گراردو نیولی
گراردو نیولی (به ایتالیایی: Gherardo Gnoli) (متولد ۶ دسامبر ۱۹۳۷، رم، درگذشت ۷ مارس ۲۰۱۲) خاورشناس و تاریخ ادیان‌شناس ایتالیایی بود.
| گراردو نیولی | |
|---|---|
گراردو نیولی (در سمت چپ) در کنار تورج دریایی | |
| زادهٔ | ۶ دسامبر ۱۹۳۷ رم |
| درگذشت | ۷ مارس ۲۰۱۲ (۷۴ سال) کاگلی |
| ملیت | ایتالیایی |
| شهروندی | ایتالیایی |
| تحصیلات | دکترا |
| پیشه | استاد ایرانشناسی |
| شناخته‌شده برای | مفهوم ایران: گفتاری در مورد خاستگاه آن |
| کارهای برجسته | ایرانشناسی |
او از سال ۱۹۶۸ تا ۱۹۹۳ استاد کرسی ایرانشناسی دانشگاه شرق‌شناسی ناپل و سپس ریاست آن را به عهده داشت. او سپس به دانشگاه لا ساپینتزای رم منتقل و از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۸ استاد کرسی «تاریخ دین در ایران و آسیای مرکزی» شد. نیولی همچنین در سال ۱۹۷۹ به ریاست مؤسسه ایتالیایی مطالعات خاورمیانه و خاور دور منصوب گردید. او ریاست انجمن ایتالیایی تاریخ ادیان از سال ۲۰۰۵ تا زمان فوت خویش به عهده داشت.
حوزه پژوهش‌های وی ادیان و زبان‌های باستانی ایران بود. وی در تأسیس انجمن ایرانشناسی اروپا نقش مهمی داشته‌است. از نیولی هشت کتاب و بیش از دویست مقاله منتشر شده‌است. وی در سال ۲۰۱۲ میلادی در سن هفتاد و پنج سالکی در گذشت. از مهمترین آثار وی زمان و زادگاه زردشت است که در سال ۱۹۸۰ منتشر و توسط سید سجادی به فارسی ترجمه شد. کتاب دیگر نویسنده به زبان انگلیسی تحت عنوان آرمان ایران نیز توسط سید سجادی ترجمه شده‌است. همچنین دو کتاب دیگر نیولی زردشت در تاریخ و از زردشت تا مانی نیز به فارسی ترجمه شده‌اند.
نیولی در دهه ۹۰ میلادی ناپل را رها کرد و به دانشگاه رم آمد و در آنجا کرسی استادی در رشته تاریخ ادیان ایرانی و آسیای میانه را بر عهده گرفت. مطالعات نیولی به‌طور عمده بر ایران و تاریخ ادیان مختلف در پیش از اسلام متمرکز بود.
یکی از کارهای کلیدی و مهم نیولی مطالعه در خصوص مفهوم یا ایده ایران بود. کتاب مشهورش به نام «The Idea of Iran. An essay on its origin» به تفصیل به این موضوع می‌پردازد که نام و مفهوم ایران از چه زمان و چگونه شکل گرفت و وارد تاریخ شد. این کتاب با نام «آرمان ایران: جستاری در خاستگاه نام ایران» توسط سید منصور سیدسجادی به فارسی ترجمه شده‌است.
زرتشت از نظر نیولی
نیولی زرتشت را شخصیت تاریخی می‌داند که با تبلیغ یکتاپرستی و ستایش اهورامزدا و رد پرستش دیوان تأثیر شگرفی بر تحول ادیان ایرانی گذاشت. وی محل زندگی زرتشت را نواحی شرقی ایران به‌طور خاص سیستان و نواحی مجاور هندوکش و بلخ می‌داند و زمان زندگی وی را اواخر هزاره دوم پیش از میلاد در نظر می‌گیرد. او همچنین می‌کوشد شخصیت تاریخی زرتشت را ترسیم کند. زرتشت را پیامبری مخالف آئین‌گرایی ترسیم می‌کند که با دسته‌های مختلف جوانان جنگجوی آن نواحی که دیو می‌پرستیدند در ستیز است. زرتشت از نظر نیولی در تقابل با کیش قربانی قرار داشت و می‌کوشید معنویت اخلاقی را که از سویی توحیدی و از سوی دیگر ثنوی بود جایگزین این اعمال کند. ثنویت زرتشت دوگانگی مابین اشه (راستی) و دروگ (دروغ) بود، نه دوگانگی مابین اهورامزدا و اهریمن. از نظر نیولی این ثنویت بعدها وجهی الاهیاتی یافت که احتمالاً مغان مسئول آن بودند.
