ۲هزار تن است. آب آن از رودخانهٔ زمکان تأمین می‌شود. محصول عمدهٔ آن انواع میوه و بخصوص سیب آن فراوانی و خوبی معروف است و یکی از محصولات عمده و مرغوب آن توتون است که به خوبی و مرغوبی در کرمانشاه مشهور می‌باشد و علت مرغوبی توتون، اولاً وضع هوا و ثانیاً تخصص کشاورزان است. در سالهای اخیر راه فرعی از گهواره به شاه آباد و کوزران مرکز دهستان سنجابی احداث شده‌است. راه شاه آباد از طریق آبادی سلیمانی و گردنهٔ پنج سواره و آبادی چنکر گذشته در ۷هزارگزی شاه آباد به شوسهٔ قصرشیرین می‌رسد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)."

گهواره در گذشته روستایی بود به نام شیرِک، و اگرچه نام گهواره (گاواره/گاباره) از دیرباز به این محدودهٔ جغرافیایی اطلاق شده‌است، اما این نام بر خود روستا دلالت نمی‌کرد. در اواخر حکومت نادرشاه افشار و با تشکیل ایل گوران قلعه‌زنجیری در آن زمان، واژهٔ گاباره (گاواره) به روستای مزبور اطلاق شد.

مساحت کلی شهر گهواره ۱٫۲۶ کیلومتر مربع می‌باشد؛ که از سمت شمالغربی به جاده باباشاه احمد و توت شامی از سمت شمالشرقی به جاده کبود جوب و از سمت جنوب شرقی از سمت میدان امام علی و بلوار ولیعصر به کوزران (شرق) و اسلام‌آباد غرب به سمت جنوب ختم می‌شود

مسیرهای ورودی و خروجی به شهر گهواره مطابق با شماره‌گذاری تصویر زیر بشرح زیر می‌باشد.

مسیر شماره ۱ : این مسیر اصلی‌ترین راه ارتباطی شهر گهواره می‌باشد که ارتباط بین شهر گهواره و اسلام‌آباد غرب را میسر می‌سازد. طول این جاده تا اسلام‌آباد غرب حدود ۴۶ کیلومتر می‌باشد.

مسیر شماره ۲ : این مسیر که جزو راه‌های ارتباطی فرعی گهواره می‌باشد. این شهر را به روستای توت شامی که یکی از مکان‌های مقدس یارسان می‌باشد. متصل می‌کند که در نهایت به کرند غرب منتهی می‌شود. این مسیر تا حدودی آسفالت و بقیه خاکی می‌باشد. فاصله گهواره تا توت شامی ۹٫۳کیلومتر می‌باشد؛ که در نهایت از این جاده به کرند غرب ۵۰ کیلومتر فاصله دارد.

مسیر شماره ۳ : این مسیر گهواره را به بزرگراه راه کربلا از طریق روستای برزه ارتباط می‌دهد؛ که ۶۷ کیلومتر با بزرگراه کربلا در خارج از اسلام‌آباد غرب؛ بین جاده اسلام‌آباد غرب -کرمانشاه فاصله دارد.

مسیر شماره ۴ : این مسیر گهواره را به کوزران و شهر کرمانشاه مرکز استان کرمانشاه متصل می‌کند. طول این جاده تا کوزران ۳۲ کیلومتر ۸۴ کیلومتر می‌باشد.

مسیر شماره ۵ : این مسیر فرعی که از کنار زیارتگاه و گورستان بابا اسکندر می‌گذرد. مسیری است که ارتباط شهر گهواره با باغات شمال گهواره مانند زله ناو؛ تاش کو و کبود جوب برقرار می‌سازد.

مسیر شماره ۶ : این مسیر که از راه روستاهای بریه خانی و نیلک می‌گذرد گهواره راه به برگزاره راه کربلا و کرند غرب مرکز شهرستان دالاهو متصل می‌کند. لازم است ذکر شود که این مسیر به به سد زمکان راه دارد و مناطق سر سبز و زیبایی را با وجود باریک بودن مسیر خواهید دید؛ و فاصله آن با کرند غرب ۳۸ کیلومتر می‌باشد.

مردم این دیار از قدیم‌الایام دارای آیین یارسان بوده‌اند.

