آئروسپاسیال اس‌آ ۳۲۱ سوپر فرلون
آئروسپاسیال اس‌آ ۳۲۱ سوپر فرلون (به فرانسوی: Aérospatiale SA 321 Super Frelon) بالگرد سه‌موتورهٔ ترابری سنگین‌وزن فرانسوی است. این بالگرد در سال ۱۹۶۲ برای نخستین بار به پرواز درآمد و در ۱۹۶۶ به خدمت نیروی دریایی فرانسه پذیرفته شد. سوپر فرلون در مدل‌های ضدزیردریایی و ضد کشتی نیز ساخته شده و نیروهای مسلح کشورهای ایران، عراق، آفریقای جنوبی، سوریه، لیبی، اسرائیل و جمهوری خلق چین نیز این بالگرد را خریداری کرده و از آن‌ها در نبردهایی چون جنگ شش‌روزه و جنگ یوم کیپور میان کشورهای عربی و اسرائیل، جنگ داخلی لبنان، جنگ ایران و عراق، جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ و جنگ مرزی آفریقای جنوبی و آنگولا بهره بردند.
| SA 321 Super Frelon | |
|---|---|
| آئروسپاسیال اس‌آ ۳۲۱ سوپر فرلون نیروی دریایی فرانسه | |
| کاربری | هواگرد ترابری نظامی |
| کشور سازنده | فرانسه |
| تولیدکننده | سود-اویاسیون آئروسپاسیال |
| نخستین پرواز | ۷ دسامبر ۱۹۶۲ |
| معرفی‌شده در | ۱۹۶۶ |
| وضعیت | در حال خدمت در نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق |
| کاربر اصلی | نیروی دریایی فرانسه نیروی هوایی ارتش آزادیبخش خلق نیروی هوایی آفریقای جنوبی نیروی هوایی عراق |
| ساخته‌شده | ۱۹۶۲-۱۹۸۱ |
| تعداد ساخته‌شده | ۱۱۰ |
| توسعه‌یافته از | SNCASE SE.3200 Frelon |
| توسعه‌یافته به | Avicopter AC313 |
هلیکوپتر سوپر فرلون در شرکت هوانوردی سود طراحی شده که بعداً با ادغام در شرکت نورد شرکت آئروسپاسیال را بنیان نهاد. به سود طراحی این بالگرد را بر مبنای یکی از تولیدات قبلی خود به نام SNCASE SE.3200 Frelon آغاز کرده و قراردادی با شرکت آمریکایی سیکورسکی برای طراحی یک پروانه اصلی شش پره و پروانهٔ دم پنج پره برای این بالگرد و قراردادی با شرکت ایتالیایی فیات برای طراحی یک سامانه انتقال قدرت جدید بست.
مدل‌های ضد زیردریایی و ضدکشتی سوپر فرلون معمولاً به یک رادار ناوبری و جستجوی سطحی ORB-42، یک دستگاه سونار عمقی و یک طناب نجات ۵۰ متری، دوربین دید درشب و علامت‌گذار لیزری مجهز شده و قابلیت سوخت‌گیری هوایی را هم دارند. این بالگردها همچنین به یک توپ مسلسل ۲۰ میلی‌متری، و چهار اژدر برای ماموریت‌های ضد زیردریایی یا دو موشک اگزوسه برای ماموریت‌های ضد کشتی مسلح می‌شوند.
جمهوری خلق چین در سال‌های ۷۸-۱۹۷۷ سیزده فروند از این بالگرد را در دو مدلِ ضد زیردریایی و جستجو و نجات خریداری کرده و از دهه ۱۹۹۰ تولید داخلی آن را با نام زد-۸ آغاز کرد. فرلون‌های چینی همچنان در نیروی هوادریای این کشور فعال هستند و علاوه بر ماموریت‌های ضد زیردریایی و جستجو و نجات، برای حمل‌ونقل تدارکات و انتقال تفنگداران دریایی از کشتی به ساحل هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. چینی‌ها یک مدل غیرنظامی از سوپر فرلون با نام اویکوپتر آسی۳۱۳ را با توانایی حمل ۲۷ مسافر یا ۱۳.۸ تن بار طراحی و تولید کرده‌اند.
کاربران
- نیروی هوایی ارتش آزادیبخش خلق
- نیروی هوادریای ارتش آزادیبخش خلق
کاربران سابق
- نیروی هوادریای فرانسه
- خطوط هوایی المپیک
- نیروی هوایی ارتش عراق
عراق در جنگ با ایران به طور گسترده‌ای از سوپر فرلون‌های مسلح به موشک اگزوسه خود برای حمله به کشتی‌های ایرانی استفاده کرد. در یکی از این حملات یک ناوچه سبک کلاس بایندر غرق شده و بسیاری از سرنشینان آن کشته شدند.