آثار
- Le iscrizioni giudeo-persiane del Ġūr (Afghanistan) (1964)
- Inventario delle iscrizioni sudarabiche, t. 2: Shaqab al-Manaṣṣa (1993)
- Zoroaster’s Time and Homeland (1980; ed. persiana Teheran 2003)
- De Zoroastre à Mani: Quatre leçons au Collège de France (1985)
- Zoroaster in History (2000)
- The Idea of Iran. An essay on its origin (1989)
- Iran als religiöser Begriff im Mazdaismus (1993)
- Il Manicheismo, 2 voll. , 2003-2006
ترجمه با فارسی
آثار زیر از گراردو نیولی تاکنون به زبان فارسی ترجمه شده‌اند:
- از زردشت تا مانی، ترجمهٔ آرزو رسولی (طالقانی)، تهران: ماهی، ۱۳۹۰.
- پژوهش‌های تاریخی دربارهٔ سیستان باستان، ترجمهٔ منصور سیدسجادی، تهران: ماهی، ۱۳۸۷؛ نشر موازی: پیشین‌پژوه، ۱۳۹۵.
- زردشت در تاریخ، ترجمهٔ مهدیه چراغیان، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، ۱۳۹۳؛ انتشارات ماهی، ۱۳۹۵.
- زمان و زادگاه زرتشت: پ‍ژوه‍ش‍ی دربارهٔ م‍زدای‍ی‌گ‍ری، ترجمهٔ منصور سیدسجادی، تهران: آگ‍ه، ۱۳۸۷؛ آگ‍اه، ۱۳۸۱.
- آرمان ایران: جستاری در خاستگاه نام ایران، ترجمهٔ منصور سیدسجادی، تهران: پیشین‌پژوه، ۱۳۸۷.
مقاله
- مقالاتی چند دربارهٔ اوستا، مقالاتی از ژان کلنز، گراردو نیولی، کارل هوفمان، مری بویس، ترجمهٔ سیدسعیدرضا منتظری و مجید طامه، قم: نشر ادیان، ۱۳۹۴.
- هویت ایرانی: از دوران باستان تا پایان پهلوی، احمد اشرف و دو مقاله از گراردو نیولی و شاپور شهبازی، ترجمه و تدوین حمید احمدی، تهران: نشر نی، ۱۳۹۵.
- ده گفتار دربارهٔ زبان خوارزمی، آثاری از والتربرونو هنینگ، دیویدنیل مکنزی، هلموت هومباخ، گراردو نیولی، ترجمهٔ یدالله منصوری، تهران: طهوری، ۱۳۸۷.
پانویس
- ↑ Carlo Cereti, “GNOLI, GHERARDO,” Encyclopædia Iranica, online edition, 2015, available at http://www.iranicaonline.org/articles/gnoli-gherardo بایگانی‌شده در ۵ ژانویه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine (accessed on 16 November 2015).
- ↑ «اولین سالگرد درگذشت «گراردو نیولی»». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ مه ۲۰۱۳.
- ↑ حسین, مالکی لوطکی، (2018-03-15). "سیستان باستان". فصلنامه نقد کتاب تاریخ. 4 (15). Archived from the original on 2 August 2018. Retrieved 1 August 2018.
- ↑ «درگذشت ایران‌شناس نامدار ایتالیایی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۵ مه ۲۰۱۳.
- ↑ عدلی، محمدرضا (تابستان ۱۳۹۶). «تاریخ دین زردشتی از منظر شرق شناسان». پژوهشنامه ادیان. یازدهم (۲۱): ۶۸.