اقلیت یهودی

در گذشته اقلیتی از یهودیان در شهر گهواره زندگی می‌کردند. تا پیش از سال ۱۳۴۵ خورشیدی، حدود ۲۶ خانوادهٔ یهودی با جمعیتی بالغ بر ۱۲۰ نفر در شهر گهواره زندگی می‌کردند که از زمان سکونت آنان در این شهر دست‌کم ۶ نسل سپری شده‌بود. اجداد این یهودیان در اوایل دوران قاجار از عثمانی به سرپل ذهاب و از آنجا به گهواره مهاجرت کرده‌بودند. گورستان یهودی‌ها در شهر گهواره در منطقه‌ای موسوم به دشت عبری‌ها قرار داشت که مشرف به باغ‌های حاشیهٔ رودخانهٔ زمکان در شرق شهر بود. همچنین بیشتر خانه‌های متعلق به یهودیان در اطراف بازار قدیم شهر گهواره بود و عمدتاً به مشاغلی همچون مغازه‌داری، آسیاب‌داری و پیله‌وری اشتغال داشتند. یهودیان گهواره دارای یک کنیسه بودند که در کوچهٔ نجاری استاد فرمانی در جنب منزل عبدالله فاتحی قرار داشت. این اقلیت در جامعه با دیگر مردم به زبان هورامی صحبت می‌کردند. مهاجرت یهودیان از شهر گهواره در سال ۱۳۴۴ خورشیدی و در زمانی آغاز شد که این اقلیت به شهرهای کرمانشاه، قصر شیرین و سرپل ذهاب کوچ کرد. در حدود سال ۱۳۵۵ خورشیدی همزمان با مهاجرت گستردهٔ یهودیان ایران به اسرائیل، یهودیان اهل گهواره نیز که پیشتر این شهر را ترک کرده‌بودند، از استان کرمانشاه مهاجرت کرده و به اسرائیل رفتند. در حال حاضر در شهر گهواره و توابع آن هیچ فردی از این اقلیت باقی نمانده‌است.

مردم شهر گهواره را هورامی ها تشکیل می‌دهند.

کولی‌ها

تا حدود سال‌های ۱۳۵۰ خورشیدی، نزدیک به ۱۵ خانوادهٔ کولی در شهر گهواره زندگی می‌کردند. این افراد در فصل تابستان در محلی به نام بان‌دومان، که امروزه به محلهٔ نوساز جنب ضلع شمالی بلوار امام خمینی تبدیل شده‌است، زندگی می‌کردند، و سپس با پایان فصل گرما به شهرستان‌های قصر شیرین و سرپل ذهاب مهاجرت می‌کردند. زنان و مردان کولی در گهواره به داد و ستد، الک‌سازی، رویگری، فال‌بینی، حجامت، مطربی و مشاغلی از این دست اشتغال داشتند. پس از انقلاب زندگی ییلاقی و قشلاقی کولی‌ها از بین رفت و کولی‌های گهواره نیز کوچ کرده و در حومهٔ شهرهایی همچون کرمانشاه، قصر شیرین، سرپل ذهاب، صحنه و کنگاور اسکان پیدا کردند.

بر طبق آمار رسمی مرکز امار ایران در سرشماری سال ۱۳۹۵ بخش گهواره دارای جمعیتی بالغ بر ۱۵٬۶۰۶ نفر است.

رشد جمعیت در گهواره

بر اساس نتایج به دست آمده از نتایج مرکز امار ایران. جمعیت گهواره از مهر ماه سال ۱۳۷۰ شمسی تا آبان ۱۳۹۵ رشد نزولی داشته و جمعیت این شهر از ۵٬۱۴۲ نفر در مهر ۷۰ به ۴٬۰۵۰ نفر در سال ۹۵ کاهش یافته است که از عمده دلایل آن می‌توان به نبود اشتغال و مهاجرت اهالی به شهرهای دیگر بوده است.در نمودار روبرو شاهد این کاهش هستیم.

جمعیت بیسواد و باسواد گهواره

بر طبق اعلام مرکز امار ایران(۱۳۸۵) از۱۳۰۰۲نفر جمعیت باسواد بخش گهواره ۷۰۳۰نفر مرد و ۵۹۷۲نفر زن هستند و از۵۸۳۹بیسواد این بخش ۲۰۷۲نفر مرد و۳۷۶۷زن بودند.

جمعیت شهر گهواره از بین سی و پنج شهر استان کرمانشاه در رتبه شانزدهم بعد از بیستون و قبل از کوزران قرار دارد که ۴٬۰۵۰ نفر برآورد شده است.3 و رتبه دوم از بین ۱ تا ۵ را برای احتمال شهرستان شدن دارد.

کشاورزی

بخش کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های فعالیت این شهر می‌باشد. اکثریت مردم ان کشاورز بوده نخود و گندم از محصولات عمده‌ای است که در زمین‌های کشاورزی آن از دیرباز کشت می‌شود و هم‌اکنون دو سد بزرگ زمکان و آزادی در دست احداث می‌باشد؛ که با اجرایی شدن این طرح ۸۰۰هکتار از زمین‌های منطقه زمکان و ۱۲۰۰ هکتار از زمین‌های بالا دست از نعمت آب برخوردار می‌شوند گهواره به یکی از قطب‌های کشاورزی و باغداری کرمانشاه تبدیل شده‌است.

