منطقه حفاظت‌شده بوزین و مرخیل

از پوشش گیاهی منطقه حفاظت‌شده بوزین مرخیل می‌توان به بلوط ایرانی، بنه، زیتون، مورد، ارغوان، گلابی وحشی، کیکم، زالزالک، زبان گنجشک، آلوچه، ختمی، سیاه‌تلو، لاله واژگون، و انواع گندمیان اشاره کرد.

از پوشش جانوری بز و پازن، شوکا، قوچ و میش، گراز، پلنگ، سیاه‌گوش، سنجاب ایرانی، گربه وحشی، شغال، گرگ، تشی، روباه، تیهو، کبک، کمرکلی بزرگ، گنجشک‌سانان، عقاب، مارپلنگی، یله‌مار، گرزه‌مار اشاره کرد. تنوع زیستی گیاهی و جانوری بالا، جنگلهای با ارزش بلوط، کوهستان‌های زیبا، رودهای پرآب چون سیروان، لیله و زمکان، گلال، لون، مرخیل، جلوه‌های طبیعی، زمینه فعالیت‌های پژوهشی وگردشگری را در منطقه فراهم ساخته است.

در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ تصویر یک قلاده پلنگ ایرانی در زیستگاهی نزدیک شهر باینگان توسط سازمان حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه ثبت شد. در آذر ۱۴۰۱ برای دومین بار تصویر یک قلاده پلنگ ایرانی در منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل در هورامان ثبت شد.

منطقۀ بوزین و مره‌خیل در ۲۳ مرداد ۱۳۸۶ دچار آتش‌سوزی وسیعی شد. در این حادثه ۳ نفر از جوانان شهر بانه‌وره به‌نام‌های «نعمت فتحی»، «عباس فتحی» و «بهاءالدین فرجی» جان خود را از دست دادند و دو نفر دیگر به نام‌های «صلاح‌الدین میرانی» و «مظفر عبدی» به سوختگی عمیق دچار شدند که جایزۀ ملی محیط زیست در ۱۳۹۴ به آن دو اهدا شد.

• غار سنگی حسین کوهکن