پرواز ۴۵۹۰ ایرفرانس

هواپیمای مورد نظر، یک کنکورد ۲۵ساله، با کد رجیستر F-BTSC و شماره سریال ۲۰۳ بود که نخستین پرواز خود را در ۳۱ ژانویه ۱۹۷۵ انجام داده بود. این هواپیما توسط ایرفرانس در ۶ ژانویه ۱۹۷۶ خریداری شده بود. این کنکورد، مجهز به چهار رولز-رویس/سنکما الیمپوس ۵۹۳ توربوجت بود که همگی به پس‌سوز مجهز بودند. آخرین تعمیر برنامه‌ریزی شدهٔ این هواپیما در ۲۱ ژوئیه ۲۰۰۰، چهار روز پیش از حادثه انجام شده بود و هیچ مشکلی در طول تعمیر گزارش نشد. در زمان سقوط، هواپیما ۱۱٬۹۸۹ ساعت پرواز کرده بود و ۴٬۸۷۳ چرخه برخاست و فرود را انجام داده بود.

خدمهٔ کابین شامل افراد زیر بودند:

• خلبان یک کریستین مارتی (۵۳ ساله) که از سال ۱۹۶۷ در ایرفرانس بود. او ۱۳٬۴۷۷ ساعت پرواز داشت که ۳۱۷ ساعت آن در کنکورد بود. مارتی همچنین با هواپیماهای بوئینگ ۷۲۷، ۷۳۷، ایرباس ای۳۰۰، ایرباس ای۳۲۰ و ایرباس ای۳۴۰ پرواز کرده بود.
• افسر اول، ژان مارکوت (۵۰ ساله) که از سال ۱۹۷۱ در ایرفرانس بود و ۱۰٬۰۳۵ ساعت پرواز داشت که ۲٬۶۹۸ ساعت از آن‌ها در کنکورد بود. او همچنین با هواپیماهای آئروسپاسیال ان ۲۶۲، سود اویاسیون کاراوله و ایرباس ای۳۰۰ پرواز کرده بود.
• مهندس پرواز ژیل ژاردینود (۵۸ ساله) که از سال ۱۹۶۸ در ایرفرانس بود. او ۱۲٬۵۳۲ ساعت پرواز داشت که ۹۳۷ ساعت آن در هواپیمای کنکورد بود. ژاردینود نیز با هواپیماهای بوئینگ ۷۳۷ و ۷۲۷، سود اویاسیون کاراوله، آئروسپاسیال ان ۲۶۲، داسو فالکون ۲۰ و بوئینگ ۷۴۷ (شامل نوع -۴۰۰) پرواز کرده بود.

وزش باد در آن روز، در فرودگاه، سبک و متغیر بود و به خدمهٔ پروازی هواپیما به میزان ۸ گره (۱۵ کیلومتر بر ساعت؛ ۹ مایل بر ساعت) گزارش شد.

پنج دقیقه پیش از حرکت کنکورد، پرواز شمارهٔ ۵۵ کنتیننتال ایرلاینز، یک فروند مک‌دانل داگلاس دی‌سی-۱۰، از همان باند فرودگاه بین‌المللی لیبرتی نیوآرک بلند شد. هنگام برخاست این هواپیما، یک نوار آلیاژ تیتانیومی که بخشی از پوشش موتور بود، با طولی حدود ۴۳۵ میلیمتر (۱۷٫۱ اینچ) طول، ۲۹ تا ۳۴ میلیمتر (۱٫۱ تا ۱٫۳ اینچ) عرض، و ۱٫۴ میلیمتر (۰٫۰۵۵ اینچ) جدا شد و بر روی باند فرودگاه افتاد. کنکورد در زمان تیک‌آف و آغاز پرواز خود، از روی این تکهٔ فلزی رد شد و لاستیک جلوی سمت راست آن ترکید و متعاقبِ آن، یک تکهٔ بزرگ از قطعات لاستیک به وزن ۴٫۵ کیلوگرم (۹٫۹ پوند) به سوی قسمت زیرین بال چپ کنکورد روانه شد. برخورد شدید قطعات لاستیک، باعث ایجاد چند آسیب و مشکل در سیستم ارابه فرود، بال‌ها، موتورها و پاره شدن یکی از مخازن سوخت کنکورد، نشت سوخت و آتش‌سوزی شد. ستون بزرگی از شعله ایجاد شد و مهندس پرواز، موتور ۲ را در پاسخ به هشدار آتش‌سوزی و به‌دستور کاپیتان، خاموش کرد.