باغداری

این شهر دارای باغات زیادی می‌باشد که عمدتاً سیب می‌باشد و دارای شهرت خاص خود است. سیب گلاب و لبنانی عمده‌ترین نوع سیب موجود در گهواره می‌باشد. گستره باغ‌های گهواره به قدری است که آن‌ها را به محلات مختلف تقسیم‌بندی نموده‌اند از جمله"بان کولمانان. زغال سنگ-زله ناو-دیمانی و… در سالیان اخیر تگرگ ,سرمازدگی، خشکسالی و آتش‌سوزی باعث خسارات فراوانی به باغداران این منطقه شده‌است. در خشکسالی‌های اخیر میزان باغ‌های گهواره به کمتر از نصف رسیده‌است. درسال۱۳۹۱ از سطح ۶۰۰هکتار باغات مثمر گهواره بیش از ۹۰۰۰ تن سیب با ارزش بیش از ۸۰ میلیارد ریال روانه بازار مصرف شده‌است.

نگارخانه باغ‌های گهواره

• سیب سرخ -گهواره تابستان۹۳

• سیب -گهواره تابستان۹۳

• درخت سیب -گهواره تابستان۹۳

• شکوفه‌های زیبای سیب

• طبیعت زیبای گهواره

• کوچه باغ در گهواره

• تمشک وحشی در باغات گهواره

دستاورد و موسیقی

گهواره مهد تنبورسازی با شهرت جهانیست. ساز «تنبور» قدیمی‌ترین ساز مضرابی ایران است که با توجه به نقوش سنگی به جا مانده، حکایت از قدمتی چند هزار ساله دارد. تنبور یکی از پرطرفدارترین و پرمخاطب‌ترین سازهای موسیقی نواحی ایران است و حوزه اصلی رواج این ساز استان کرمانشاه و دو منطقه صحنه و گهواره‌است. جذابیت این ساز، به دلیل ماهیت اجرای مقام‌ها و جنبه عرفانی و معنوی به تدریج پا را از دایره ایران فراتر برده و در اروپا و آمریکا نیز، به این ساز و اجرای آن توجه و رویکرد فراوان شده‌است. با استفاده از قراین و شواهدی که وجود دارد ساز تنبور به شش هزار سال قبل بر می‌گردد مهم‌ترین مدرک این ادعا کشف مجسمه‌ای در حوالی مقبره دانیال نبی در شوش است که در ان دو مرد دیده می‌شوند که در دست یکی از آن‌ها تنبور دیده می‌شود و مشغول نواختن است؛ که قدمت آن به زمان قبل از ظهور موسی بر می‌گردد؛ و در گهواره به صورت حرفه‌ای ساخته می‌شود. زبردست‌ترین استاد تنبورسازی آقای اسدالله فرمانی هم در این شهر اقامت دارند که تنبورهای دست سازه ایشان در موزه‌های بزرگ و معروف فرانسه جای دارند. گهواره همواره مسکن بزرگان تنبور نواز بوده‌است. سید محمود علوی، کاکی اله مراد حمیدی، استاد چنگیز فرمانی، استاد خسرو نظری، سید ولی حسینی، استاد طاهر یارویسی و سید تیمور مهرابی را از این میان می‌توان نام برد.

| style="text-align:right; vertical-align:top;" |

| style="text-align:right; vertical-align:top;" |

|}]]

زبان مردم گهواره

مردم شهر گهواره به زبان زبان هورامی تکلم می‌کنند و از نظر طبقه‌بندی سه‌گانه زبان کردی در رده گویش‌های گویش کلهری قرار می‌گیرد که در استان‌های کرمانشاه ایلام و شرق عراق و… به آن تکلم صورت می‌گیرد که دارای زیر شاخه‌های متعددی است ودارای زبان هورامی یا گورانی نیز میباشد

لباس مردم گهواره

لباس مردم گهواره اصولاً لباس هورامی است که با گذر زمان لباس‌ها از نظر ظاهر تغییر پیدا کرده‌اند؛ و به نحوی بین لباس زنان و مردان قدیم گهواره با مردان و زنان کنونی گهواره متفاوت است که در زیر به گوشه‌ای از آن به صورت طبقه‌بندی شده اشاره خواهد شد.

لباس قدیم گهواره

لباس مردان قدیم گهواره

مردان در گهواره در دهه‌های مختلف اکثراً داری کلاه در شکل‌های مختلف سربند و… بودند که در زیر به گوشه‌هایی از آن اشاره خواهد شد.

عرق چین: کلاهی از جنس نخ یا ابریشم که مردها آن را بر سر می‌گذاشتند و سربند را به دور آن می‌بستند.

سروین(سربند):دستمالی است که به دور عرق چین یا همان کلاه مردان پیچیده می‌شد و اکثراً در این نواحی رنگ آن مشکی و تیره بود.

