نورآباد (ممسنی)

پیشتر نام نوراباد نوبندگان بود در تاریخ گردیزی آمده است چون فریدون ضحاک را به دماوند می‌برد میان راه خوابش در ربود ضحاک به نگهبان گفت اگر مرا آزاد کنی ترا پادشاه ایران می‌کنم فریدون که سبک خواب بود شنید و برخاست و او را دوباره بندی دیگر گذاشت و آنجا را نوبندگان خواندند.

نام‌گذاری نورآباد به دلیل وجود آتشکده میل آژدها در چند کیلومتری این شهر در منطقه تفریحی بنام سرچشمه در مجاور روستای دیمه میل می‌باشد. در گذشته‌های دور این منطقه را نیز مالکی می‌گفته‌اند.

موقعیت جغرافیایی

این شهر در شمال باختری استان فارس قرار دارد.

آب و هوا

این شهر در دامنهٔ رشته‌کوه زاگرس قرار گرفته‌است و بخش وسیعی از آن دارای آب و هوای نسبتاً معتدلی است. از دو بخش دشت‌های مرتفع و منطقهٔ کوهستانی کم‌ارتفاع تا کمی مرتفع تشکیل شده‌است. با این وجود بخش‌هایی از جنوب آن متأثر از جریان‌های گرم و خشک جنوبی ایران، دارای اقلیم گرم و خشک‌تری است.

جمعیت

بر پایهٔ سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۵۷٬۰۵۸ نفر (۱۶٬۴۳۰ خانوار) بوده‌است.

زبان

اکثریت مردم نورآباد لر هستند و به زبان لری جنوبی صحبت می‌کنند. این گویش با لری بختیاری و لری خرم‌آبادی شباهت دارد. ابن‌بطوطه در سفر اول خود به ایران از این منطقه عبور کرده و از مردمانش با عنوان کوچ‌نشین، پرهیزگار و عُبّاد یاد کرده.

شهرستان ممسنی آثار تاریخی بسیاری از پیش و پس از اسلام را در خود دارد که می‌توان به لیدوما، آتشکده میل‌اژدها، تل (تپه) نوراباد، نقش برجسته کرونگون، گوردخمه دی و دور (آرامگاه آریوبرزن)، نقش برجسته سراب بهرام، تپه سورنا (سورنا نام سردار دلیر اشکانی) و … نورآباد ممسنی دارای گردشگاه‌های فراوانی است؛ از جمله، تنگ زیبای بوان، رودخانهٔ برمشور، کوه شاه‌نشین، آبشار خوش‌منظر تنگ گجستان، روستای کهن و تاریخی تنگ چوگ، طبیعت بکر چوبال، وُرد سکو، سرکرم، میزک، روستای دشت و روستای آب پخشان، جویجان جاوید،مهرنجان، بخش جوزار جاوید، جوزار بکش و خرنگان، چناربرگ، گویم، ده گردو و مناظر زیبای روستای بردنگان، طبیعت زیبای درهٔ پل بریم، دشت الاکرمی، روستای امامزاده پیرشمس، طبیعت منطقهٔ عالیشاهی و منطقهٔ زیبا و جنگلی پیراشکفت و جنگل‌های زیبای بلوط که در جای جای این شهرستان وجود دارد.

به دلیل آب و هوای مناسب و بارش فراوان باران در سه فصل پاییز، زمستان و بهار و وجود رودخانه‌های کتی، فهلیان، تنگ شیو و کره سیاه بسیاری را به پیشهٔ کشاورزی مشغول کرده‌است که عمده زراعت در این منطقه گندم، جو، برنج، کُلزا، ذرت و صیفی‌جات مختلف را تشکیل می‌دهد.

قلعه سفید

قلعه سفید یا دژ سپید یا سپید دژ از مکان‌های تاریخی شهرستان ممسنی می باشد. این قلعه در ۸ کیلومتری محله اشکان شهر نورآباد قرار دارد. همچنین قدمت آن به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد که در آن آثاری از چهار دروازه که در جهت های مختلف این قلعه قرار دارد و یک آتشکده ، زندان ، قنات ، قبرستان سربازان و یک قبرستان دیگر و بقایای باغ های انگور و انجیر از آثار تاریخی این منطقه کوهستانی می باشد.

موزه

موزه باستان شناسی و تاریخ هنر ممسنی که در محله اشکان قرار دارد محل نگهداری اشیا تاریخی ، صنایع دستی ، و اطلاعات و مشخصات ایل ها و طوایف شهرستان های ممسنی و رستم می باشد.

• مرکز آموزش عالی نورآباد
• مجتمع آموزش عالی سلامت نورآباد
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد نورآباد
• دانشگاه پیام نور نورآباد
• دانشکدهٔ فنی و حرفه‌ای امام رضا(ع)

راه ها

شهر نورآباد در مسیر ترانزیتی جنوب به شمال و جنوب به غرب می‌باشد. مهمترین راه های شهر نورآباد عبارتند از:

• بزرگراه نورآباد_قائمیه

بزرگراه نورآباد قائمیه که به سه راهی شیراز_بوشهر ختم می‌شود از مهم‌ترین راه های شهر نورآباد می‌باشد

• بزرگراه نورآباد بابامیدان

بزرگراه نورآباد بابامیدان که به سه راهی یاسوج، تهران_گچساران، بهبهان، اهواز ختم می‌شود در واقع ادامه بزرگراه بوشهر_قائمیه_نورآباد_یاسوج_گچساران است.

پایانه مسافربری برون‌شهری

پایانه مسافربری خسرو گستر ممسنی تنها پایانه مسافربری شهر نورآباد که درای سرویس اتوبوس به شهر های تهران، شیراز، بوشهر و اصفهان است. همچنین این پایانه دارای سرویس سواری به شهر های اطراف به ویژه شهر های شیراز، یاسوج، بوشهر، گچساران و مصیری است. مکان این پایانه واقع در میدان شهید سلیمانی جنب رستوران زاگرس می‌باشد.

درون شهری

بیش از ۲۰۰ دستگاه تاکسی زرد شهری کار حمل و نقل مسافر در نورآباد را انجام می‌دهد. چندین تاکسی تلفنی در شهر نورآباد وجود دارد. در حل حاضر ماکسیم تنها تاکسی اینترنتی فعال در شهر نورآباد است که علاوه بر حمل و نقل درون‌شهری، در زمینه حمل و نقل برون‌شهری هم نیز فعالیت دارد.

بیمارستان

بیمارستان ولیعصر ممسنی تنها بیمارستان شهر نورآباد می‌باشد.

درمانگاه ها

• درمانگاه تخصصی بیمارستان (دولتی)
• درمانگاه شهید پایخوان (دولتی)
• درمانگاه انقلاب (دولتی)
• درمانگاه شهدای گمنام (تامین اجتماعی)
• درمانگاه حضرت فاطمه زهرا (سپاه)
• درمانگاه شبانه روزی پاسارگاد (خصوصی)
• درمانگاه ایثار (خصوصی)

پایگاه های اورژانس

• پایگاه اورژانس ۱۱۵ شهری شماره ۱
• پایگاه اورژانس ۱۱۵ شهری شماره ۲