ژیل لوژلین، کنترل‌کننده ترافیک هوایی، پیش از این‌که کنکورد از باند برخیزد، متوجه شعله‌های آتش شد و خدمه پرواز را مطلع کرد. با این حال، هواپیما سرعت V ₁ را پشت سر گذاشته بود و در آن لحظه، انصراف از برخاست، غیرایمن در نظر گرفته می‌شود. هواپیما با سه موتور باقیمانده به‌دلیل آسیب‌ها و جمع نشدن ارابه‌های فرود، نتوانست سرعت مناسب و کافی برای اوج‌گیری را به‌دست‌آورد و سرعت آن رفته‌رفته کاهش می‌یافت. از طرف دیگر، آتش به بال چپ آسیب رسانده بود و این بال، شروع به متلاشی شدن کرد، به‌دلیل عدم عملکرد صحیح و متوازن موتورها، هواپیما ناگهان دچار یک چرخش شدید ۱۰۰ درجه‌ای به‌سمت راست شد. خدمه در تلاش برای تراز کردن هواپیما، قدرت موتورهای سه و چهار را کاهش دادند، اما به دلیل کاهش سرعت، کنترل هواپیما را به‌کلی از دست دادند و هواپیما دچار واماندگی شد و در نهایت به هتل هتلیسیمو برخورد کرد. فیلمی از سوختن هواپیما در هنگام برخاستن و پس از سقوط، توسط یک راننده عبوری ضبط شده‌است.

خدمه در حال تلاش برای تغییر مسیر به فرودگاه فرودگاه پاری – لو بورژه بودند، اما بازرسان سانحه اظهار داشتند که با توجه به مسیر پرواز هواپیما، انجام یک فرود ایمن، بسیار بعید بوده‌است.

در این سانحه تمام مسافران و خدمه و چهار کارمند هتل هتلیسیمو جان باختند. مسافرانی که بیشتر آن‌ها گردشگران آلمانی بودند که برای سفر دریایی به نیویورک می‌رفتند، مدیر فوتبال آلمانی رودی فاسناخت و کریستین گوتز عضو اتحادیه کارگری آلمان نیز در میان آن‌ها بودند.

تا پیش از این سانحه، کنکورد یکی از ایمن‌ترین هواپیماهای جهان محسوب می‌شد. این سانحه، دلیل اصلی پایان کار این نوع هواپیما بود.

چند روز پس از سقوط، تمام کنکوردها زمین‌گیر شدند و در انتظار بررسی علت سقوط و راه‌حل‌های احتمالی ماندند.

پروژهٔ کنکورد ایرفرانس یک سرمایه‌گذاری زیان‌بار بوده‌است و ادعا می‌شود که این هواپیما برای حفظ غرور ملی، در خدمت نگه داشته شده‌است. بریتیش ایرویز اما ادعا کرد که از کنکوردهای خود سود می‌برد. به گفته جوک لو، خلبان کنکورد، تا زمان سقوط پرواز ۴۵۹۰ ایرفرانس در پاریس، کنکوردهای خطوط هوایی بریتانیا به‌طور متوسط حدود ۳۰ میلیون پوند سود خالص در سال داشته‌است. استفادهٔ تجاری کنکورد در نوامبر ۲۰۰۱ پس از ۱۷ میلیون پوند هزینه جهت بهبود ایمنی، از سر گرفته شد و کنکورد نهایتاً در سال ۲۰۰۳ بازنشسته شد.

این حادثه به تغییراتی در کنکورد منجر شد، از جمله کنترل‌های الکتریکی ایمن‌تر، پوشش کولار روی مخازن سوخت و لاستیک‌های مقاوم در برابر ترکیدگی.