سخمه:بر روی پیراهن پوشیده می‌شد جلوی آن کاملاً باز بود و دکمه دار هم بود.

قبا: در زمان‌های دورتر پوششی تمام قد بود که بر روی سخمه پوشیده می‌شد.

کلاه: کلاه دوره دار یا پشمی نخی - شه وکلاو … در دوره‌های مختلف پوششی برای سر مردان این دیار بود؛ که به وفور در مردان قدیمی تر دیده می‌شود.

شلوار جافی:شلواری که در این منطقه و سایر مناطق مورد استفاده قرار می‌گیرد و به سبب راحتی استفاده از آن استفاده می‌شود از مچ پا باریکتر و هر چه به طرف بالاتنه و کمر بالا می‌آید گشادتر می‌باشد که در نهایت با کش یا بند شلوار به دور کمر بسته می‌شود.

سلته:نیم تنه‌ای است استین دار که آن را مانند کت روی لباس می‌پوشند و در عکس‌های قدیمی این دیار به چشم می‌خورد.

پاپوش(کفش):پاپوش مردم این دیار در زمان‌های قدیمی گیوه و کلاش بوده‌است که با گذر زمان جای آن به کفش‌ها در طرح و جنس‌های مختلف تغییر پیدا کرده‌است.

لباس زنان قدیم گهواره

پوشش زنان در این ناحیه هم به قسمت‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شده که بشرح زیر می‌باشد؛ و دارای رنگ‌های زیبایی می‌باشند.

کلاه:کلاهی شبیه به عرق چین مردانه است که برای بستن دستمال از ان استفاده می‌شود؛ که در زنان و دختران جوان به صورت کلاهی منجوق دوزی شده در جشن‌ها استفاده می‌شود.

سربند:مشکی -عالیخانی پارچه‌ای است تیره رنگ و اکثراً سیاه که دارای ریشه‌های فراوانی در دو طرف آنست که این ریشه‌ها توسط زنان هورامی این مناطق به گونه‌ای بافته و زنجیره داده می‌شود و در نهایت به دور کلاه زنانه پیچیده می‌شود و ریشه‌های آن هم به‌شکل تزئینی قرار داده می‌شود.

پیراهن:پیراهن زنان هورامی برحسب سن و سال و نوع سلیقه متفاوت است بدین صورت که این لباس‌ها اکثراً ار پارچه‌های گلدار و رنگ روشن که به‌شکل و طرح‌های مختلف تهیه شده‌اند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زیرپوش:زیرپوش مورد استفاده زنان این منطقه ساده و معمولاً رنگی متناسب با لباس رو می‌باشد که از گردن تا پشت پا را در بر می‌گیرد.

شلوار:شلواری گشاد از جنس حریر یا پشم …

ماشته (روپوش):پارچه ایست مشکی که به‌شکلی خاص دوخته می‌شود معمولاً پایین آن دارای ریشه هایست که زنان کرد آن را زنجیره می‌زنند و مانند شنل روی شانه زنان انداخته می‌شود و از جلو گردن و روی سینه گره می‌خورد.

سخمه:بر روی پیراهن می‌پوشند معمولاً بدون آستین است و در جلو روی سینه با قفل‌های تزئینی بسته می‌شود.

زوو ه ن (قبا):لباسی است جلو باز که تا پشت پا را می‌پوشاند و معمولاً از جنس مخمل است که در زمان‌های قدیم رویه‌ای ای هم داشت که با گذر زمان برای جوانترها این رویه حذف و به پوششی نازک و مخملی تبدیل شده‌است.

سلته: البسه ایست مانند سخمه که دارای استین است و کمی بیشتر از پشت را می‌پوشاند و بر روی پیراهن پوشیده می‌شود.

لباس جدید مردم گهواره

با گذر زمان لباس‌ها هم به نوعی با شدت‌های مختلف در حال تغییر هستند و نوع پوشش مردمان این شهر هم از این غائله مستثنا نخواهند بود.

لباس مردان جدید گهواره

با گذر زمان لباسهایی قدیمی مانند سربند-سخمه- کلاش-گیوه-کلاه‌های مختلف حذف شده‌است و جای خود را به بالاپوش‌های جدید و شلوار جافی دادند که در حال حاضر مردان این شهر از آن استفاده می‌کنند.

لباس زنان جدید گهواره

با تغییر لباس و مد به طبع لباس قدیم زنان گهواره هم تغییر پیدا کرده و سال‌های سال است که زنان جوان‌تر از سربند و سایر لباس‌های مخصوص زنان قدیمی و مسن تر استفاده نمی‌کنند.

