منوچهر آتشی
منوچهر آتشی (۲ مهر ۱۳۱۰، دهرود شهرستان دشتستان استان بوشهر – ۲۹ آبان ۱۳۸۴، تهران) شاعر، روزنامه‌نگار و مترجم معاصر ایرانی بود. او از یاران قدیمی و پای کار حزب توده ایران و یکی از افراد حلقه ادبی موج ناب بود. او دانش‌آموخته ادبیات انگلیسی بود.
منوچهر آتشی | |
|---|---|
| زاده | ۲ مهر ۱۳۱۰ دهستان دهرود، شهرستان دشتستان، استان بوشهر |
| محل زندگی | روستای چاهکوتاه |
| درگذشته | ۲۹ آبان ۱۳۸۴ (۷۴ سال) بیمارستان سینا، تهران ایست قلبی |
| آرامگاه | بوشهر |
| پیشه | شاعر و مترجم |
| ملیت | ایرانی |
| در زمان حکومت | محمدرضا شاه و انقلاب اسلامی |
| همسر(ها) | ثریا ثابتی (۱۳۴۴–۱۳۵۸)؟ (؟ –۱۳۶۱) |
| فرزند(ان) | شقایق، مانلی (درگذشته) از همسر اول شعله (از همسر دوم) |
| صفحه در وبگاه IMDb | |
| صفحه در وبگاه سوره | |
جوایز
| |
زندگی
منوچهر آتشی در ۲ مهر ۱۳۱۰ در دهرود در شهرستان دشتستان در استان بوشهر به دنیا آمد. خانوادهٔ وی از کُردهای زنگنهٔ منطقهٔ کرمانشاه بودند که در حدود ۴ نسل پیش به جنوب ایران مهاجرت کرده بودند. نام جد وی «آتش‌خان زنگنه» بود و به همین دلیل نام‌خانوادگی وی «آتشی» انتخاب شد. پدر منوچهر آتشی فرد باسوادی بود و به‌دلیل علاقه سرگرد اسفندیاری که در جنوب به رضاخان کوچک مشهور بود به وی، او را به بوشهر انتقال داد و کارمند اداره‌ی ثبت‌احوال بوشهر شد.
سبک شعری
منوچهر آتشی در اواخر دههٔ ۳۰ با آهنگ دیگر در شعر معاصر به تجربه‌ای تازه دست می‌زند. او با کشف و شهود در طبیعت جنوبی و وحشی به‌نوعی خشونت غریزی در شعر دست می‌یابد. اما آنچه خشونت شعری آتشی را از عنصر خشونت آشفته و غیرمنسجم برخی از شاعران قبل و بعد از خودش (مثلاً از نصرت رحمانی یا کیومرث منشی‌زاده) متمایز می‌کند به‌جز حضور «جنوب»، لحن حماسی آن است.
در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ و ۵۰ شعرهای او شعر کویر است و عناصر طبیعی این کویر حماسه و خشونت را با هم می‌آمیزد. گذشته از آن، عشق و امید و آرزو نیز خود را به این طبیعت جنوبی غرق می‌کند و احساس تنها در مثلث خشونت - حماسه - جنوب چهره نشان می‌دهد. آتشی بر شاعران بسیاری در ایران تأثیر گذاشته‌است و نیز شاعران بسیاری را تربیت کرده است. در همین زمینه محمدعلی بهمنی در غزلی تأکید می‌کند:
تو آتشی و تمام من از تو شعله‌ور است/ نه من، که روشنی نسلم از شماست هنوز
شاید معروفترین شعر او ظهور (معروف به عبدوی جط) باشد.
مرگ
منوچهر آتشی ۲۹ آبان ۱۳۸۴ بر اثر ایست قلبی در سن ۷۴ سالگی در بیمارستان سینا تهران درگذشت و در بندر بوشهر به خاک سپرده شد. وی چند روز قبل از مرگش در مراسم چهره‌های ماندگار به عنوان چهره ماندگار ادبیات معرفی شده بود.
آثار
مجموعه‌های شعر:
- آهنگ دیگر ۱۳۳۸
- آواز خاک ۱۳۴۶
- دیدار در فلق ۱۳۴۸
- بر انتهای آغاز ۱۳۵۰
- گزینه اشعار ۱۳۶۵
- وصف گل سوری ۱۳۷۰
- گندم و گیلاس ۱۳۷۱
- زیباتر از شکل قدیم جهان ۱۳۷۶
- چه تلخ است این سیب ۱۳۷۸
- خلیج و خزر ۱۳۸۰
- باران برگ زوق: دفتر غزل‌ها ۱۳۸۰
- اتفاق آخر ۱۳۸۰
- حادثه در بامداد ۱۳۸۰
- ریشه‌های شب ۱۳۸۴
- غزل غزل‌های سورنا ۱۳۸۴
ترجمه:
- فونتامارا (اینیاتسیو سیلونه) ۱۳۴۷
فیلمشناسی
| عنوان | سال انتشار | نقش | کارگردان |
|---|---|---|---|
| آرامش در حضور دیگران | ۱۳۵۱ | آتشی | ناصر تقوایی |
| سرد سبز | ۱۳۸۰ | خودش | ناصر صفاریان |
| جام جان | ۱۳۸۰ | خودش | ناصر صفاریان |
نمونه اشعار
حس می‌کنم
نیش ستاره را
در چشمم
طعم ستاره را
در دهانم
و طعم یک کهکشان تنهایی را
در جانم
منابع
- ↑ «عبدوی جط، معرف شاعران جنوب ایران». iranwire.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۲۳.
- ↑ Behnegarsoft.com (۲۰۱۴-۰۹-۲۴). «داستان جذاب مردم فونتامارا و منوچهر آتشی/ یادداشت اسدالله امرایی | ایبنا». خبرگزاری کتاب ايران (IBNA). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۲۳.
- ↑ باشگاه خبرنگاران جوان: منوچهر آتشی متولد ماه مهر، نوشته‌شده در ۲ مهر ۱۳۹۱؛ بازدید در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۸.
- ↑ احمدی، «موج سوم در ترازو - بخش اول»، فصلنامهٔ ایران‌شناسی، ۵۵۹.
- ↑ احمدی، «موج سوم در ترازو - بخش اول»، فصلنامهٔ ایران‌شناسی، ۵۵۹.
- ↑ زندگینامه: منوچهر آتشی (۱۳۱۰- ۱۳۸۴)
- ↑ Foundation، Encyclopaedia Iranica. «Welcome to Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۲۳.
کتاب‌شناسی
- احمدی، رامین (۱۳۶۹). «موج سوم در ترازو - بخش اول». فصلنامهٔ ایران‌شناسی (۷).
- سیمای شاعران فارس در هزار سال، تألیف حسن امداد، جلد دوم، انتشارات ما، چاپ اول ۱۳۷۷
پیوند به بیرون
- نظر سپانلو، مجابی، آزاد درباره آتشی و گفته‌های منوچهر آتشی در ۴۰ سال پیش
- نامه‌های صبورالله سیاه سنگ پیرامون شاعر
- مدخل دانشنامه ایرانیکا