با این وجود، سقوط هواپیمای ایرفرانس کنکورد آغازی برای پایان این هواپیما بود. درست قبل از شروع مجدد خدمت کنکورد، حملات ۱۱ سپتامبر رخ داد که منجر به کاهش قابل توجهی در تعداد مسافران هوایی شد و به پایان نهایی پروازهای کنکورد کمک کرد. ایرفرانس پروازهای خود را در ماه مه ۲۰۰۳ و بریتیش ایرویز نیز پس از ۵ ماه، پروازهای کنکورد را متوقف کرد.

در ژوئن ۲۰۱۰، دو گروه تلاشی ناموفق را برای انجام پروازهای «هریتیج» توسط کنکورد پیش از آغاز المپیک ۲۰۱۲ بودند. گروه بریتانیایی Save Concorde, SCG و گروه فرانسوی Olympus 593 در حال تلاش برای به دست آوردن چهار موتور رولز-رویس الیمپوس در موزهٔ هوا و فضای Le Bourget بودند.

بنای یادبودی به احترام قربانیان سانحه در گونس ساخته شد. بنای یادبود گونس، شامل یک شیشه شفاف است که یک تکه بال هواپیما از آن بیرون زده‌است. بنای یادبود دیگر، ۶٬۰۰۰ متر مربع (۶۵٬۰۰۰ فوت مربع) یادبود احاطه شده با توپیاری کاشته شده به شکل کنکورد، در سال ۲۰۰۶ در میتری موری، درست در جنوب فرودگاه شارل دوگل، تأسیس شد.

1. ↑ Section 2.2 "Crew Actions" (page 166): "The exceptional environment described above quite naturally led the FE to ask to shut down the engine. This was immediately confirmed by the Captain's calling for the engine fire procedure".