و در جشن‌ها عروسی‌ها و… از لباس‌های محلی گفته شده به‌شکل امروزی تر و شاد تر استفاده می‌کنند و حتی در این جشن‌ها عده‌ای از زنان از سربند و کلاه‌های منجوقی شاد استفاده می‌کنند. هم‌اکنون عده‌ای از دختران و زنان این شهر از لباس‌های زیبای محلی و عده‌ای هم از لباس‌های جدیدتر استفاده می‌کنند.

در این منطقه دو عید بزرگ نوروز و خاوه نکار جشن گرفته می‌شود.

عید نوروز

عید باستانی نوروز هم در گهواره همراه با سایر نقاط کشور جشن گرفته می‌شود. از روزهای قبل از شروع فروردین ماه و معمولاً اسفند خانم‌های خانه‌دار به کار تمیزکاری و به اصطلاح خانه تکانی مشغول می‌شوند؛ و اعضای خانواده بنا به وسع مالی و نیاز به تهیه لباس‌های جدید اقدام می‌کنند.

آخرین پنجشنبه سال

در آخرین پنجشنبه سال که در بین مردم ایران به پنجشنبه آخر سال مشهور است؛ و یکی از رسم‌های قدیمی و باستانی ایران به‌شمار می‌رود. مردم این شهر هم به زیارت اهل قبور می‌روند و با نثار فاتحه و دادن خیرات (شکلات -شیرینی-میوه و حلوا) و روشن کردن شمع و چراغ برای اموات و مردگان خود طلب آمرزش می‌کنند.

آگرنوروز

چهارشنبه سوری که در سایر مناطق کشور در آخرین سه شنبه سال برگزار می‌شود از قدیم در این منطقه از قدیم جایگاهی نداشته و در چند سال اخیر بین جوانان اجرا می‌شود اما از قدیم‌الایام در این منطقه شب قبل از نوروز بر روی بام خانه‌ها رفته یا در حیاط و کوچه‌ها آتشی به احترام زرتشت و روشنایی و آیین باستانی مرسوم ایرانیان برپا می‌کنند و اعتقاد دارند که آتش نشانه پاکی و برکت خداوند است. این جشن را آگر نوروز (آتش نوروز گویند) در سال‌های اخیر هم آگر نوروز با تغییر چهره بسیاری از جشن‌های ایرانیان مانند چهارشنبه سوری که با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن همراه بود تغییر کرده و جوانترها غیر از روشن کردن از انواع ترقه و مواد منفجره دیگر در این جشن باستانی استفاده می‌کنند.

روز عید نوروز

در روزهای عید نوروز هم اهالی گهواره با چیدن سفره نوروز و گذاشتن میوه و شیرینی (مانند نان برنجی) و با روبوسی به دید و با روبوسی آغاز سال نو را همراه با دعایی به هم تبریک می‌گویند و معمولاً بزرگ خانواده به کوچکترها عیدی می‌دهد و همراه با هم به دید و بازدید از خانه سایر فامیل‌ها می‌روند.

آداب عید نوروز برای نو عروسان

معمولاً خانواده‌هایی که وصلت کرده‌اند و هنوز در دوران نامزدی به‌سر برده و عروسی نکرده‌اند در این روز داماد به همراه پدر و مادر راهی منزل خانواده عروس می‌شود و عید نوروز را به ایشان تبریک گفته و به نوعروس عیدی داده می‌شود.

آداب عید برای خانواده عزادار

در روز عید خانواده و وابستگان نزدیک خانواده‌هایی که به تازگی عزیزان خود را از دست داده‌اند و سالگرد فوت عزیزانشان فرا نرسیده‌است به منزل خانواده آن‌ها می‌روند و به نوعی در این زمان شادی آن‌ها را با غمهایشان تنها نگذاشته فاتحه می‌دهند؛ که اصطلاحاً به آن نوعید گفته می‌شود.

روز دوم نوروز

روز دوم عید مردان گهواره به سوی روستای توت شامی که جایگاه رهبر مذهب اهل حق (سید نصرالدین حیدری) می‌باشند می‌روند و فرارسیدن عید نوروز را به ایشان تبریک می‌گویند.

روز سیزده نوروز

مردم گهواره هم مانند سایر هموطنان در این روز به دامان طبیعت می‌روند و آخرین روز از نوروز را با هم و در کنار هم جشن می‌گیرند.

عیدخاونکار

شب اول خاوه نکار

خاوه نکار از مهم‌ترین مراسم و اعیاد مردم اهل حق می‌باشد؛ که در اواسط آبانماه می‌باشد؛ و مدت زمان آن سه روز می‌باشد و در این سه روزه مردم روزه دار می‌باشند؛ و به نوعی بعد از پایان سال زراعی و شکرگزاری برگزار می‌شود. شب اول شروع روزه داری مردم با تهیه سیب یا انار، نیاز تهیه می‌کنند و به خانه سید پیر یا جم خانه می‌رود؛ و به تنبور نوازی یا خواندن دعا مشغول می‌شوند با اجازه سید نیازها تقسیم به اندازه مساوی تقسیم می‌شوند و بعد از آن دعای نیت روزه داری خوانده می‌شود؛ و از سحرگاه آن شب روزه داری آغاز و تا غروب به طول می‌کشد.

