کرکس نشسته
کرکس نشسته، وَنَنْد، نَسر واقع یا آلفا شلیاق (α Lyr) (به انگلیسی:Vega)پنجمین ستارهٔ پرنور آسمان شب است. این ستاره زمانی ستارهٔ قطبی زمین بود و در ۱۲۰۰۰ سال دیگر نیز ستارهٔ قطبی خواهد شد، درست همان زمانی که انحراف آن به 14′+86° برسد. این ستاره در پیکر آسمانی دیگ‌پایه (شلیاق) قرار گرفته‌است و به همراه دو ستارهٔ دیگر تشکیل مثلث تابستانی را می‌دهند. ونند را در ایران باستان نگهبان دروازه‌ها و گذرگاه‌های رشته‌کوه البرز می‌دانستند.
| اطلاعات رصدی مبدأ مبدأ (ستاره‌شناسی) اعتدال مبدأ (ستاره‌شناسی) | |
|---|---|
| صورت فلکی | شلیاق |
| بعد | 18 36 56.3364 |
| میل | 01.291″47′+38° |
| قدر ظاهری (ع) | 0.03 |
| مشخصات | |
| نوع طیف | A0V |
| شاخص رنگ U−B | −0.01 |
| شاخص رنگ B−V | +0.00 |
| نوع متغیر | متغیر دلتا سپری |
| اخترسنجی | |
| سرعت شعاعی (Rv) | −۱۳٫۹ ک.م./ث |
| حرکت خاص (μ) | بعد: ۲۰۱٫۰۳ mas/yr میل: ۲۸۷٫۴۷ mas/yr |
| اختلاف‌منظر (π) | ۱۲۸٫۹۳ mas |
| فاصله | ۲۵٫۳ ± ۰٫۱ سال نوری (۰٫۵۵ پارسک) |
| قدر مطلق (MV) | ۰٫۵۸ |
| جزئیات | |
| جرم | ۲٫۱۱ M☉ |
| شعاع | ۲٫۲۶ × ۲٫۷۸ R☉ |
| درخشندگی | ۳۷ ± ۳ L☉ |
| گرانش سطحی (log g) | ۴٫۱ ± ۰٫۱ cgs |
| درجه حرارت | ۹۶۰۲ ± ۱۸۰ کلوین |
| فلزینگی | [M/H] = −۰٫۵ |
| چرخش | ۱۲٫۵ h |
| سن | ۳٫۸۶–۵٫۷۲&#۸٬۲۰۶;×۱۰ سال |
| نام‌گذاری‌های دیگر | |
Wega, Lucida Lyrae, Alpha Lyrae, α Lyrae, 3 Lyr, GJ 721, HR 7001, BD +38°۳۲۳۸, HD 172167, GCTP 4293.00, LTT 15486, SAO 67174, HIP 91262. | |
در سال ۱۹۸۳ توسط ماهواره اخترشناختی فروسرخ (IRAS) کشف شد که این ستاره را هاله‌ای از گرد و غبار فراگرفته که شاید در آینده از آن غبار، سیاره‌هایی تشکیل شوند. کرکس نشسته به طور گسترده‌ای توسط اخترشناسان مورد مطالعه قرار گرفته است و همین موضوع باعث‌شده تا به طور قطعی، این ستاره، تبدیل به دومین ستاره مهم آسمان پس از خورشید باشد. کرکس نشسته اولین ستاره به استثنای خورشید بود که از آن عکس گرفته شد و همچنین، اولین ستاره‌ای بود که طیف آن ثبت شد. کرکس نشسته همچنین یکی از اولین ستاره‌هایی بود که فاصله آن از طریق اندازه‌گیری اختلاف‌منظر تخمین زده‌شد. این ستاره تحت عنوان خط پایه برای کالیبره کردن مقیاس روشنایی شیدسنجی مورد استفاده و کمک قرار می‌گیرد و یکی از اولین ستارگانی بود که برای تعریف نقطهٔ صفر در سیستم فوتومتریک یو‌بی‌وی از آن استفاده شد.
منابع
- گروه اخترشناسی روجا
- Bright Star Catalogue
- ویکی‌پدیای انگلیسی:
- ↑ Staff (۳۰ اکتبر، ۲۰۰۷). «SIMBAD query result: V* alf Lyr -- Variable Star». Centre de Données astronomiques de Strasbourg. دریافت‌شده در ۳۰ اکتبر ۲۰۰۷. —از گزینه «display all measurements» استفاده کنید تا پارمترهای جانبی را نشان دهد.
- ↑ For apparent magnitude m and parallax π, the absolute magnitude Mv is given by:
- ↑ Allen, Richard Hinckley (1963), Star Names: Their Lore and Meaning (به انگلیسی), Courier Dover Publications
- ↑ Kendall, E. Otis (1845), Uranography: Or, A Description of the Heavens; Designed for Academics and Schools; Accompanied by an Atlas of the Heavens (به انگلیسی), Philadelphia: Oxford University Press
- ↑ "Calculation by the Stellarium application version 0.10.2". Retrieved 2009-07-28.
- ↑ ویکی‌پدیای هلندی، نسخهٔ ۵ مه ۲۰۰۷.
- ↑ Gulliver, Austin F.; et al. (1994). "Vega: A rapidly rotating pole-on star". The Astrophysical Journal. 429 (2): L81–L84. Bibcode:1994ApJ...429L..81G. doi:10.1086/187418.
- ↑ Barger, M. Susan; et al. (2000) [First published 1991]. The Daguerreotype: Nineteenth-Century Technology and Modern Science. JHU Press. p. 88. ISBN 978-0-8018-6458-2.
- ↑ Barker, George F. (1887). "On the Henry Draper Memorial Photographs of Stellar Spectra". Proceedings of the American Philosophical Society. 24: 166–172.