- نیروی هوایی ارتش ایران ۱۶ فروند به موجب قراردادی در سال ۱۹۶۶ خریداری شد.
اسرائیل
- نیروی هوایی ارتش اسرائیل
اسرائیل ۱۲ فروند را در سال ۱۹۶۵ سفارش داد تا قابلیت ترابری سنگین را برای نیروی هوایی خود مهیا کند. چهار فروند از آن‌ها تا آغاز جنگ شش‌روزه به اسرائیل تحویل داده شده و در مجموع ۴۱ سورتی پرواز را انجام دادند. اسرائیلی‌ها پس از جنگ یوم کیپور موتورهای این بالگردها را با موتورهای آمریکایی جنرال الکتریک T58-GE-T5D تعویض کردند. این هلیکوپترها در سال ۱۹۹۱ از خدمت نظامی بازنشسته شدند.
- نیروی هوایی ارتش لیبی
- نیروی دریایی ارتش لیبی
شش فروند از مدل مجهز به رادار سا-۳۲۱ژام و هشت فروند از مدل ترابری/جستجو و نجات سا۳۲۱ام در سال‌های ۱۹۸۰ و ۸۱ به لیبی تحویل داده شد.
- نیروی هوایی ارتش آفریقای جنوبی
نیروی هوایی آفریقای جنوبی ۱۶ فروند را خریداری کرده و از آن در نبردهای مرزی آفریقای جنوبی در آنگولا و عملیات‌های ضد شورش بهره برد. فرلون‌ها در سال ۱۹۹۰ کنار گذاشته و با بالگردهای اوریکس و پوما جایگزین شدند. آفریقای جنوبی متوجه شده بود که فرلون‌ها عملکرد خوبی در ارتفاع سطح دریا دارند اما پوما در مناطق مرتفع و خشک عملکرد بهتری دارد.
سوریه ۲۱ فروند از این بالگرد را خریداری کرد. اما به نظر می‌رسد اصلاً از آن استفاده نکرده و احتمالاً آن‌ها را به لیبی منتقل کرده‌است.
مشخصات
- مشخصات عملکردی
- خدمه: پنج نفر
- ظرفیت: ۲۷ سرباز یا ۱۵ مجروح درازکش
- سقف پرواز خدمتی: ۳۱۵۰ متر
- حداکثر نرخ صعود: ۶٫۷ متر بر ثانیه
- حداکثر سرعت: ۲۴۹ کیلومتر بر ساعت
- برد عملیاتی:۱۰۲۰ کیلومتر
- مداومت پروازی: ۴ ساعت
- مشخصات فنی
- طول: ۲۳٫۳ متر
- عرض: ۲٫۷۸ متر
- ارتفاع: ۶٫۶۶ متر
- قطر پروانه اصلی بالگرد: ۱۸٫۹ متر
- وزن خالی: ۶٫۸۶۳ کیلوگرم
- حداکثر وزن برخاست: ۱۳ تن
- موتور: ۳ موتور توربوشفت Turboméca Turmo IIIC هریک به قدرت ۱۱۷۱ کیلووات (۱۵۷۰ اسب بخار)
- جنگ‌افزارها
- تیربار ۲۰ میلی‌متری
- ۴ اژدر (برای ماموریت‌های ضد زیردریایی)
یا
منابع
- ↑
- ↑ Frelon به معنی زنبور سرخ
- ↑ "World Air Forces 2013" (PDF). Flightglobal Insight. 2013. Retrieved 7 March 2013.
- ↑ "World's Air Forces 1990 pg. 50". flightglobal.com. Retrieved 7 March 2013.
- ↑ "Aéronautique Navale". Retrieved 7 March 2013.
- ↑ "V/STOL 1970". flightglobal.com. Retrieved 7 March 2013.
- ↑ "Olympic Airlines Sud Aviation SA-321 Super Frelon F-OCMF". airplane-pictures.net. Retrieved 7 March 2013.
- ↑ "Al Quwwa al Jawwiya al Iraqiya". Retrieved 7 March 2013.
- ↑ علیرضا ازغندی، روابط خارجی ایران (۱۳۲۰-۱۳۵۷)، تهران: قومس، ۱۳۸۴ پنجم، ص ۴۳۵
Arms Trade جستجوی فرانسه به ایران - ↑ "World's Air Forces 1981 pg. 349". flightglobal.com. Retrieved 7 March 2013.
- ↑ "Heil Ha'Avir". Retrieved 7 March 2013.
- ↑ "World's Air Forces 1981 pg. 359". flightglobal.com. Retrieved 7 March 2013.
- ↑ "World's Air Forces 1997 pg. 53". flightglobal.com. Retrieved 7 March 2013.