و عده‌ای دیگر هم هر شب به جم خانه می‌روند با خواندن سرودهای مذهبی تنبور و نذر و نیاز مشغول می‌شوند.

روز سوم خاوه نکار

روز سوم خاوه نکار با نذری آغاز می‌شود که باید یک خروس قربانی شود. به اینصورت که از صبح خروسی را قربانی می‌کنند و آن را بحالت آب‌پز شده (شوربایی) تهیه می‌کنند و تا بعد اظهر که که این کار طول می‌کشد همراه با سه کیلو برنج که با روغن حیوانی تهیه شده‌است و نیاز - همراه با مراسم دینی خاص با حضور سید و خواندن دعای معروف مراسم نذری به اتمام می‌رسد و بعد از اتمام ساعات روزه داری به قسمت کردن نذری بین مردم اقدام می‌کنند؛ و این‌گونه روز سوم روزه داری هم به پایان می‌رسد.

روز عید خاوه نکار

بعد از سه روز روزه داری و قربانی کردن در نهایت در روز چهارم همانند عید نوروز مردم گهواره برخلاف سایر روستاها و شهرهای اطراف سفره عید را برپا می‌کنند؛ که معمولاً شیرینی شکلات و میوه و… را روی آن گذاشته‌اند سه روز روزه داری خود را جشن گرفته و از صبح همان روز به دید و بازدید دوستان آشنایان و خانواده خود رفته و بزرگان خانواده هم به فرزندان کوچک خود عیدی می‌دهند؛ و عید خاوه نکار را به آن‌ها تبریک می‌گویند. برخی نیز به زیارت آرامگاه بزرگان دینی خود می‌روند.

یکی از درختان مقدس قدمگاه در این شهر، درخت «منزل باوه اسکندر» است. در قبرستان شهر گهواره، درخت «وزم» کهن‌سالی وجود دارد که مردم آن را منزل «باوه اسکندر» می‌نامند و آن را متبرک می‌دانند. ومردم با هزینهٔ خود، اطراف این درخت را دیوارکشی کرده‌اند و معمولاً در مناسبت‌های مختلف در آنجا مراسم برگزار می‌کنند درخت «منزل دوازه ایمام» نیز از درختان مقدس قدمگاه در استان کرمانشاه است. در شهر گهواره نزدیک جم خانه شهر، محلی وجود دارد که در آن، چنار کهن‌سالی وجود دارد که مردم به آن معتقدند و آن را مقدس می‌گمارند. مردم منطقه آنجا را قدمگاه یا منزل دوازده امام می‌دانند و بر این باورند که دوازده امام از آنجا عبور کرده‌اند. معمولاً مردم این مناطق زمانی که مراسم یا نذری داشته باشند، به این محل می‌آمدند و اغلب قربانی می‌کردند.

اکثر بافت شهر از لحاظ ساختمانی در قسمت سنتی آن واقع شده‌است؛ که ساختمان‌های این نواحی متشکل از گل و چوبو سنگ و خشت است که به تدریج و با گذر زمان جای خود را به ساختمان‌هایی با مصالح و طرح‌های جدید می‌دهند

از روستاهای تابعه شهر گهواره می‌توان به گوراجوب، سرآسیاب، باباشاه احمد، چغابور، توکان، کچک بل، زوله، سراب سیدیعقوب، توت شامی، کنه رشید، دوشمیان، ویله، نیلک بریه خانی، زاوله، سرخک و.. نام برد

آب و هوا

شهر گهواره از نظر آب و هوایی در منطقه مدیترانه‌ای قرار دارد ایستگاه هواشناسی گهواره که به صورت خودکار می‌باشد در سال۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسیده‌است

بارندگی شهر گهواره

نمودار دما و میزان بارندگی گهواره در سال ۱۳۹۲ در سال‌های اخیر با وقوع خشکسالی در سطح کشور این شهر هم از این بلا در امان نمانده‌است و میزان بارندگی در آن به‌طور چشمگیری کاهش یافته‌است.

