پاکستان شرقی
پاکستان شرقی (به بنگالی:পূর্ব পাকিস্তান، اردو:مشرقی پاکستان) که نام قبلی آن (و حتی گاهی در محافل محلی همزمان) بنگال شرقی بود، در میان سال‌های ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۱ میلادی یکی از ایالت‌های پاکستان بود که در منطقهٔ بنگال در شمال خاوری شبه‌جزیره هند قرارداشت. این ایالت از خاک اصلی پاکستان جدا افتاده بود و برون‌بوم حساب می‌شد، در نهایت پاکستان شرقی در جریان جنگ آزادی‌بخش بنگلادش در سال ۱۹۷۱میلادی از پاکستان جدا شد و به صورت کشوری مستقل به نام بنگلادش یا بنگال شرقی درآمد (بصورت یکی از ایالات هند، با قبول این واقعیت که بنگلادش در محاصره هند قرار دارد و هیچگاه دارای استقلال صد در صد نیست و راه الحاق آن به هند باز باشد).
پاکستان شرقی مشرقی پاکستان পূর্ব পাকিস্তান پاکستان شرقی | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۵۵–۱۹۷۱ | |||||||||
شعار: "یگانگی، ایمان، نظم" | |||||||||
| پایتخت | داکا ۲۳°۴۲′ شمالی ۹۰°۲۱′ شرقی / ۲۳٫۷۰۰°شمالی ۹۰٫۳۵۰°شرقی | ||||||||
| زبان(های) رایج | بنگالی (رسمی) بیهاری اردو انگلیسی | ||||||||
| دین(ها) | اسلام هندوئیسم | ||||||||
| حکومت | دولت سوسیالیستی (۱۹۵۴–۵۸) نظام ریاستی (۱۹۶۰–۶۹) دولت نظامی (۱۹۶۹–۷۱) | ||||||||
| رئیس | |||||||||
• ۱۹۶۰–۱۹۶۲ | اعظم خان | ||||||||
• ۱۹۶۲–۱۹۶۹ | عبدالمنعم خان | ||||||||
• ۱۹۶۹–۱۹۷۱ | سید محمد احسن | ||||||||
• ۱۹۷۱ | امیر عبدالله خان نیازی | ||||||||
| وزیر اعلی | |||||||||
• ۱۹۵۵–۱۹۵۶, ۱۹۵۸ | ابوحسین سرکار | ||||||||
• ۱۹۵۶–۱۹۵۸ | عطاءالرحمان خان | ||||||||
| فرمانداران | |||||||||
• ۱۹۵۵–۱۹۵۶ | امیرالدین احمد | ||||||||
• ۱۹۵۶–۱۹۵۸ | ابوالقاسم فضل‌الحق | ||||||||
• ۱۹۵۸–۱۹۶۰ | ذاکر حسین | ||||||||
| قوه مقننه | جاتیو سنگشاد بهابان | ||||||||
| دوره تاریخی | جنگ سرد | ||||||||
• تأسیس | ۱۹۵۵ | ||||||||
• تأسیس | ۲۲ نوامبر ۱۹۵۴ | ||||||||
• جنگ آزادی‌بخش بنگلادش | ۲۶ مارس ۱۹۷۱ | ||||||||
| ۳ دسامبر ۱۹۷۱ | |||||||||
| ۱۶ دسامبر ۱۹۷۱ | |||||||||
| واحد پول | روپیه پاکستان | ||||||||
| |||||||||
| امروز بخشی از |  بنگلادش | ||||||||
تاریخچه
این منطقه تا ۱۹۴۷ میلادی بخشی از مستعمرهٔ بریتانیایی راج انگلیس بود که توسط این دولت به دو منطقهٔ مسلمان‌نشین بنگال شرقی و هندونشین بنگال غربی تقسیم شده‌بود. در ۱۹۴۷ و با چندپارگی هند، بخش‌های مسلمان‌نشین بنگال به حاکمیت پاکستان پیوستند. تا ۱۹۵۴ این ایالت خودمختار بود و کنترل آن در دست مسلم لیگ پاکستان به رهبری نورالامین بود. در ۱۹۵۵ پاکستان شرقی با مرکزیت داکا بنیاد نهاده‌شد. در انتخابات پس از تأسیس بنگلادش شرقی، مسلم لیگ از ائتلاف حزب‌های کمونیست، حزب سوسیالیست کارگران کشاورزان و عوامی لیگ شکست‌خورد و عوامی لیگ بر سر کار آمد و حسین سهروردی به نخست‌وزیری رسید. در ۱۹۵۸ ژنرال ایوب خان -که مورد پشتیبانی آمریکا بود- با خشونت به حکومت سوسیالیست‌ها پایان داد و حزب‌های سیاسی را منحل نمود. در انتخابات ۱۹۶۵، مردم پاکستان شرقی همصدا با بخش غربی کشور به فاطمه جناح رای دادند، ولی به ظاهر با دستکاری رای‌ها باز ایوب‌هان به پیروزی رسید. در ۱۹۶۶ میل به استقلال در پاکستان شرقی سبب‌ساز جنبش شش‌هدف گردید. در انتخابات ۱۹۷۰ عوامی لیگ توانست در این سرزمین به اکثریت آرا دست‌یابد. پس از انتخابات ژنرال یحیی خان رئیس‌جمهور وقت پاکستان کوشید تا با عوامی لیگ برای تقسیم قدرت وارد مذاکره شود، ولی مذاکره به جایی نینجامید. در نتیجه یحیی خان اقدام به عملیات نظامی برای سرکوب عوامی لیگ زد؛ در پاسخ عوامی لیگ در ۱۹۷۱ استقلال پاکستان شرقی را اعلام نمود و جنگ آزادی‌بخش بنگلادش با پاکستان آغاز گردید. در این جنگ هندوستان از پاکستان شرقی پشتیبانی نمود. جنگ ۹ ماه به طول انجامید تا سرانجام پاکستانی‌ها در ۱۶ دسامبر ۱۹۷۱ در شهر داکا تسلیم شدند و بنگلادش رسماً به استقلال دست‌یافت.
جستارهای وابسته
- چندپارگی هند
- جنگ آزادی‌بخش بنگلادش
- بنگال
- الیاس‌شاهیان
- بنگال
- مردمان بنگالی
- زبان بنگالی
- بنگال غربی
- بنگلادش
- بنگلادش بزرگ
- حافظ
- دیوان حافظ
- شاهی بنگاله
- ساقی حدیث سرو و گل و لاله می‌رود
- زبان فارسی در شبه‌قاره هندوستان
- ادب پارسی در هند
- سرایندگان ایرانی در شبه‌قاره هند
- تاریخ بنگلادش
- بهمن شاهیان
- تغلق‌شاهیان
- قطب‌شاهیان
منابع
Wikipedia contributors, "East Pakistan," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=East_Pakistan&oldid=551421692 (accessed April 27، ۲۰۱۳).