1. ↑ Barry, Ben (September 5, 2019). "How Concorde Pushed the Limits – Then Pushed Them Too Far – Disaster and Aftermath". National Geographic. Archived from the original on 29 June 2020. Retrieved June 29, 2020.
2. ↑ "Accident on 25 July 2000 at La Patte d'Oie in Gonesse (95) to the Concorde registered F-BTSC operated by Air France (REPORT translation f-sc000725a)" (PDF). Bureau of Enquiry and Analysis for Civil Aviation Safety. 16 January 2002. Archived from the original (PDF) on 7 August 2021. Retrieved 29 September 2021.
3. ↑ "Concorde Crash". thecanadianencyclopedia.ca. The Canadian Encyclopedia. Archived from the original on 8 June 2011.
4. ↑ "'Black boxes' recovered at Concorde crash site". CNN. Associated Press and Reuters. 25 July 2000. Archived from the original on 16 December 2004. Retrieved 3 June 2009.
5. ↑ Ranter, Harro. "ASN Aircraft accident Aérospatiale / BAC Concorde 101 F-BTSC Gonesse". aviation-safety.net. Aviation Safety Network. Archived from the original on 31 March 2019. Retrieved 2019-07-22.
6. ↑ "F-BTSC Air France Aérospatiale/BAC Concorde". www.planespotters.net (به انگلیسی). Archived from the original on 25 January 2022. Retrieved 2020-05-05.
7. ↑ "Air France F-BTSC (Concorde – MSN 203)". www.airfleets.net. Airfleets aviation. Archived from the original on 26 May 2019. Retrieved 2019-05-26.
8. ↑ Rose, David (13 May 2001). "Doomed". The Guardian. London: The Observer. ISSN 0029-7712. Archived from the original on 1 December 2016. Retrieved 6 January 2021.
9. ↑ "Metal Part Maybe Came From Continental Jet". ABC News. Associated Press. 24 September 2000. Archived from the original on 23 July 2018. Retrieved 24 February 2014.
10. ↑ "Accident on 25 July 2000 at "La Patte d'Oie" in Gonesse (95), to the Concorde, registered F-BTSC, operated by Air France (Preliminary report translation f-sc000725pa)" (PDF). BEA. 1 September 2000. Archived from the original (PDF) on 28 May 2019. Retrieved 2019-05-28.
11. ↑ "Concorde crash kills 113". BBC News. BBC. 25 July 2000. Archived from the original on 12 August 2021. Retrieved 29 September 2021.
12. ↑ "The damaged hotel and the scorched field show the impact of the crash, CBS News". CBS News. CBS. Archived from the original on 30 September 2021. Retrieved 29 September 2021.
13. ↑ "French police and rescue service workers inspect the debris of the hotel and the crashed jet". CBS News. CBS. Archived from the original on 29 September 2021. Retrieved 29 September 2021.
14. ↑ "Appendix 2 CVR transcript" (PDF). BEA. Archived from the original (PDF) on 25 June 2017. Retrieved 5 March 2019.
15. ↑ "ANNEXE 2 Transcription de l'enregistreur phonique" [APPENDIX 2 Transcription of the voice recorder] (به فرانسوی). BEA. Archived from the original on 23 July 2013. Retrieved 29 March 2013.
16. ↑ "2000: Concorde crash kills 113". BBC News. BBC. Archived from the original on 5 November 2014. Retrieved 23 September 2014.
17. ↑ "What Went Wrong". Newsweek. 13 March 2010. Archived from the original on 6 October 2014. Retrieved 23 September 2014.
18. ↑ "Mori to send messages to Chirac, Schroeder over Concorde بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine." The Free Library. 26 July 2000. Retrieved on 3 June 2009.
19. ↑ "N13067 Continental Air Lines McDonnell Douglas DC-10-30 – cn 47866 / 149". www.airfleets.net. Archived from the original on 21 September 2015. Retrieved 14 October 2015.
20. ↑ Ruppe, David. "Concorde's Stellar Safety Record". ABC News. Archived from the original on 5 February 2015. Retrieved 24 September 2014.
21. ↑ "In pictures: Concorde through the years" (به انگلیسی). 2010-02-02. Archived from the original on 6 February 2010. Retrieved 2021-01-04.
22. ↑ Lichfield, John (18 October 2010). "Air France grounds Concorde until cause of crash is known". The Independent. London. Archived from the original on 9 November 2012. Retrieved 18 October 2010.
23. ↑ Scotchmer, Suzanne. Innovation and Incentives, MIT Press, 2004, p. 55.
24. ↑ "The Concorde belies those who foresaw its extinction". The Philadelphia Inquirer. 26 January 1986. Archived from the original on 1 October 2018. Retrieved 8 December 2010.
25. ↑ Arnold, James (10 October 2003). "Why economists don't fly Concorde". BBC News. BBC. Archived from the original on 19 April 2021. Retrieved 29 September 2021.
26. ↑ Westcott, Richard (24 October 2013). "Could Concorde ever fly again? No, says British Airways". BBC News. BBC. Archived from the original on 27 August 2016. Retrieved 6 October 2015.
27. ↑ "New improved Concorde cleared for take-off". New Scientist. 6 September 2001. Archived from the original on 26 July 2018. Retrieved 25 July 2018.
28. ↑ "Perception of Risk in the Wake of the Concorde Accident بایگانی‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine", Issue 14, Airsafe Journal, Revised 6 January 2001.
29. ↑ "LATEST NEWS Archive". ConcordeSST.com. Archived from the original on 6 February 2010. Retrieved 2 March 2010.
30. ↑ Lawless, Jill (26 October 2003). "Final Concorde flight lands at Heathrow". The Washington Post. Associated Press. Archived from the original on 13 May 2008. Retrieved 23 July 2018.
31. ↑ "Iconic Concorde Could Return for 2012 Olympics بایگانی‌شده در ۱۰ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine"
32. ↑ Families mark 10 years since Concorde crash بایگانی‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. Associated Press at the USA Today. 25 July 2010. Retrieved on 27 September 2013.
33. ↑ Un mémorial pour les victimes du crash du Concorde La zone commerciale s'agrandit Participez au concours Pep's Star La mairie propose de parler de tout Débattez du logement avec Marie-Noëlle Lienemann بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine. [A memorial for the victims of the crash of the Concorde The commercial area is growing Participate in the contest Pep's Star The town hall proposes to talk about everything Debate housing with Marie-Noëlle Lienemann] (به فرانسوی) Le Parisien. 25 April 2006. Retrieved on 27 September 2013.
34. ↑ "Mémorial AF4590". club-concorde.org. Archived from the original on 26 August 2016. Retrieved 29 October 2016.