رودخانه‌ها

مهمترین رودخانه‌ای که از این شهر می‌گذرد که جزء بزرگترین رودخانه‌های غرب می‌باشد زمکان نام دارد و از روستای توت شامی سرچشمه می‌گیرد که بعد از گذر از گوراجوب و گهواره و جاماسب در حوالی روستای بانزه لانی به سد آزادی می‌ریزد که پس از عبور از جوانرود و پاوه در جهت جنوب شرقی به شمال غربی از کشور خارج شده و عراق می‌ریزد و در خاک عراق به رودخانه سیروان می‌پیوندند و هم‌اکنون مشغول احداث سد روی ان می‌باشند که این کار باعث به زیر اب رفتن روستاهای اطراف شده‌است و دو سد آزادی و زمکان روی آن ساخته می‌شود. طول این رودخانه ۵۰کیلومتر است. ساخت سد آزادی روی این رودخانه باعث ذخیره و مهار ۳۵ میلیون متر مکعب آب روان و تحت پوشش قرار گرفتن ۳۰۴ هکتار از زمین‌های زراعی استان می‌شود. که باعث ایجاد یک فضای زیبا و توریستی در این منطقه شده‌است.

گهواره در میان رشته کوه‌های زاگرس قرار دارد که در غرب و جنوب ایران امتداد دارد؛ که حاصل از برخورد دو صفحه تکتونیکی اوراسیا و عربستان است.

از کوه‌های معروف این شهر هم می‌توان به قلعه قاضی-بزه هو (بزه هو)-تاش که و نام برد اطراف این شهر همانند دهانه آتشفشان می‌باشد به‌طوری‌که شهر میان کوهستان محاصره شدهاست. عمده پوشش این کوه‌ها را جنگل‌های بلوط تشکیل می‌دهند

کوه قلعه قاضی

کوه قلعه قاضی در شمال شرق گهواره قرار دارد ارتفاع آن ۲۳۷۰متر می‌باشد. قلعه قاضی در میان لقیهٔ کوه‌ها در نقطه‌ای استراتژیک قرار دارد بگونه‌ای که بر محیط پیرامون خود دید کاملی دارد. شکل ظاهری قله کوه شبیه به یک قلعه می‌باشد. داستان‌هایی در بین مردم وجود دارد که در زمان ساسانیان فرماندهی بنام قاضی در این منطقه و قلعه وجود داشته که وجود این فرمانده مقتدر خار چشمی بوده برای دشمنان این آب و خاک. از آنجا که بسیاری از ابنیه‌های تاریخی و.. . در قله این کوه آثاری از بناهای تخریب شده قدیمی به چشم می‌خورد که بعد از سالیان سال هنوز هم آثاری از ساروج در آن‌ها به چشم می‌خورد

کوه بزه هو

کوه قته بالیله

بخش گهواره با ۷۷۲۵۰ هکتار جنگل و ۱۶۷۲۵ هکتار مرتع یکی از بخش‌های غنی از منابع طبیعی در استان کرمانشاه و مرکز اصلی طرح صیانت از جنگل‌های زاگرس در استان کرمانشاه است که نشان دهنده غنی بودن منطقه گهواره از منابع طبیعی است.

در جنگل‌ها و مراتع اطراف گهواره گونه‌ای از درختچه‌های بلوط به وفور یافت می‌شود که به آن دار مازو گفته می‌شود این نوع از بلوط از شمالغربی زاگرس شروع شده و تا گهواره ادامه پیدا می‌کند و پس از این منطقه به صورت پراکنده در سایر مناطق مانند لرستان دیده می‌شود.

در سال‌های اخیر برای جلوگیری از قطع درختان مراتع و جنگل‌های اطراف گهواره از سوی روستاییان که به عنوان سوخت از آن استفاده می‌کنند توزیع آبگرمکن‌های خورشیدی در این روستاها صورت گرفته‌است که فشار روی جنگل‌ها را کاهش می‌دهد.

در سال‌های اخیر برای صیانت از منابع طبیعی و حفظ محیط زیست طرح‌هایی مانند کاشت نهال بلوط در مراتع و جنگل‌های حاشیه‌ای شهر گهواره توسط نهادها و سازمان‌های مختلف نظیر آموزش و پرورش با همکاری مردم و دانش آموزان انجام شده‌است.

نگارخانه مراتع گهواره

• درختی کهنسال درگهواره

• برگ‌های زیبای بلوط-دار مازور

سیل

آب شرب گهواره از طریق رودخانه توت شامی تأمین می‌شود. در سالیان اخیر با بارش باران و طغیان این رودخانه خطوط انتقال آب گهواره دچار شکستگی شده‌است؛ و به زیر ساخت‌های شهری خساراتی وارد کرده‌است؛ و باعث قطع آب شهروندان شده‌است.

زلزله

استان کرمانشاه یکی از استان‌های زلزله خیز ایران به‌شمار می‌رود. بنابر امار شبکه لرزه‌نگاری استان کرمانشاه، گهواره یکی از نقاطیست که بیشترین میزان لرزه در ان به ثبت رسیده‌است که بیشتر این زلزله تنها با تجهیزات لرزه‌نگاری قابل تشخیص بوده‌است. در سال ۱۳۸۷ بیشترین زلزله در استان کرمانشاه در اطراف گهواره رخ داده‌است که بنا به‌گزارش شبکه لرزه‌نگاری استان کرمانشاه تعداد ان ۲۳ مورد بوده‌است.

