نیایشگاه

در زبان عربی به پرستش‌گاه، «معبد» (جمع مکسر عربی معابد) می‌گویند که از ریشه «عبد» و «عبادت» است. واژه هم‌سنگ برای «عبادت» در زبان پارسی واژه «پرستش» است که هنگامی که بخواهد جایگاهی را نشان دهد با «گاه» هم‌راه می‌شود و «پرستش‌گاه» را نتیجه می‌دهد.

مهرابه به پرستش‌گاه‌های مهرپرستان گفته می‌شود. «میترائیسم» در دوران پیش از زرتشت بنیان نهاده شده‌بود.

آتش‌کده نیایش‌گاه و محل گردهم‌آیی زرتشتیان است. در آتش‌کده، «آتش» عنصری مقدس است و هم‌واره نیایش‌های دینی در برابر آن انجام می‌گیرد.

کنیسه نیایش‌گاه و محل گردهم‌آیی یهودیان است.

کلیسا نیایش‌گاه و محل گردهم‌آیی مسیحیان است.

مسجد نیایش‌گاه و محل گردهم‌آیی مسلمانان است.

در ایران، حکومت جمهوری اسلامی به اعضای اقلیت اهل سنت ایران، اجازه داشتن مساجد در «شهرهای بزرگ»، برای انجام مراسم مذهبی و نمازهای جمعه و اعیاد مذهبی را نمی‌دهد. هم‌چنین در عربستان سعودی ساخت هرگونه عبادت‌گاهی به غیر از مسجد ممنوع است.

بهاءالله بنیانگذار دین بهائی به پیروانش دستور می‌دهد که در هر شهری ساختمانی به بهترین صورت ممکن به نام خداوند ساخته شود و در آن به ذکر پروردگار پردازند. به این بناها «مشرق‌الاذکار» گفته می‌شود.

مندیر (به هندی: मन्दिर)، نیایش‌گاه و محل گردهم‌آیی باورمندان به آئین هندو است.

ویهارا یا معابد بودایی، نیایش‌گاه و محل گردهم‌آیی باورمندان به آئین بودیسم است.