گهواره از دیر باز جایگاه بزرگانی در عرصه ادبیات و موسیقی بوده‌است:

• غلامرضا رشید یاسمی
• علی اکبر مرادی
• اسدالله فرمانی
• طاهر یارویسی

لیست اماکن -پارک‌ها و ارگان‌های سطح شهر گهواره

اصلی‌ترین و مهم‌ترین خیابان اصلی این شهر که بعد از بلوار ولیعصر، از میدان امام علی شروع و به میدان ولایت و سرانجام جاده بابا شاه احمد منتهی می‌شود خیابان امام خمینی (اصلی) می‌باشد که تعداد زیادی از ارگان‌های دولتی نظیر شهرداری بخشداری مخابرات، کمیته امداد امام خمینی، پاسگاه گهواره، اداره آموزش و پرورش منطقه‌ای گهواره، و مسجد امیرالمؤمنین، بانک‌های ملت، ملی، کشاورزی روی این خیابان قرار دارند و بازار اصلی شهر هم روی همین خیابان قرار دارد اما بعلت باریک بودن خیابان و عدم تعریض خیابان امکان ایجاد بلوار و دو لاین مجزا در این خیابان وجود ندارد و رفت‌وآمد در دو لاین در همین خیابان در جربان است و قبلاً هم در سالیان گذشته این خیابان با نرده به دو قسمت جدا از هم تبدیل شده بود که مشکلاتی برای شهروندان به وجود آورد که باعث از میان برداشتن آن توسط شهرداری شد.. و خیابان جم خانه هم یکی دیگر از خیابان‌های اصلی این شهر به‌شمار می‌رود.

بلوار

بلوار ولیعصر گهواره تنها بلوار دایر در این شهر می‌باشد که از سه راهی جاده کوزران -گهواره -اسلام‌آباد غرب شروع شده و تا میدان امام علی ادامه دارد و پمپ بنزین گهواره هم در این ناحیه قبل از رسیدن به میدان ورودی شهر قرار دارد.

میدان‌های شهر

شهر گهواره دارای دو میدان است که در ابتدا و انتهای شهر قرار دارد میدان ورودی که امام علی نام دارد؛ و میدان دوم هم که در انتهای شهر قرار دارد به روستاهایی مثله توت شامی و بابا شاه احمد و… راه دارد.

جمخانه

مردم این شهر در محلی به اسم جمخانه گرد هم می‌آیند و مراسم و تجمعات خود را در ان انجام می‌دهند و از اماکن مقدس آیین یاری به‌شمار می‌رود. این مکان در خیابان جم خانه قرار دارد.

مسجد

مسجد امیرالمؤمنین گهواره در خیابان اصلی شهر جنب بانک کشاورزی واقع شده‌است.

مدارس

ازمهمترین مدارس هم می‌توان به دبستان استاد شهریار که هم‌اکنون ساختمان اصلی ان تخریب شده‌است-(قدیمی‌ترین)۱۷ شهریور-راه دانش-شهید دستغیب- بنت الهدی- دبیرستان دخترانه حجاب -دبیرستان امام خمینی-امام علی و شبانه‌روزی اشاره کرد

کتابخانه عمومی نور گهواره

• مجتمع فرهنگی کوثر
• کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

گورستان‌ها و آرامستان‌های گهواره

اطراف شهر گهواره دارای گورستان‌های مختلفی است. از جمله بابا اسکندر. بالاجوب. آرامستان کاکی‌ها و… قرار دارد تمام آرامستان‌های مذکور به صورت سنتی می‌باشند.

-از مهم‌ترین محلات این شهر می‌توان به باندومان محله بنیاد شهید-کانی زاله-گا کش و… اشاره کرد در گهواره به علت وسعت باغات این شهر آنهارا به محلات جداگانه‌ای تبدیل کرده‌اند

فاصله شهر گهواره با مرکز شهرستان دالاهو (کرندغرب) ۳۷٫۹کیلومتر و با مر کز استان (کرمانشاه) از مسیر اسلام‌آباد غرب ۹۶ کیلومتر و از مسیر کوزران۸۴٫۴ کیلومتر کیلومتر می‌باشد همچنین فاصله این شهر تا پایتخت (تهران)۵۸۷ کیلومتر می‌باشد.

فاصله شهر گهواره با مراکز استان‌های کشور بر حسب کیلومتر در نقشه زیر قابل استفاده می‌باشد؛ که کمترین فاصله این شهر با مراکز استان‌ها با شهر کرمانشاه می‌باشد که ۸۴ کیلومتر ثبت شده‌است و بیشترین مسافت مربوط به شهر زاهدان با ۱۸۸۲ کیلومتر می‌باشد.